Στα ύψη εκτιμάται ότι εκτινάχθηκε το προηγούμενο έτος το κόστος των ρευματοκλοπών, προσθέτοντας επομένως μία ακόμη επιπλέον επιβάρυνση στο σύνολο των νοικοκυριών και επιχειρήσεων, πέρα από τις «φουσκωμένες» τιμές ηλεκτρικής ενέργειας. Είναι ενδεικτικό ότι, όπως επισημάνθηκε σε χθεσινή εκδήλωση του Συνήγορου του Πολίτη για την ενεργειακή κρίση, το σχετικό ποσό σχεδόν τετραπλασιάστηκε συγκριτικά με το 2021.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι ρευματοκλοπές (π.χ. με την παράνομη επανασύνδεση μιας παροχής) συγκαταλέγονται στις λεγόμενες «μη τεχνικές» απώλειες του δικτύου, οι οποίες συμπληρώνουν τις «τεχνικές» απώλειες λόγω των περιορισμών στις προδιαγραφές των υποδομών του ΔΕΔΔΗΕ (όπως για παράδειγμα στην απόσταση ενός υποσταθμού από τα σημεία κατανάλωσης).
Το συνολικό κόστος των απωλειών καλύπτεται σε πρώτη φάση από τους προμηθευτές ρεύματος, μέσω προσαυξήσεων (που καθορίζονται από τη ΡΑΕ) στις τιμές με τις οποίες εξασφαλίζουν τις απαραίτητες ποσότητες ηλεκτρικής ενέργειας από τη χονδρεμπορική αγορά, ώστε να καλύψουν τις ανάγκες των πελατών τους στη χαμηλή και τη μέση τάση. Στη συνέχεια, οι εταιρείες μετακυλίουν αυτό το κόστος στους πελάτες τους, οι οποίοι είναι κι εκείνοι που τελικά επωμίζονται τη σχετική επιβάρυνση.
Άλμα λόγω εκτροχιασμού της τιμής του ρεύματος
Στη χθεσινή εκδήλωση, αναφερόμενη στις επιβαρύνσεις από τις απώλειες του δικτύου, η Βοηθός του Συνηγόρου του Πολίτη, Δάφνη Φιλιππάκη, επισήμανε πως το συνολικό κόστος για το 2021 διαμορφώθηκε στα 591 εκ. ευρώ, από τα οποία τα 209 εκατ. ευρώ αφορούσαν τις ρευματοκλοπές.
Για το περσινό έτος, η συνολική επιβάρυνση υπερδιπλασιάστηκε, αγγίζοντας τα 1,2 δισ. ευρώ. Επομένως, όπως εκτίμησε η κ. Φιλιππάκη, με την υπόθεση ότι το μερίδιο των «μη τεχνικών» απωλειών παρέμεινε σε παρόμοια επίπεδα την τελευταία 3ετία, η επιβάρυνση εκτινάχθηκε στα 798 εκατ. ευρώ.
Αξίζει να σημειωθεί ότι τα ποσοστά των ρευματοκλοπών δεν φαίνεται να αυξήθηκαν πέρυσι. Είναι ενδεικτικό ότι ο γενικός διευθυντής Ανάπτυξης και Διαχείρισης Δικτύου ΔΕΔΔΗΕ Ευστράτιος Ζαχαρής, ο οποίος συμμετείχε στο ίδιο πάνελ της χθεσινής εκδήλωσης, εκτίμησε πως το 2022 κινήθηκαν στα επίπεδα του 5%. Το νούμερο αυτό απέχει ελάχιστα από το 4,47%, το οποίο ενέκρινε η ΡΑΕ ως ποσοστό των απωλειών δικτύου, το κόστος των οποίων μετακυλίεται στους καταναλωτές για το δωδεκάμηνο Ιουλίου 2022 με Ιούνιο 2023.
