Ένα από τα βασικά μέτωπα που θα κληθεί να αντιμετωπίσει η νέα κυβέρνηση είναι οι συνεχιζόμενες ανατιμήσεις ειδικά στα είδη διατροφής και πρώτης ανάγκης, καθώς η συνεχιζόμενη ακρίβεια στα τρόφιμα, με τις τιμές να καταγράφουν άνοδο 11,6% τον Μάιο παρά τη συγκράτηση του πληθωρισμού στο 2,8%, δοκιμάζει τις οικονομικές αντοχές των νοικοκυριών. Οι καταναλωτές πλέον μειώνουν έξοδα παντού, κάτι το οποίο γίνεται εμφανές και στις πωλήσεις των εμπορικών καταστημάτων και των σούπερ μάρκετ με εκπροσώπους της αγοράς τροφίμων να εκφράζουν ανησυχία για το επόμενο διάστημα, ειδικά αν ληφθεί υπόψη πως δεν αναμένεται άμεσα αποκλιμάκωση των τιμών στα ράφια.
Μάλιστα όπως ανέφερε ο υπηρεσιακός υπουργός Οικονομικών και υποδιοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος κ. Θεόδωρος Πελαγίδης από το βήμα του συνεδρίου του ECR Hellas που πραγματοποιείται σήμερα στην Αθήνα δεν αναμένεται σημαντική αποκλιμάκωση στις τιμές των τροφίμων, καθώς οι τιμές των βασικών πρώτων υλών στις διεθνείς αγορές παρουσιάζουν πολύ μικρή υποχώρηση. Οι τιμές του σιταριού είναι μειωμένες κατά 12-13% αλλά οι μειώσεις σε όλες πρώτες ύλες όπως το καλαμπόκι και η σόγια είναι μονοψήφιες. Πρόκειται για μειώσεις που δεν είναι αρκετές για να οδηγήσουν τις τιμές των τροφίμων στην αποκλιμάκωση που θα επιθυμούσε ένα νοικοκυριό, σημείωσε ο κ. Πελαγίδης συμπληρώνοντας πως «Θα εξακολουθήσουμε να βλέπουμε τις τιμές των τροφίμων να είναι πάνω από τον γενικό πληθωρισμό».
Βουτιά του όγκου των πωλήσεων
Ένα σημαντικό «καμπανάκι» χτύπησε από τα στοιχεία του όγκου πωλήσεων στο λιανικό εμπόριο με τον σχετικό δείκτη της ΕΛΣΤΑΤ να υποχωρεί τον Μάρτιο κατά 8,7% σε ετήσια βάση, καταγράφοντας την μεγαλύτερη πτώση από τους μήνες των λοκντάουν του 2020. Ακόμη μεγαλύτερες, της τάξης του -11% ήταν οι απώλειες όγκου πωλήσεων στα καταστήματα ειδών διατροφής και ειδικά στα μεγάλα καταστήματα τροφίμων (super market) με την πτώση να φτάνει το -13,4%. Στα πολυκαταστήματα ο όγκος πωλήσεων ήταν μειωμένος κατά 7,9% τον Μάρτιο του 2023 έναντι του 2022.
Αντίστοιχη είναι η εικόνα που διαμορφώνουν τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν στην προχθεσινή συνεδρίαση του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών Τροφίμων (ΣΕΒΤ) από τον διευθύνοντα σύμβουλο της Circana, Παναγιώτη Μπορέτο. Τους πρώτους τέσσερις μήνες του έτους καταγράφεται πτώση του όγκου πωλήσεων στα τρόφιμα της τάξης του 0,9%, ενώ συνεχίζεται η επέκταση του μεριδίου αγοράς των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας, τα οποία όμως γίνονται και αυτά πιο ακριβά τους τελευταίους μήνες.
