Στην έναρξη υλοποίησης και επιτάχυνσης μεγάλων έργων (οδικά, Μετρό, σιδηροδρομικά, φράγματα κ.α.), στα προσδοκώμενα αποτελέσματα των δράσεων και των projects σε βάθος χρόνου, στον ορίζοντα υλοποίησής τους, αλλά και σε νέες υποδομές αναφέρεται το Ετήσιο Σχέδιο Δράσης 2023 του Υπουργείου Υποδομών & Μεταφορών.
Σε αυτό ξεχωρίζουν δράσεις όπως η επιτάχυνση υλοποίησης μεγάλων έργων υποδομών (έργα σιδηροδρόμου, έργα Μετρό, έργα υδρεύσεως, έργα ενίσχυσης αντιπλημμυρικής και εγγειοβελτιωτικής προστασίας, συνολικά 32 παρεμβάσεις υλοποίησης έργων μεγάλης κλίμακας) με ορίζοντα το 4ο τρίμηνο 2028 ή η αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων για την υλοποίηση έργων του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (11 παρεμβάσεις, 4ο τρίμηνο 2028) κ.α.
Επίσης, το πρόγραμμα του υπουργείου για τη νέα χρονιά αναφέρεται και σε στόχους για τη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος στις μεταφορές και την προώθηση περιβαλλοντικά φιλικών τρόπων μετακίνησης, για την αναμόρφωση του μεταφορικού έργου και τη μετάβαση σε νέες μορφές κινητικότητας, για τον εκσυγχρονισμό αερομεταφορών, για τη βελτίωση της ασφάλειας των μετακινήσεων και της οδικής ασφάλειας, για την αναβάθμιση και ψηφιακή επέκταση των υπηρεσιών που παρέχονται από το ΥΠΥΜΕ, για την ενημέρωση και ενίσχυση προσβασιμότητας των ατόμων µε αναπηρία. Στη σύνοψη του επιτελικού σχεδίου γίνεται αναφορά σε σύνολο τακτικού προσωπικού Υπουργείου & ΝΠΔΔ ύψους 3,784 δις ευρώ και για Ταμειακό 2,346 δισ. ευρώ (Στοιχεία προϋπολογισμού για το έτος 2023). Συνολικά, το σχέδιο δράσης περιλαμβάνει 7 στόχους.
Η σύνοψη περιλαμβάνει την προώθηση έργων όπως του ΒΟΑΚ, των σιδηροδρομικών έργων (ανταγωνιστικός διάλογος), του Μετρό (Γραμμή 4 και Θεσσαλονίκης), της επέκτασης της Λ. Κύμης, τον Ε 65, το Καλαμάτα – Μεθώνη, την Παράκαμψη Χαλκίδας, το Μπράλος – Άμφισσα, πλήθος φραγμάτων – αντιπλημμυρικών κ.α., το αεροδρόμιο στο Καστέλι, η φηψιοποίηση του ΟΣΕ, τα νέα «πράσινα» λεωφορεία, η ηλεκτροκίνηση και η υδρογονοκίνηση, έργα οδικής ασφάλειας, η ανάπτυξη εμπορευματικών κέντρων, οι νέοι συρμοί σε Μετρό – Ηλεκτρικό, δηλαδή υποδομές που προσεγγίζουν σε προϋπολογισμό τα 15 δις ευρώ. Μάλιστα, δεν περιλαμβάνονται δημοπρατήσεις που αναμένονται σε διάφορα μέτωπα (οδικά, επέκταση Μετρό προς Ίλιον κ.α.).
Να σημειωθεί ότι πρόσφατα το insider.gr αναφέρονταν στις πιστώσεις περίπου 1,5 δισ. ευρώ που προέβλεπε ο προϋπολογισμός (2023) για το υπουργείο Υποδομών & Μεταφορών, όσον αφορά τουλάχιστον στα ποσά που θα προέλθουν από το ΠΔΕ και το Ταμείο Ανάκαμψης και για ανώτατο όριο δαπανών στα 2,346 δισ. ευρώ έναντι εκτίμησης για ποσό 1,797 δισ. ευρώ στο 2022 (τα 14 εκατ. ευρώ αφορούν σε παρεμβάσεις λόγω covid-19, ΠΔΕ 870 εκατ. και RRF 128 εκατ. ευρώ, το υπόλοιπο ποσό των 851 εκατ. ευρώ για το 2023 σχετίζεται με τον τακτικό προϋπολογισμό του υπουργείου).