Η διαφορά ωστόσο είναι ότι οι ποσότητες του ρεύματος που «κλάπηκαν» πέρυσι (δηλαδή καταναλώθηκαν χωρίς να πληρωθούν) στοίχισαν πολύ ακριβότερα, αφού η τιμή τους εξαρτάται από το χονδρεμπορικό κόστος. Κι αυτό γιατί οι spot χονδρεμπορικές αγορές ηλεκτρικής ενέργειας «έκλεισαν» το 2022 στα 283,17 ευρώ ανά Μεγαβατώρα, έναντι 119,934 ευρώ ανά Μεγαβατώρα το 2021.
Πλήρης αποκλιμάκωση στο τέλος της 10ετίας
Η ΡΑΕ έχει καθορίσει έναν «οδικό χάρτη» για τη μείωση των ρευματοκλοπών τα επόμενα χρόνια, ο οποίος προβλέπει ότι τα ποσοστά των «μη τεχνικών» απωλειών θα περιοριστούν στα επίπεδα του 2,6 % το 2027, ώστε να μειωθούν περαιτέρω στο 0,2 % το 2031. Με αυτό τον τρόπο, το φαινόμενο θα αποκλιμακωθεί στα επίπεδα που επικρατούσαν το 2003-2004. Προς αυτή την κατεύθυνση αναμένεται να συμβάλουν και οι «έξυπνοι» μετρητές, όπως ανέφερε χθες ο κ. Ζαχαρής.
Όσον αφορά τις ρευματοκλοπές, στην Ειδική Έκθεση που δημοσίευσε ο Συνήγορος του Πολίτη το περασμένο καλοκαίρι, επισημαίνεται ότι μία σημαντική μερίδα πολιτών προσφεύγουν στην Αρχή λόγω της ακόμη μεγαλύτερης δυσχέρανσης της αδυναμίας ανταπόκρισής τους στην εξόφληση των οφειλών, επειδή κατόπιν διακοπής της σύνδεσης λόγω ανεξόφλητων οφειλών προέβησαν σε παράνομη σύνδεση της παροχής τους με το δίκτυο. Κι αυτό γιατί η διαπίστωση της ρευματοκλοπής θέτει τους παραβαίνοντες σε καθεστώς δυσμενέστερων όρων διακανονισμού καθώς στο οφειλόμενο ποσό προστίθεται το διαχειριστικό κόστος του ΔΕΔΔΉΕ.
Επίσης, οι ρευματοκλοπές σε συνδυασμό με την αδυναμία εξόφληση λογαριασμών αποτελούν μία σημαντική αιτία των αναφορών που καταφθάνουν στον Συνήγορο του Πολίτη. Συνολικά, οι αναφορές για θέματα ενέργειας έφτασαν το 34% στο πρώτο εξάμηνο του 2022, σύμφωνα με την Ειδική Έκθεση, από 18% περίπου που ήταν το 2015.
Μέτρα στήριξης
Στην ομιλία της στην πρώτη ενότητα της χθεσινής εκδήλωσης, η Γενική Γραμματέας Ενέργειας και Φυσικών Πόρων του ΥΠΕΝ, Αλεξάνδρα Σδούκου, σημείωσε πως ξεπερνούν τα 8,5 δισ. ευρώ οι επιδοτήσεις στους λογαριασμούς ρεύματος. Από αυτά, περίπου 4,5 δισ. ευρώ συγκεντρώθηκαν από τον μηχανισμό που θεσπίστηκε για την παρακράτηση των υπερεσόδων στη χονδρεμπορική αγορά, ενώ η κυβέρνηση προχώρησε και στην επιβολή αναδρομικής έκτακτης εισφοράς στους ηλεκτροπαραγωγούς. Το επόμενο διάστημα θα φορολογηθούν τα υπερέσοδα και από τον κλάδο της προμήθειας, ώστε να προστεθούν στα έσοδα του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης.
