Παρά την σημαντική αύξηση της ροής εσόδων από φόρους και ασφαλιστικές εισφορές στον κρατικό προϋπολογισμό του 2022 με ανοιχτό το «παράθυρο» για επιστροφή της ελληνικής οικονομίας σε πρωτογενή πλεονάσματα υπάρχουν και στοιχεία που δείχνουν άνοδο των πιέσεων στο πεδίο των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων φορολογουμένων και ασφαλισμένων.
Τα στοιχεία της 4ης Τριμηνιαίας Έκθεσης Προόδου 2022 του Γραφείο Κρατικού Προϋπολογισμού της Βουλής δείχνουν αύξηση στις συνολικές οφειλές κατά περίπου 4,6 δισ. ευρώ σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του προηγούμενου έτους, η οποία οφείλεται τόσο σε αύξηση των κύριων οφειλών (κατά 2,3 δισ. ευρώ), όσο και των πρόσθετων τελών (αύξηση κατά 2,3 δισ. ευρώ). Αναλυτικότερα, η αύξηση στις ληξιπρόθεσμες κύριες οφειλές πηγάζει κυρίως από το εύρος οφειλής μεταξύ 10.000 και 1.0000.000 ευρώ (κατά 2,1 δισ. ευρώ συνολικά), στο οποίο συσσωρεύεται το 70% των οφειλών.
Το σύνολο των ληξιπρόθεσμων ασφαλιστικών οφειλών στο τέλος του Δεκεμβρίου 2022 διαμορφώθηκε στα 45,7 δισ. ευρώ, δηλαδή παρουσίασε αύξηση κατά 205 εκατ. ευρώ σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο. Η μεταβολή αυτή προέρχεται από την αύξηση των κύριων οφειλών (κατά 811,6 εκατ. ευρώ), καθώς τα πρόσθετα τέλη παρουσίασαν μείωση (κατά 606,5 εκατ. ευρώ).
Σε ετήσια βάση, μείωση παρουσίασε ο αριθμός των μητρώων των οφειλετών κατά 37.725, με αποτέλεσμα ο συνολικός αριθμός των μητρώων με οφειλές σε ασφαλιστικά ταμεία να διαμορφώνεται στο τέλος του τέταρτου τριμήνου του 2022 σε 2.326.793 μητρώα. Η μείωση προέρχεται από τις κατηγορίες οφειλής μεταξύ 50 και 10.000 ευρώ (κατά 108.397 μητρώα συνολικά).
Φορολογικές οφειλές
Ισχυρή ήταν η αύξηση που καταγράφηκε και στο πεδίο των φορολογικών οφειλών με το συνολικό ληξιπρόθεσμο υπόλοιπο στο τέλος του Ιανουαρίου του 2023 να διαμορφώνεται στα 114,5 δισ. ευρώ, αυξημένο κατά 1,5 δισ. ευρώ σε σχέση με τον Ιανουάριο του 2022.
Σύμφωνα με την έκθεση του Γραφείου, η αύξηση αυτή υπολογίζεται από (α) τις νέες ληξιπρόθεσμες οφειλές ύψους 6,8 δισ. ευρώ συν (β) τις ληξιπρόθεσμες οφειλές κατά την 1/2/2022 που βεβαιώθηκαν μεταγενέστερα ύψους 1,6 δισ. ευρώ, μείον (γ) τις εισπράξεις και διαγραφές, οι οποίες αγγίζουν συνολικά τα 6,9 δισ. ευρώ.
Αντίστοιχα, σύμφωνα με την έκθεση, αύξηση σημειώθηκε και στις ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις του δημοσίου προς τους ιδιώτες, καθώς τον Ιανουάριο του 2023 καταγράφηκε «άλμα» κατά 357 εκατ. ευρώ σε σύγκριση με τον Ιανουάριο του 2022. Ειδικότερα, οι ληξιπρόθεσμες οφειλές του Δημοσίου αυξήθηκαν κατά 580 εκατ. ευρώ φτάνοντας τα 2.049 εκατ. ευρώ και οι εκκρεμείς επιστροφές φόρων μειώθηκαν κατά 223 εκατ. ευρώ φτάνοντας τα 551 εκατ. ευρώ.
Κίνδυνοι στο διεθνές μακροοικονομικό περιβάλλον
Ιδιαίτερη σημασία για την εικόνα της ελληνικής οικονομίας που σκιαγραφείται από την έκθεση του Γραφείου Προϋπολογισμού, έχει το διεθνές περιβάλλον μέσα στο οποίο αυτή αποτυπώνεται καθώς δεν λείπουν οι κίνδυνοι οι οποίοι αυξάνονται λόγω ενός ευρέος φάσματος παραγόντων που θα μπορούσαν να επηρεάσουν αρνητικά τις παγκόσμιες οικονομικές επιδόσεις.
Ωστόσο στην έκθεση επισημαίνονται και κάποιοι κίνδυνοι οι οποίοι μπορούν να επηρεάσουν προς τη θετική κατεύθυνση.
Οι πιο εμφανείς κίνδυνοι προς τη θετική κατεύθυνση αφορούν:
- Την περαιτέρω αύξηση της ζήτησης: Η ανερχόμενη ζήτηση παραμένει ένας θετικός παράγοντας για τις προοπτικές ανάπτυξης, τροφοδοτούμενη τόσο από το απόθεμα των πλεοναζουσών ιδιωτικών αποταμιεύσεων από την δημοσιονομική στήριξη κατά τη πανδημία, όσο και από τη σταθερή αύξηση των μισθών. Ωστόσο, η τόνωση της ζήτησης θα μπορούσε να υποδαυλίσει τον πυρήνα του πληθωρισμού, οδηγώντας σε ακόμη πιο αυστηρή νομισματική πολιτική και σε μια ισχυρότερη από την αναμενόμενη επιβράδυνση αργότερα.
- Τον ταχύτερο αποπληθωρισμό: Η χαλάρωση των πιέσεων στην αγορά εργασίας σε ορισμένες προηγμένες οικονομίες θα μπορούσε να μειώσει τη συνεισφορά των μισθολογικών αυξήσεων στον πληθωρισμό, χωρίς απαραίτητα να αυξήσει την ανεργία. Τέτοιες εξελίξεις θα μπορούσαν να συνεπάγονται μια λιγότερο περιοριστική νομισματική πολιτική.
Οι πιο εμφανείς κίνδυνοι προς την αρνητική κατεύθυνση αφορούν:
- Τη διατήρηση της τραπεζικής αναταραχής: Μετά την πρόσφατη κατάρρευση των αμερικανικών τραπεζών Silicon Valley Bank και Signature Bank καθώς και την εξαγορά της Credit Suisse από την UBS, η ανασφάλεια ενδέχεται να διατηρηθεί προκαλώντας έντονες διακυμάνσεις στις χρηματοοικονομικές αξίες με πιθανή μετάδοση σε άλλα τραπεζικά ιδρύματα.
- Την κλιμάκωση του πολέμου στην Ουκρανία: Η Ευρώπη αντιμετωπίζει χαμηλότερες από τις αναμενόμενες τιμές φυσικού αερίου, έχοντας αποθηκεύσει αρκετό φυσικό αέριο και αντιμετωπίζοντας ήπιο χειμώνα. Ωστόσο, η αναπλήρωση της αποθήκευσης με μειωμένες ρωσικές ροές θα είναι πρόκληση ενόψει του επόμενου χειμώνα και το πρόβλημα θα ενταθεί αν αυξηθεί η ζήτηση ενέργειας της Κίνας.
