Σε φάση σχεδιασμού του μοντέλου μέσω του οποίου θα αναβαθμίσει τις παρεχόμενες υπηρεσίες του και προς τους επιβάτες – χρήστες του σιδηρόδρομου βρίσκεται η διοίκηση του ΟΣΕ, υπό τον επικεφαλής του Σπ. Πατέρα. Βέβαια, κρίσιμο ρόλο τόσο στον εκσυγχρονισμό και την αναβάθμιση/ανάταξη του δικτύου όσο όμως και προς την κατεύθυνση της βελτίωσης της ποιότητας των υπηρεσιών προς το επιβατικό κοινό μέσω «ψηφιακού μετασχηματισμού» θα διαδραματίσουν δύο μεγάλα ΣΔΙΤ συνολικού ύψους άνω των 1,3 δις ευρώ για τα οποία ο Οργανισμός είναι εν αναμονή αποφάσεων από το αρμόδιο υπουργείο Υποδομών & Μεταφορών.
Για την καλύτερη λειτουργία του σιδηροδρομικού δικτύου και την επίλυση των προβλημάτων είναι αναγκαία η προώθηση των διαγωνισμών ανάταξης του δικτύου μέσα από τα τρία προγραμματισμένα έργα ΣΔΙΤ (σε 3 τμήματα δηλαδή), προϋπολογισμού 1,2 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 130 εκατ. θα προέλθουν από το Ταμείο Ανάκαμψης. Για το πρώτο «κομμάτι» εξ αυτών, στο βόρειο «μέτωπο», όπως έχει αναφέρει το insider.gr, ο διαγωνισμός εκτιμάται ότι μπορεί να πραγματοποιηθεί στις αρχές 2023. Επίσης, ο ψηφιακός μετασχηματισμός του δικτύου είναι βασικός οδηγός για να επιτευχθεί η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας του σιδηρόδρομου έναντι άλλων μέσων μεταφοράς.
Οι προσπάθειες του ΟΣΕ για την εξυπηρέτηση του κοινού
Έως τότε όμως, στον ΟΣΕ προσπαθούν, με τα μέσα που έχουν και με τα μέχρι πρότινος δεδομένα, να αναβαθμίσουν στον βαθμό που είναι εφικτό τις υπηρεσίες προς τους επιβάτες του σιδηρόδρομου. Μεταξύ άλλων, ο ΟΣΕ, για παράδειγμα, επιχειρεί να κάνει λειτουργικά και εύχρηστα παλιά του τεχνολογικά συστήματα και προγράμματα, με τη βοήθεια εξειδικευμένου προσωπικού, όπως τους πίνακες αναγγελιών και ανακοινώσεων δρομολογίων, προς όφελος των επιβατών και με στόχο την καλύτερη ενημέρωσή τους. Αυτό τουλάχιστον αναφέρουν σχετικές πληροφορίες, με τις ίδιες πηγές να κάνουν λόγο για τέτοιες κινήσεις αναβάθμισης που ήδη έχουν γίνει σε Αθήνα και Λάρισα ή και αναμένονται σε άλλους σιδηροδρομικούς κόμβους (π.χ. Θεσσαλονίκη). Βέβαια, αυτό το παράδειγμα αποτελεί απλά μια μεμονωμένη κίνηση από πλευράς ΟΣΕ μέχρι να «μπει στις ράγες» ένα σημαντικό ΣΔΙΤ για τον ψηφιακό μετασχηματισμό του, η οποία έχει ενταχθεί στο χρηματοδοτικό πλαίσιο του Ταμείου Ανάκαμψης.
Ο ψηφιακός μετασχηματισμός
Όπως έχει αναφέρει από καιρό το insider.gr, στο υπουργείο Υποδομών/Μεταφορών και στον ΟΣΕ προωθούν μια ακόμα Σύμπραξη Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα ύψους περίπου 150 εκατ. ευρώ, η οποία, επίσης, θα χρηματοδοτηθεί από το Ταμείο Ανάκαμψης (με 25 εκατ. ευρώ περίπου, προ ΦΠΑ), που σχετίζεται με τον τεχνολογικό εκσυγχρονισμό και την ψηφιοποίηση του ΟΣΕ αλλά και του Σιδηροδρόμου γενικότερα (περί τα 40 εκατ. ευρώ αφορούν στο κατασκευαστικό κομμάτι και τα υπόλοιπα την 10ετή συντήρηση)..
