Ευχή για «καλό κουράγιο, καθώς είναι πολλά τα προβλήματα και οι προκλήσεις», ήταν το μήνυμα που έστειλε προς τη νέα πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ του Γιώργου Περιστέρη, προέδρου του Ελληνικού Συνδέσμου Ηλεκτροπαραγωγών από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΕΣΗΑΠΕ) και επικεφαλής του Ομίλου ΓΕΚ – ΤΕΡΝΑ. Μιλώντας σε χθεσινή κοινή ενημερωτική συνάντηση του ΕΣΗΑΠΕ με την Ελληνική Επιστημονική Ένωση Αιολικής Ενέργειας (ΕΛΕΤΑΕΝ), ο κ. Περιστέρης σημείωσε επίσης πως είναι σημαντική η παρακολούθηση σε μηνιαία βάση από την πολιτική ηγεσία των στόχων που θα τεθούν, με σκοπό την έγκαιρη επίτευξή τους.
Αναφερόμενος στις ανανεώσιμες πηγές, ο κ. Περιστέρης σημείωσε πως στη σχετική συζήτηση συχνά αποσιωπάται η μείωση που επιφέρουν στο έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, υποκαθιστώντας εισαγωγές ορυκτών καυσίμων. Συμπλήρωσε πως συχνά οι αρμόδιοι δεν τονίζουν ότι η μη υποκατάσταση των ορυκτών καυσίμων δεν βοηθά το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά, σε καθημερινή βάση στέλνονται στο εξωτερικό τραπεζικές επιταγές για να εισαχθούν φορτία αερίου, τα οποία γίνονται καπνός μόλις καταναλωθούν.
«Τα ποσά αυτά δεν δημιουργούν καμία θέση εργασίας, δεν έχουν κανέναν πολλαπλασιαστή για την εθνική οικονομία. Όσα δισεκατομμύρια και αν ξοδέψουμε, δεν θα αλλάξει τίποτα στην προοπτική της χώρας», πρόσθεσε.
Μάλιστα, χαρακτήρισε εγκληματική αμέλεια το γεγονός ότι η Ελλάδα δεν έλαβε μέτρα για τη μείωση της εξάρτησης από το φυσικό αέριο, με συνέπεια να τριπλασιαστούν οι εισαγωγές καυσίμου από τρίτες χώρες εκτός Ε.Ε. Επίσης, εδώ και 15 χρόνια δεν δόθηκε η δέουσα σημασία στο να αναπτυχθεί η αποθήκη αερίου στη Νότια Καβάλα, η οποία θα ενίσχυε την ασφάλεια εφοδιασμού της χώρας. Όπως συμπλήρωσε, το αέριο θα χρειαστεί ως καύσιμο «γέφυρα» τα επόμενα χρόνια, στην πορεία προς την απανθρακοποίηση, ωστόσο όσο μικρότερες είναι οι ανάγκες της χώρας, σε τόσο πιο ευνοϊκή θέση θα βρίσκεται για να εξασφαλίσει τις απαιτούμενες ποσότητες.
Χαμένη «πράσινη» ηλεκτροπαραγωγή
Όσον αφορά όμως την αξιοποίηση του εγχώριου πλούσιου ανανεώσιμου δυναμικού, σύμφωνα με τον κ. Περιστέρη, το γεγονός ότι καθυστέρησε να δρομολογηθεί η αποθήκευση ηλεκτρικής ενέργειας δημιουργεί παρενέργειες στα έργα που ήδη λειτουργούν ή έχουν δρομολοπηθεί. Κι αυτό γιατί γιατί υπάρχουν χρονικά διαστήματα που μέρος της παραγωγής ΑΠΕ περικόπτεται από το δίκτυο, μένοντας ουσιαστικά αναξιοποίητο.
Όπως τόνισε ο κ. Περιστέρης, μέχρι τώρα οι περικοπές «πράσινης» ηλεκτροπαραγωγής δεν γίνονται ούτε για λόγους συμφόρησης του δικτύου, ούτε επειδή υπάρχει υπερπαραγωγή από τις ΑΠΕ σε σχέση με τη ζήτηση για ηλεκτρική ενέργεια.
Αντίθετα, η βασική αιτία είναι πως κάποιες ώρες οι όμορες χονδρεμπορικές αγορές είχαν αρνητικές τιμές ηλεκτρισμού, με συνέπεια να είναι πιο ανταγωνιστικές από την εγχώρια αγορά και έτσι να ευνοούνται οι εισαγωγές. Ως συνέπεια, τα συγκεκριμένα χρονικά διαστήματα υπήρξε παραγωγή από εγχώρια αιολικά και φωτοβολταϊκά πάρκα που πήγε χαμένη. «Και πάλι εισάγουμε ενέργεια από το εξωτερικό, επειδή δεν έχουμε υποδομές να αποθηκεύσουμε. Φωνάζαμε εδώ και μία 10ετία για την αποθήκευση», πρόσθεσε.