1. Υλοποίηση μεγάλων έργων υποδομής
Στους στόχους, τις δράσεις και τα προσδοκώμενα αποτελέσματα από την υλοποίηση μεγάλων έργων υποδομής αναφέρονται τα εξής:
Ολοκλήρωση της νέας διπλής σιδηροδρομικής γραμμής Κιάτο – Πάτρα, στο τμήμα Ρίο – Νέος Λιμένας Πατρών» (4ο ΤΡΙΜΗΝΟ 2027): Μείωση του χρόνου μετακίνησης στη διαδρομή Αθήνα-Λιμάνι Πάτρας (σιδηροδρομικά, express δρομολόγιο) σε 1h 40΄, αύξηση της κίνησης στον προαστιακό σιδηρόδρομο σε 2.600.000 επιβάτες/έτος και σε 4 εμπορευματικές αμαξοστοιχίες / ημέρα / κατεύθυνση, έως το 2040.
«FlyOver Περιφερειακή Θεσσαλονίκης - Έργο ΣΔΙΤ» (4ο ΤΡΙΜΗΝΟ 2026): Μείωση κατά 70% της ηχορύπανσης και της αέριας ρύπανσης, λόγω της κατασκευής σήραγγας στο πλαίσιο του έργου Flyover Θεσσαλονίκης, αύξηση της απασχόλησης με την απασχόληση συνολικά άνω των 1.000 εργαζομένων, αύξηση της κυκλοφοριακής ικανότητας του οδικού δικτύου για την εξυπηρέτηση ζήτησης 10.000 οχημάτων την ώρα/κατεύθυνση, το 2030.
«Μετρό Αθήνας – Γραμμή 4» (4ο ΤΡΙΜΗΝΟ 2029): Εξυπηρέτηση 340.000 επιβατών ημερησίως, μείωση των μετακινήσεων με ΙΧ κατά 53.000 ημερησίως, μείωση της ποσότητας CO2 που εκλύεται στην ατμόσφαιρα κατά 318 tons/ημέρα (από επιβάτες που θα χρησιμοποιούν τη Γραμμή 4 του Μετρό, αντί το ΙΧ τους), δημιουργία 5.000 άμεσων νέων θέσεων εργασίας κατά την περίοδο κατασκευής του έργου, μείωση του χρόνου μετακίνησης στη διαδρομή Γουδί-Κυψέλη σε 13' - Άλσος Βεϊκου-Εξάρχεια σε 7'.
«Μετρό Θεσσαλονίκης» (3ο ΤΡΙΜΗΝΟ 2023): Εξυπηρέτηση 315.000 επιβατών, ημερησίως, μείωση των κυκλοφορούντων οχημάτων στο οδικό δίκτυο της Θεσσαλονίκης κατά 60.000, ημερησίως.
Τα σημαντικότερα έργα ανά δράση
Μεγάλα έργα οδικών υποδομών: Έργο ΣΔΙΤ- flyover Περιφερειακή Θεσσαλονίκης, Βόρειος Οδικός Άξονας Κρήτης (ΒΟΑΚ - Ταμείο Ανάκαμψης, Υποέργο 1: Τμήμα Χανιά-Ηράκλειο Υποέργο 2: Τμήμα Χερσόνησος-Νεάπολη Υποέργο 3: Τμήμα Νεάπολη-Άγιος Νικόλαος), Ολοκλήρωση του άξονα Αμβρακία – Άκτιο, Αυτοκινητόδρομος Πάτρα – Πύργος, Έργο Παραχώρησης- Αυτοκινητόδρομος Ε65 νότιο τμήμα (Λαμία-Ξυνιάδα), Αυτοκινητόδρομος Κεντρικής Ελλάδας Ε-65 τμήμα Τρίκαλα-Εγνατία Οδός (Ταμείο Ανάκαμψης), Επέκταση Λεωφόρου Κύμης και σύνδεση με ΠΑΘΕ, Παράκαμψη Χαλκίδας και Ψαχνών, Τμήμα Μπράλος - Άμφισσα του Οδικού Άξονα Λαμία - Ιτέα – Αντίρριο, Οδικός Άξονας Καλαμάτα-Ριζόμυλος-Πύλος-Μεθώνη, Οδικός Άξονας Ιωάννινα-Κακαβιά.