Επιμένει η ακρίβεια στα τρόφιμα
Τα στοιχεία του πληθωρισμού Μαΐου έδειξαν πως όχι μόνο δεν παρατηρείται σταθεροποίηση των τιμών αλλά εφαρμόζονται και νέες αυξήσεις, καθώς μεταξύ Απρίλιου και Μαΐου εφαρμόστηκαν νέες ανατιμήσεις σε Ρύζι (5,4%), Αλεύρι και άλλα δημητριακά (8%), Χοιρινό (3,4%), Πουλερικά (1,4%), Αλλαντικά (3,1%), Ψάρια- γενικά (0,8%), Αυγά (4%), Ελαιόλαδο (4,4%), Φρούτα νωπά (7,6%), Λαχανικά διατηρημένα ή επεξεργασμένα (3,4%), Πατάτες (4,3%), Παγωτά (5,3%), Σάλτσες- καρυκεύματα (5,1%), Αναψυκτικά (5,3%) και Οινοπνευματώδη ποτά (5%).
Το μεγάλο ερώτημα είναι πότε θα σταματήσουν οι ανατιμήσεις στην παραγωγή και πότε αυτό θα φανεί στα ράφια των σουπερμάρκετ. Και αυτό πιθανότατα δεν θα συμβεί πριν το τελευταίο τρίμηνο του έτους. Σύμφωνα με στελέχη της αγοράς σε κάποια προϊόντα που οι τιμές είχαν ανέβει πάρα πολύ παρατηρούνται οι πρώτες μειώσεις από τους παραγωγούς και τους προμηθευτές. Ωστόσο, όσο διατηρείται ακόμη στοκ που αγοράστηκε με τις πολύ ακριβές τιμές, δεν πρόκειται να φανούν μειώσεις στα ράφια των σουπερμάρκετ.
Μικρό περιθώριο για μειώσεις άφησε και ο πρόεδρος του ΣΕΒΤ, Ιωάννης Γιώτης, σημειώνοντας στη γενική συνέλευση του συνδέσμου, πως «οι αρνητικές επιπτώσεις από τις κρίσεις δεν είναι εύκολο να αντιστραφούν άμεσα» και «οι επιχειρήσεις του κλάδου βρίσκονται αντιμέτωπες με ζητήματα βιωσιμότητας παρόμοια με την περσινή χρονιά, όπως είναι τα αυξημένα κόστη σε ενέργεια και πρώτες ύλες και η μειωμένη αγοραστική δύναμη των καταναλωτών».
Περικοπές παντού και στις διακοπές
Μια ενδεικτική εικόνα των περικοπών εξόδων στην οποία προχωρούν σταθερά οι καταναλωτές δίνει έρευνα του Συνδέσμου Επιχειρήσεων & Λιανικής Πωλήσεως Ελλάδος που υλοποιήθηκε με την επιστημονική υποστήριξη του εργαστηρίου ELTRUN του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών. Σύμφωνα με τους ερωτηθέντες, η δαπάνη τους για τις φετινές διακοπές εκτιμάται ότι θα είναι μειωμένη κατά 15%, λόγω του μειωμένου διαθέσιμου εισοδήματος που έχουν προκαλέσει οι ανατιμήσεις προϊόντων, και του αυξημένου κόστους μεταφορικών
Η μέση δαπάνη για αγορές προϊόντων στις διακοπές εκτιμάται στα 230 ευρώ. Από αυτά τα 118 ευρώ (δηλαδή το 51%) αφορούν αγορές τροφίμων εκτός εστίασης, όπως π.χ. αγορές από το σουπερμάρκετ, για μαγειρική στο κατάλυμα ή για απευθείας κατανάλωση π.χ. στην παραλία. Τα 52 ευρώ αφορούν αγορές τουριστικών ειδών, όπως αναμνηστικά είδη και τα 59 ευρώ αγορές άλλων προϊόντων, όπως ρούχα, παπούτσια, παιχνίδια, κοσμήματα καθώς οι καταναλωτές εντάσσουν την αγοραστική εμπειρία στην καθημερινότητα των διακοπών τους. Με βάση αυτά τα στοιχεία, η εγχώρια τουριστική δαπάνη από τον εσωτερικό τουρισμό εκτιμάται στα 380 εκατ. ευρώ.