Πληροφορίες της αγοράς αναφέρουν ότι το γενικό πλάνο προβλέπει, μεταξύ άλλων, δράσεις που σχετίζονται με την παροχή υπηρεσιών WiFi τόσο εντός των σιδηροδρομικών εγκαταστάσεων, όσο και εντός των επιβατικών συρμών, υπηρεσίες Τηλεματικής προς το επιβατικό κοινό (π.χ. νέες τεχνολογίες εξοπλισμού ενημέρωσης του επιβατικού κοινού στους βασικούς Σταθμούς του σιδηροδρομικού δικτύου, πληροφορίας αναχώρησης / άφιξης σε real time κ.α.), το γνωστό «Έξυπνο Εισιτήριο» (δηλαδή, μοντέλο που θα επιτρέπει στον επιβάτη αγορά μίας κάρτας για να εξυπηρετείται στο δίκτυο) ή άλλες ενέργειες.
Το ΣΔΙΤ της αναβάθμισης δικτύου και η Β. Ελλάδα
Πέραν αυτού, όπως πριν από πολλούς μήνες είχε αποκαλύψει το insider.gr, ο Οργανισμός είναι και εν αναμονή της «ενεργοποίησης» ενός ακόμα μεγάλου διαγωνισμού, μέσω ΣΔΙΤ, ύψους άνω των 1,2 δισ. ευρώ. Ο λόγος για το έργο της αναβάθμισης και συντήρησης του υφιστάμενου σιδηροδρομικού δικτύου της χώρας, μέσω τριών ξεχωριστών συμβάσεων – εργολαβιών που σχεδιάζεται να δημοπρατηθούν ως ΣΔΙΤ. Το έργο αυτό χρηματοδοτείται μερικώς από το Ταμείο Ανάκαμψης (130 εκατ. ευρώ, τα υπόλοιπα κονδύλια θα προέλθουν από τα κρατικά ταμεία σε βάθος δεκαετίας), όπως και δύο ακόμα σημαντικά projects του ΟΣΕ, δηλαδή ο ψηφιακός εκσυγχρονισμός του Οργανισμού (wifi, τηλεματική, smart ticketing κ.α.) αλλά και η επέκταση του προαστιακού στη Δυτική Αττική (σχεδόν 100 εκατ. ευρώ, αναμένεται η δημοπράτησή της εντός 2022), που ανεβάζουν τον συνολικό προϋπολογισμό των παρεμβάσεων σε περίπου 1,5 δισ. ευρώ.
Η επένδυση, η οποία, όπως είναι γνωστό, είχε καταγραφεί στην προ μηνών έκθεση της Ε.Ε., χωρίζεται σε τρία επιμέρους έργα: 1) Κύριο δίκτυο (Κεντρική Ελλάδα Πειραιάς - Αθήνα - Θεσσαλονίκη – βόρεια σύνορα), 2) Δίκτυο Μακεδονίας - Θράκης (Βόρεια Ελλάδα), 3) Δίκτυο Αθήνα (Ελ. Βενιζέλος) - Κιάτο (Αττική και Πελοπόννησος) (με συντήρηση ως το Ρίο).
Ο κ. Πατέρας, θεωρούσε ότι ωριμότερο είναι το κομμάτι «Δίκτυο Μακεδονίας - Θράκης (Στρυμώνας – Αλεξανδρούπολη και Πλατύ – Φλώρινα)» στη Βόρεια Ελλάδα, εκτιμώμενου κόστους 300 εκατ. ευρώ. Ο σχεδιασμός αναφέρει ότι από αυτό το τμήμα θα ξεκινήσουν οι διαδικασίες. Μάλιστα, κατά πληροφορίες αναμένεται η δημοπράτηση του έργου αυτού στις αρχές του 2023 στο δίκτυο Στρυμόνας - Αλεξανδρούπολη και Πλατύ – Φλώρινα, ή τουλάχιστον αυτή είναι η πρόθεση του ΟΣΕ που αναμένει όμως την απόφαση του υπουργείου. Το 50% αφορά σε παρεμβάσεις ανάταξης και το 50% σχετίζεται με τη συντήρηση του δικτύου.
Αναφορικά με τα άλλα δύο τμήματα, τον κεντρικό άξονα και το τμήμα από την Αθήνα προς την Πελοπόννησο, το πλάνο ήταν ακολουθήσουν στη πορεία.
Άλλωστε, στο δίκτυο προς την Πελοπόννησο (έως το Κιάτο) οι εργολαβίες ανάταξης και αναβάθμισης είναι πιο περιορισμένες σε έκταση και δρομολογούνται ήδη, κατά συνέπεια το έργο θα επικεντρωθεί κυρίως στη συντήρηση. Όσον αφορά στον μεγάλο κεντρικό σιδηροδρομικό άξονα μέχρι τα σύνορα, δεδομένου ότι εκεί εξελίσσονται σημαντικές και μεγάλες εργολαβίες, θα καθοριστούν αναλόγως και της προόδου τους οι απαραίτητες χρονικά ενέργειες στο πλαίσιο του έργου ΣΔΙΤ, άρα και το σχετικό «timing» της δημοπράτησης.
