Ωριμάζουν οι διαδικασίες που θα «ξεκλειδώσουν» τις πρώτες επενδύσεις στη χώρα μας για την αξιοποίηση του πλούσιου αιολικού δυναμικού των ελληνικών θαλασσών, με την ανάπτυξη έως το 2030 του πρώτου «κύματος» υπεράκτιων πάρκων συνολικής ισχύος πάνω από 2 GW, όπως προβλέπει το επικαιροποιημένο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ).
Υπενθυμίζεται ότι έρευνα της Grant Thornton προσδιορίζει στα 6,3 δισ. ευρώ τα ιδιωτικά κεφάλαια που θα κινητοποιηθούν για την επίτευξη αυτού του στόχου, από τα οποία μάλιστα τα τα 4,3 δισ. ευρώ θα εισρεύσουν απευθείας στην εγχώρια οικονομία.
Σημαντικός πυλώνας αυτών των διαδικασιών αποτελεί η «φόρμουλα» με την οποία τα πάρκα θα κατακυρώνουν τιμές αποζημίωσης για τις «πράσινες» κιλοβατώρες που θα παράγουν. Έτσι, σύμφωνα με πληροφορίες του Insider.gr, το υπουργείο Περιβάλλον και Ενέργειας έχει ξεκινήσει ήδη από τον Απρίλιο τις διαπραγματεύσεις με τη Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού (DG Comp) για το σχήμα στήριξης, αποστέλλοντας πριν από δύο μήνες στις Βρυξέλλες την προτεινόμενη βασική «αρχιτεκτονική» του πλαισίου στήριξης.
Η «αρχιτεκτονική» αυτή αποτελεί τη βάση των διαβουλεύσεων με τις Βρυξέλλες, μέσω των οποίων θα διαμορφωθεί λεπτομερώς το σχήμα στήριξης και θα πάρει το «πράσινο φως» από την Κομισιόν, ώστε να μπορεί στη συνέχεια να τεθεί σε εφαρμογή. Στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων μάλιστα, η DG Comp απέστειλε στο υπουργείο τον επόμενο μήνα το πρώτο σετ διευκρινίσεων ερωτήσεων, με τις απαντήσεις του υπουργείου να αναμένεται να αποσταλούν εντός του Ιουνίου.
Οι βασικές αρχές του πλαισίου στήριξης
Όπως είναι φυσικό, η ελληνική πρόταση ακολουθεί τις γενικές γραμμές της «φόρμουλας» στήριξης που περιγράφεται στο σχέδιο νόμου του ΥΠΕΝ με το οποίο θεσπίσθηκε το πλαίσιο ανάπτυξης υπεράκτιων αιολικών στη χώρα μας και που υπερψηφίσθηκε το προηγούμενο καλοκαίρι. Έτσι, προβλέπεται πως στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων, τα offshore θα κατακυρώνουν τιμή αποζημίωσης μέσω μειοδοτικών διαγωνισμών.
Στην πράξη, αυτό σημαίνει ότι πως για κάθε «οικόπεδο» που θα παραχωρηθεί (Περιοχή Εγκατάστασης Υπεράκτιων Αιολικών Πάρκων), θα διενεργηθεί δημοπρασία στην οποία θα συμμετέχουν όσοι επενδυτές έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον να δραστηριοποιηθούν στην ευρύτερη θαλάσσια έκταση στην οποία αυτό ανήκει (Περιοχή Οργανωμένης Ανάπτυξης Υπεράκτιων Αιολικών Πάρκων, ΠΟΑΥΑΠ). Στη δημοπρασία θα επικρατήσει εκείνος ο επενδυτής που θα υποβάλει τη μικρότερη προσφορά (δηλαδή θα ζητήσει τη μικρότερη αποζημίωση), αποκτώντας έτσι το αποκλειστικό δικαίωμα να αναπτύξει υπεράκτια μονάδα στο συγκεκριμένο θαλάσσιο «οικόπεδο».
Κατά συνέπεια, αντικείμενο των διαπραγματεύσεων με την DG Comp είναι να οριστικοποιηθούν οι παράμετροι αυτών των δημοπρασιών. Τέτοιες παράμετροι είναι για παράδειγμα η χρονική διάρκεια και το είδος των συμβάσεων που θα υπογράφουν οι επενδυτές, καθώς και ο τρόπος με τον οποίο θα καθοριστεί η τιμή εκκίνησης στις δημοπρασίες.
Εξαίρεση στο παραπάνω κανόνα θα αποτελέσουν τα υπεράκτια αιολικά, συνολικής ισχύος έως 600 MW, που θα εγκατασταθούν ανοικτά της Αλεξανδρούπολης. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, τα έργα θα λάβουν διοικητικά οριζόμενη ταρίφα, η οποία δηλαδή δεν θα προκύψει μέσω διαγωνισμών, αλλά μέσω ατομικής κοινοποίησης στην Κομισιόν της εύλογης αποζημίωσής κάθε έργου, η οποία και πάλι θα πρέπει να πάρει το «πράσινο φως» των Βρυξελλών. Επομένως, οι διαπραγματεύσεις με την Κομισιόν αφορούν και το πώς θα «τρέξει» και αυτή η διαδικασία.