Μεγάλα έργα σιδηροδρομικών υποδομών: Νέα Σιδηροδρομική Γραμμή Αθηνών-Πατρών «Τμήμα Ρίο – Νέος Λιμένας Πατρών», Κατασκευή νέας σιδηροδρομικής γραμμής στο τμήμα από τον κόμβο ΚΟΡΩΠΙΟΥ έως το ΛΑΥΡΙΟ και τον ΛΙΜΕΝΑ ΛΑΥΡΙΟΥ, Κατασκευή νέας προαστιακής σιδηροδρομικής γραμμής για τη σύνδεση της ΡΑΦΗΝΑΣ και του ΛΙΜΕΝΑ ΡΑΦΗΝΑΣ με το υφιστάμενο σιδηροδρομικό δίκτυο, Αναβάθμιση του προαστιακού σιδηροδρόμου στη Δυτική Αττική (Άνω Λιόσια – Μέγαρα - Ταμείο Ανάκαμψης,) Παρεμβάσεις για την αναβάθμιση και αναδιάταξη του συστήματος και των υποδομών του ελληνικού σιδηροδρομικού δικτύου (Ταμείο Ανάκαμψης), ΟΣΕ - Πάτρα-Πύργος.
Μεγάλα έργα ύδρευσης, αντιπλημμυρικής προστασίας και εγγείων βελτιώσεων: Διευθέτηση Ρέματος Ραφήνας, Αντιπλημμυρικά έργα στην περιοχή Λασιθίου Κρήτης (Ταμείο Ανάκαμψης) - Συμπληρωματικά Έργα Ταμιευτήρα Μπραμιανού, Αντιπλημμυρικά έργα Γρα Λυγιάς και Φράγματος Μύρτου στο Ν. Λασιθίου Κρήτης, Αντιπλημμυρικά έργα στις περιοχές Αμβρακίας – Αμφιλοχίας - Βάλτου (Ταμείο Ανάκαμψης) - Κατασκευή εγγειοβελτιωτικών και αντιπλημμυρικών έργων στις περιοχές Αμβρακίας, Αμφιλοχίας και Βάλτου του Ν. Αιτωλοακαρνανίας, Έργα ύδρευσης για τους νομούς Πρέβεζας, Άρτας, Λευκάδας (Ταμείο Ανάκαμψης) - Συστήματα ύδρευσης για τους Νομούς Πρέβεζας, Άρτας, Λευκάδας, Έργα ύδρευσης στη νήσο Λέσβο (Ταμείο Ανάκαμψης) - Συστήματα ύδρευσης στη νήσο Λέσβο.
Ολοκλήρωση έργων Μετρό Αθήνας και Θεσσαλονίκης: Μετρό Αθήνας Γραμμή 4 Άλσος Βεΐκου – Γουδή, ΜΕΤΡΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Κατασκευή Βασικής Γραμμής. ΜΕΤΡΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Επέκταση προς Καλαμαριά.
2. Μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος στις μεταφορές και προώθηση περιβαλλοντικά φιλικών τρόπων μετακίνησης
Η εν λόγω δράση περιλαμβάνει ενέργειες όπως οι καθαρότερες οδικές μεταφορές (νομοθετικό πλαίσιο για την προώθηση της υδρογονοκίνησης και την ανάπτυξη υποδομών ανεφοδιασμού υδρογόνου 1ο τρίμηνο 2023 αλλά και 2 παρεμβάσεις για βελτίωση περιβαλλοντικού αποτυπώματος: 4ο τρίμηνο 2025), η ανάπτυξη εφοδιαστικής αλυσίδας (2 παρεμβάσεις για την ανάπτυξη της εφοδιαστικής αλυσίδας, 2ο τρίμηνο 2024), την ανάπτυξη σιδηροδρομικών και συνδυασμένων μεταφορών (6 παρεμβάσεις για την ανάπτυξη των σιδηροδρομικών και συνδυασμένων μεταφορών με ορίζοντα το 4ο τρίμηνο 2025), η προώθηση υλοποίησης Διευρωπαϊκών Δικτύων Μεταφορών (1 παρέμβαση, 3ο τρίμηνο 2023).