Στόχοι για ΑΠΕ μαζί με περιοχές εγκατάστασης
Για την ενίσχυση της διείσδυσης των ΑΠΕ, σύμφωνα με τον κ. Περιστέρη, υπάρχουν όμως και προβλήματα στη χωροθέτηση των νέων έργων, με τους γεωγραφικούς αποκλεισμούς που τίθενται σε ισχύ. Κι αυτό γιατί αντί να αποφασιστεί πρώτα πού θα χωροθετηθούν καινούρια έργα (τα οποία έχει ανάγκη η χώρα), προηγούνται οι αποφάσεις για τις περιοχές όπου απαγορεύονται εγκαταστάσεις.
«Βάζουμε το κάρο μπροστά από το άλογο. Πρέπει πρώτα να ξεκαθαρίσουμε πόσες ΑΠΕ χρειαζόμαστε και πώς αυτές θα επιμεριστούν στις δύο βασικές τεχνολογίες (αφού είναι απαραίτητο να αποφύγουμε τη «μονοκαλλιέργεια» των φωτοβολταϊκών) και μετά να αποφασίσουμε ποιες περιοχές θα απαγορευτούν», τόνισε.
Σε αυτό το πλαίσιο, μάλιστα, σημείωσε πως στο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) δεν χρειάζεται απλώς να προσδιορίζει στόχους για τη διείσδυση των ΑΠΕ τα επόμενα χρόνια. Αντίθετα, θα πρέπει να προσδιορίζει επίσης και με ποιον τρόπο θα επιτευχθούν αυτοί οι στόχοι από χωροταξικής άποψης.
Ανάγκη για ισορροπημένο μίγμα
Μιλώντας στην ίδια εκδήλωση, ο Πρόεδρος της ΕΛΕΤΑΕΝ Παναγιώτης Λαδακάκος επισήμανε πως τα αιολικά πάρκα παρήγαγαν το 2022 το 20,6% της ηλεκτρικής ενέργειας που καταναλώθηκε, ποσότητα που ισοδυναμεί με τις ηλεκτρικές ανάγκες 2,5 εκατομμυρίων νοικοκυριών.
Αν αυτή η ενέργεια παραγόταν από φυσικό αέριο, τότε θα έπρεπε να εισάγουμε 2,13 bcm (δισ. κυβικά μέτρα) περισσότερο φυσικό αέριο, δηλαδή πρόσθετη ποσότητα ίση με το 35% των ετήσιων εισαγωγών αερίου πριν τον πόλεμο. Επίσης, κατά τη διάρκεια της κρίσης, τα αιολικά εξασφάλισαν 4 δισ. ευρώ στο Ταμείο ενεργειακής Μετάβασης για επιδοτήσεις στους λογαριασμούς.
Ο κ. Λαδακάκος ανέφερε ότι κύρια προϋπόθεση για να περιοριστούν οι περικοπές ΑΠΕ είναι το μίγμα των ανανεώσιμων πηγών να είναι ισορροπημένο ως προς τις δύο βασικές τεχνολογίες (αιολικά και φωτοβολταϊκά). Όπως πρόσθεσε, μελέτες έχουν δείξει πως η ιδανική ισορροπία επιτυγχάνεται με μερίδιο 60% αιολικών και 40% φωτοβολταϊκών. Σήμερα το μερίδιο των δύο τεχνολογιών είναι από 50%, με τα φωτοβολταϊκά όμως να αναπτύσσονται με ραγδαίους ρυθμούς, τη στιγμή που τα αιολικά «αγκομαχούν».
Οριζόντιοι γεωγραφικοί αποκλεισμοί
Ο Γιάννης Καρύδας, μέλος του Δ.Σ. της ΕΛΕΤΑΕΝ, τόνισε πως παρά την πρόσφατη ευρωπαϊκή Οδηγία, σύμφωνα με την οποία οι ΑΠΕ συνιστούν έργα «υπέρτερου δημοσίου συμφέροντος» για λόγους ενεργειακής ασφάλειας, στην Ελλάδα υπάρχουν αποφάσεις και πράξεις της πολιτείας που εισάγουν μεγάλους περιορισμούς στην εγκατάσταση νέων σταθμών.
Ως χαρακτηριστικό παράδειγμα ανέφερε τις περιοχές Natura, που αποτελούν το 35% της ελληνικής επικράτειας, και στις οποίες μπαίνει απαγορευτικό στην ανάπτυξη αιολικών έργων, παρά το πλούσιο αιολικό δυναμικό που κατά κανόνα έχουν. Έτσι, π.χ. στην Κρήτη, μπορεί να αξιοποιηθεί μόλις το 1% των περιοχών Natura. Σημείωσε ότι έχουν υπάρξει αποφάσεις που απαγορεύουν οριζόντια την εγκατάσταση αιολικών σε συγκεκριμένα βουνά, χωρίς να έχει προηγηθεί διαβούλευση με τον κλάδο.