Πού θα αναπτυχθούν τα πρώτα πάρκα έως το 2030
Παράλληλα, σε εξέλιξη βρίσκεται η διαδικασία επιλογής των θαλάσσιων εκτάσεων που θα υποδεχθούν το πρώτο «κύμα» offshore αιολικών, συνολικής ισχύος πάνω από 2 GW, έως το 2030. Εκτός από την Αλεξανδρούπολη και τα έργα 600 MW, η δεύτερη έκταση που έχει προκριθεί είναι η Κρήτη, όπως είχε αποκαλύψει η Γενική Γραμματέας Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών, Αλεξάνδρα Σδούκου, σε συνέδριο στα τέλη του προηγούμενου έτους.
Σύμφωνα με πληροφορίες, στην Κρήτη (και πιο συγκεκριμένα στη ζώνη μεταξύ Σητείας και Ξηροκάμπου) θα αναπτυχθούν έργα επίσης 600 MW. Επίσης, επιπλέον πάρκα 900 MW προορίζονται για τρεις ακόμη εκτάσεις στο Κεντρικό Αιγαίο, για τις οποίες εξετάζεται να χωροθετηθούν είτε κοντά στην ηπειρωτική Ελλάδα, είτε στα ανοικτά των Δωδεκανήσων.
Το πρώτο βήμα, που θα «ξεκλειδώσει» την οριοθέτηση των πέντε παραπάνω περιοχών, αναμένεται να γίνει τον επόμενο μήνα με την ολοκλήρωση του Εθνικού Προγράμματος Ανάπτυξης Υπεράκτιων Αιολικών Πάρκων, για την οποία απομένουν οι τελευταίες διαβουλεύσεις με το ΓΕΕΘΑ. Το Εθνικό Πρόγραμμα θα περιλαμβάνει ουσιαστικά όλες τις θαλάσσιες ζώνες στην Ελλάδα στις οποίες μπορεί να αξιοποιηθεί το αιολικό δυναμικό. Σε όλες αυτές τις θαλάσσιες εκτάσεις, εκτιμάται ότι μπορούν να αναπτυχθούν 10 GW πάρκα σταθερής έδρασης (με ανεμογεννήτρειες πακτωμένες στον πυθμένα) και 30 GW σταθμοί με πλωτές ανεμογεννήτριες.
Μετά την έγκριση του Εθνικού Προγράμματος μέσω ΚΥΑ, θα ακολουθήσουν οι τεχνικές μελέτες για τον καθορισμό των περιοχών στο εσωτερικό κάθε ζώνης που μπορούν να αναπτυχθούν offshore έργα (ΠΟΑΥΑΠ) και τα συγκεκριμένα «οικόπεδα» ανά περιοχή (Περιοχές Εγκατάστασης ΥΑΠ). Έτσι, θα ανοίξει ο δρόμος για τη χωροθέτηση των πέντε περιοχών (ΠΟΑΥΑΠ) του πρώτου «κύματος», κάτι που θα γίνει με Προεδρικό Διάταγμα, ώστε να ακολουθήσει η έρευνα των ΠΟΑΥΑΠ από τους υποψήφιους επενδυτές και στη συνέχεια οι διαγωνισμοί για τα «οικόπεδα» στις τέσσερις από αυτές (αφού στην Αλεξανδρούπολη θα οριστούν διοικητικά οι ταρίφες).
«Παρών» από μεγάλους εγχώριους και διεθνείς «παίκτες»
Το πλούσιο αιολικό δυναμικό των ελληνικών θαλασσών αποτελεί υποψήφια πηγή για άφθονη και οικονομική ηλεκτρική ενέργεια, γεγονός που εξηγεί ότι ο νεοαναδυόμενος αυτός κλάδος συγκεντρώνει ήδη το ενδιαφέρον όλων των μεγάλων εγχώριων ενεργειακών Ομίλων, καθώς και επενδυτών από το εξωτερικό. Μάλιστα, καθώς η σχετική δραστηριότητα απαιτεί υψηλές επενδύσεις, καθώς και τεχνογνωσία, η συνταγή που έχουν ακολουθήσει οι εγχώριες εταιρείες είναι να «συμμαχήσουν» με μεγάλους «παίκτες» του εξωτερικού.
Έτσι, η ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή έχει υπογράψει συμφωνία συνεργασίας με την Ocean Winds (κοινοπραξία των εταιρειών EDP Renewables και ENGIE), ενώ η Mytilineos θα δημιουργήσει joint venture με την Copenhagen Infrastructrure Partners (CIP). Επίσης, η Helleniq Energy έχει ενώσει τις δυνάμεις της με τη γερμανική RWE Renewables, ενώ η Intrakat θα συμπράξει με τη βελγική Parkwind. Με διεθνή εταίρο αναμένεται να «πορευθεί» και η ΔΕΗ, με όλες τις πληροφορίες να συγκλίνουν στο ότι η συνεργασία πρόκειται να ανακοινωθεί σύντομα.
Οι ελληνικές θάλασσες φαίνεται να είναι επίσης στο «κάδρο» πιθανής δραστηριοποίησης και για την νορβηγική Equinor, την Innogy από τη Γερμανία και την Principle Power από την Πορτογαλία.