Ειδικότερα(σημαντικότερα έργα ανά δράση):
Θεσμοθέτηση μέτρων για τη μείωση της ρύπανσης και την προώθηση περιβαλλοντικά φιλικών μορφών ενέργειας: Ηλεκτροκίνηση - Προμήθεια Στόλου Λεωφορείων ΜΜΜ αντιρρυπαντικής τεχνολογίας (Ταμείο Ανάκαμψης), Έκδοση νέου θεσμικού πλαισίου ώστε να προωθηθεί η εισαγωγή της υδρογονοκίνησης στις μεταφορές Κατάρτιση θεσμικού πλαίσιο που θα προωθεί τη χρήση του υδρογόνου ως καυσίμου κίνησης, βάσει της εθνικής περιβαλλοντικής πολιτικής και με στόχο τη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης με γνώμονα πρωτίστως την ασφάλεια των χρηστών και την προστασία του περιβάλλοντος.
Ανάπτυξη εφοδιαστικής αλυσίδας μέσω αξιοποίησης δυνατοτήτων συνδυασμένων μεταφορών: Βελτίωση Εμπορευματικών Κέντρων στην ελληνική ενδοχώρα (με βάση το νομοθετικό πλαίσιο που θα εκπονηθεί σε συνεργασία με το Υπ. Ανάπτυξης και Επενδύσεων, θα ληφθούν μέτρα για τη βελτίωση των εμπορευματικών κέντρων στην ενδοχώρα), Βελτίωση της απόδοσης των ελέγχων στον τομέα της Εφοδιαστικής στις πύλες εισόδου της χώρας (καθιέρωση σύγχρονου και αποτελεσματικού θεσμικού πλαισίου για τους ελέγχους των μέσων εμπορευματικών μεταφορών στις πύλες εισόδου της χώρας και υλοποίησή του)
Ανάπτυξη σιδηροδρομικών και συνδυασμένων μεταφορών: Ψηφιακός Μετασχηματισμός ΟΣΕ (Ταμείο Ανάκαμψης), Αύξηση χωρητικότητας σιδηροδρομικού δικτύου (μελέτη και υλοποίηση συνδυασμένων μέτρων για την αύξηση της χωρητικότητας του σιδηροδρομικού δικτύου), Σύσταση και λειτουργία Μονάδας Στρατηγικού Σχεδιασμού Μεταφορών.
3. Αναμόρφωση του μεταφορικού έργου και μετάβαση σε νέες μορφές κινητικότητας
Γενικότερα, η δράση περιλαμβάνει την ενίσχυση των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς (4 παρεμβάσεις για την ενίσχυση των μέσων μαζικής μεταφοράς, 4ο τρίμηνο 2026) και την προώθηση νέων μορφών κινητικότητας (3 παρεμβάσεις για την προώθηση νέων μορφών κινητικότητας 4ο τρίμηνο 2023)
Ειδικότερα (σημαντικότερα έργα ανά δράση):
Ενίσχυση των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς: Καθιέρωση θεσμικού πλαισίου κατ‘ εφαρμογή του Κανονισμού ΕΕ 1370/2007, για τις δημόσιες επιβατικές σιδηροδρομικές και οδικές μεταφορές (Ταμείο Ανάκαμψης), Προμήθεια διρευματικών συρμών (γραμμή Μετρό προς αεροδρόμιο), Ανάταξη και συντήρηση (Γραμμή 1 Μετρό).