Τα μέτρα στήριξης στο σύνολο τους (συμπεριλαμβάνοντας για παράδειγμα και πρωτοβουλίες όπως το Power Pass) έφτασαν στο 4-5% του ΑΕΠ. Σύμφωνα με την κ. Σδούκου, η ενεργειακή κρίση έδειξε πως χρειάζεται παρέμβαση στον τρόπο με τον οποίο καθορίζονται οι χονδρεμπορικές τιμές, με την Ελλάδα να έχει καταθέσει στην Ε.Ε. προτάσεις προς αυτή την κατεύθυνση. Επίσης, η Ευρώπη κωλυσιέργησε στην επιβολή του πανευρωπαϊκού πλαφόν στις τιμές αερίου, αφού αν είχε ληφθεί η απόφαση νωρίτερα, τα κράτη-μέλη θα είχαν εξοικονομήσει δισεκατομμύρια ευρώ.
Από την πλευρά του, ο Τομεάρχης Περιβάλλοντος και Ενέργειας του ΣΥΡΙΖΑ, Σωκράτης Φάμελλος, σημείωσε ότι το τελευταίο διάστημα αμφισβητείται η πρόσβαση στην ενέργεια πολιτών και επιχειρήσεων, λόγω κόστους. Άσκησε δριμεία κριτική στην κυβέρνηση για το γεγονός ότι η ελληνική αγορά ηλεκτρισμού είναι η ακριβότερη το 2023 πανευρωπαϊκά, την ώρα που εν μέσω της κρίσης αυξήθηκε η ενεργειακή εξάρτηση της χώρα μας, λόγω του αερίου.
Επισήμανε ότι η κυβέρνηση υποεκτίμησε σε σημαντικό βαθμό τα υπερκέρδη των ενεργειακών εταιρειών, ενώ δεν υπάρχει διαφάνεια στη διαχείριση του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης, από το οποίο χρηματοδοτούνται οι επιδοτήσεις στους λογαριασμούς ηλεκτρισμού. Τέλος, υπογράμμισε ότι αν ο ΣΥΡΙΖΑ επικρατήσει στις επόμενες εκλογές, θα άρει τον μετασχηματισμό της ΡΑΕ, που προβλέπει την ανάληψη από την Αρχή επίσης της εποπτείας των αποβλήτων και των υδάτων.
Τα εργαλεία της ΡΑΕ
Το «παρών» στην εκδήλωση έδωσε και ο πρόεδρος της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας Αθανάσιος Δαγούμας, ο οποίος υπογράμμισε πως αν και η Αρχή είναι υποστελεχωμένη, υπηρετεί με αποτελεσματικότητα και ακεραιότητα το δημόσιο συμφέρον. Σε αυτό το πλαίσιο έχει ήδη δρομολογήσει πρωτοβουλίες όπως το energycost, με το οποίο μπορεί κάθε καταναλωτής να βλέπει και να συγκρίνει όλα τα διαθέσιμα προϊόντα. Επίσης, δημιούργησε το εργαλείο MyRAE, με το οποίο οι πολίτες μπορούν να ενημερώνονται αλλά και υποβάλουν παράπονα προς τους Διαχειριστές ή τους προμηθευτές.
Όπως τόνισε, η ΡΑΕ σχεδιάζει τον ενεργειακό διαμεσολαβητή, ώστε όταν ένας καταναλωτής υποβάλλει παράπονο και δεν έχει γίνει ικανοποιημένος από την απάντηση, θα μπορεί να χωρίς κόστος απευθύνεται σε μία online διαμεσολάβηση. Επίσης, δημιουργεί μία βάση δεδομένων με τα στοιχεία τιμολόγησης στη λιανική των πελατών όλων των προμηθευτών κάθε μήνα, ώστε να εξετάζει την αποτύπωση των χρεώσεων, αλλά και την εμπορική τους πολιτική (π.χ. το περιθώριο κέρδους).