Νέες μορφές κινητικότητας: Αναμόρφωση θεσμικού πλαισίου κυκλοφορίας αυτοματοποιημένων οχημάτων, Σχεδιασμός ενημερωτικής εκστρατείας για τον ν. 4784/2021 σχετικά με το πλαίσιο για τη μικροκινητικότητα, Εθνικό Σχέδιο Δράσης για το Ποδήλατο και Δράσεις Προώθησης του Ποδηλάτου.
4. Εκσυγχρονισμός αερομεταφορών
Ο στόχος «Ασφαλείς και ποιοτικές υπηρεσίες αερομεταφορών για όλους» περιλαμβάνει 6 παρεμβάσεις για τον εκσυγχρονισμό της αεροναυτιλίας και των αερομεταφορών (4ο τρίμηνο 2026).
Ειδικότερα (σημαντικότερα έργα):
Επείγοντα έργα αερομεταφορών: Επείγοντα έργα περιφερειακών αεροδρομίων (έργα υποδομών και τοποθέτησης συστημάτων αεροναυτιλίας - Εργασίες συμμόρφωσης κατά EASA), Έργο Παραχώρησης- Νέο αεροδρόμιο στο Καστέλι Κρήτης.
Βελτίωση της απόδοσης των αερομεταφορών και της αεροναυτιλίας: Αναβάθμιση συστημάτων ελέγχου εναέριας κυκλοφορίας, Ανάπτυξη δικτύου υδατοδρομίων & κατάστρωση θεσμικού πλαισίου.
5. Βελτίωση της ασφάλειας των μετακινήσεων και της οδικής ασφάλειας
Γενικότερα η δράση εστιάζει στη μείωση των θανατηφόρων και βαρέων ατυχημάτων κατά 50% έως το 2030, με έτος αναφοράς το 2019 (3ο τρίμηνο 2023), αλλά και 6 παρεμβάσεις για την βελτίωση της οδικής ασφάλειας (4ο τρίμηνο 2025).
Ειδικότερα (σημαντικότερες δράσεις):
Νέο θεσμικό πλαίσιο για την προώθηση της Οδικής Ασφάλειας: Επαναξιολόγηση του εκπαιδευτικού υλικού για την εξέταση υποψηφίων οδηγών και επικαιροποίησή του (ανάθεση της αναθεώρησης του θεσμικού πλαισίου θεωρητικής εξέτασης και πρακτικής Δοκιμασίας Υποψηφίων Οδηγών), ανάπτυξη Ολοκληρωμένης Πλατφόρμας Διαφανούς Εξέτασης Οδηγών για Άδεια Οδήγησης, καθιέρωση σύγχρονου συστήματος ελέγχων νομιμότητας οδικών επιβατικών μεταφορών, θεσμοθέτηση του Στρατηγικού Σχεδίου Οδικής Ασφάλειας (κατάστρωση θεσμικού πλαισίου για τον στρατηγικό σχεδιασμό της Οδικής Ασφάλειας και δεσμευτική υιοθέτησή του από τους εμπλεκόμενους φορείς, με παράλληλο προσδιορισμό των υποχρεώσεων των επιτελικών φορέων για την υλοποίηση των δράσεων οδικής ασφάλειας καθώς και τον τρόπο και τα μέσα για την παρακολούθηση εφαρμογής του).
Έργα για την προώθηση της Οδικής Ασφάλειας: Έργα Βελτίωσης Οδικής Ασφάλειας στο εθνικό και επαρχιακό οδικό δίκτυο (Ταμείο Ανάκαμψης).
6. Αναβάθμιση και ψηφιακή επέκταση των υπηρεσιών που παρέχονται από το ΥΠΥΜΕ
Στόχοι της δράσης αυτής είναι η αναβάθμιση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών του ΥΠΥΜΕ μέσω της απλοποίησης διαδικασιών και της ψηφιοποίησης των υπηρεσιών του (7 παρεμβάσεις για την απλοποίηση των διαδικασιών και ψηφιοποίηση των υπηρεσιών του Υπουργείου, 4ο τρίμηνο 2025), η διείσδυση ψηφιακών εφαρμογών σε υποδομές και μεταφορές (4 παρεμβάσεις για την διείσδυση ψηφιακών εφαρμογών σε υποδομές και μεταφορές, 4ο τρίμηνο 2025) αλλά και η αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων για την υλοποίηση έργων του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (3 παρεμβάσεις για την αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων για την υλοποίηση έργων του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, 4ο τρίμηνο 2025).
Ειδικότερα (σημαντικότερες δράσεις):
Απλοποίηση διαδικασιών και ψηφιοποίηση Υπηρεσιών Υπουργείου: Δημιουργία ηλεκτρονικής πλατφόρμας για την υποβολή των Σχεδίων Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας (ΣΒΑΚ - σύναψη σύμβασης για την κατάστρωση ψηφιακής διαδικασίας για το εν λόγω έργο και υλοποίησή της - θέση σε λειτουργία της ΗΠΣΒΑΚ), ανάπτυξη ΗΣΠΑΥ (σύναψη σύμβασης για την κατάστρωση ψηφιακής διαδικασίας για το εν λόγω έργο και υλοποίησή της), κωδικοποίηση της Νομοθεσίας των Οδικών Επιβατικών και Εμπορευματικών Μεταφορών (σύσταση Ομάδας Εργασίας, εκπόνηση και παράδοση του έργου), Ψηφιακό ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης χαρτοφυλακίου τεχνικών έργων και περιουσιακών στοιχείων του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών (Ταμείο Ανάκαμψης)
Διείσδυση ψηφιακών εφαρμογών στις Υποδομές και Μεταφορές: Πλαίσιο εγκατάστασης και λειτουργίας υποδομών φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων (Ταμείο Ανάκαμψης), ανάπτυξη Στρατηγικού Σχεδίου και Οδικού Χάρτη για την εφαρμογή του BIM στην Ελλάδα.
7. Ενημέρωση και ενίσχυση προσβασιμότητας των ατόμων με αναπηρία
Στους στόχους του υπουργείο εντάσσεται η διασφάλιση προσβασιμότητας και διευκόλυνση κινητικότητας των ΑμεΑ, με 23 παρεμβάσεις (4ο τρίμηνο 2025). Ειδικότερα (σημαντικότερες δράσεις):
Παρεμβάσεις για τη βελτίωση της προσβασιμότητας των ΑμεΑ στις Υποδομές: Δημιουργία ηλεκτρονικής πλατφόρμας απογραφής κτηρίων του Δημοσίου και καταχώρισης των αναγκαίων παρεμβάσεων για τη βελτίωση της προσβασιμότητάς τους σε συνεργασία με το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος (ΤΕΕ) (εντάσσεται στο ΕΣΔ ΑμεΑ).
Εφαρμογή μέτρων για τη διευκόλυνση της κινητικότητας των Ατόμων με Αναπηρία στις αστικές συγκοινωνίες: Βελτίωση της ποιότητας εξυπηρέτησης επιβατών με κινητικές δυσκολίες από την ΟΣΥ Α.Ε. (εντάσσεται στο ΕΣΔ ΑμεΑ - Διαρκές έργο).
Προώθηση της κινητικότητας στον αστικό και περιαστικό ιστό και διασφάλιση καλύτερης ποιότητας ζωής για όλους: Κατάρτιση νομοθετικού πλαισίου για την έκδοση ηλεκτρονικής κάρτας διοδίων των δικαιούχων ατόμων με αναπηρία ώστε να απλουστευθεί η διαδικασία διέλευσής τους από τους σταθμούς διοδίων, αλλά και να τύχουν όλων των ισχυουσών ευνοϊκών ρυθμίσεων χρέωσης (εντάσσεται στο ΕΣΔ ΑμεΑ).
Εξασφάλιση της προσβασιμότητας και της ατομικής κινητικότητας στις αεροπορικές μεταφορές: Έλεγχος φορέων διαχείρισης αερολιμένων (σταδιακά τουλάχιστον 3 αερολιμένες ανά έτος) περί της προσβασιμότητας ΑμεΑ (εντάσσεται στο ΕΣΔ ΑμεΑ) - (Επαναλαμβανόμενο έργο).
