Kαθώς μπαίνουμε στο τελευταίο δεκαήμερο του Αυγούστου, αρχίζουν οι συναντήσεις στο οικονομικό επιτελείο για τον σχεδιασμό της επόμενης χρονιάς, μιας και η ΔΕΘ, σε λιγότερο από τρεις εβδομάδες, έχει τις δικές της πολιτικές «απαιτήσεις»…
Αυτό που δείχνουν μέχρι σήμερα τα οικονομικά «Ημερομήνια» δεν είναι ιδιαίτερα ορατό. Οι προβλέψεις ασφαλώς υπάρχουν με δύο βασικά στοιχεία να κυριαρχούν: πάμε (χωρίς εναλλακτική) για πρωτογενές πλεόνασμα και το 2024 με παράλληλη μείωση του δημόσιου χρέους (τουλάχιστον σαν ποσοστό του ΑΕΠ).
Οι «προβλέψεις» αυτές είναι ήδη έτοιμες από το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης με την προηγούμενη σύνθεσή του, αλλά κατά πως φαίνεται το «κληροδότημα» αυτό δεν έχει λόγο να το αλλάξει και το «νέο» οικονομικό επιτελείο.
Μια πιο προσεκτική ματιά όμως, θα μπορούσε να δείξει ότι αυτό δεν θα είναι μια …εύκολη δουλειά για τον κ. Χατζηδάκη. Να δούμε όμως πώς «διαβάζονται» και τι λένε οι αριθμοί. Το «πρωτογενές πλεόνασμα» έχει υπολογιστεί να πιάσει τα 3 δισ. ευρώ τουλάχιστον φέτος και στο ίδιο μονοπάτι να κινηθεί και το 2024.
Όσο για το χρέος, το «κλειδί» για το τι θα συμβεί το 2023 – 24 βρίσκεται βασικά στο γεγονός ότι τους επόμενους έξι μήνες η αναβάθμιση – πιθανή στις 8 Σεπτέμβρη παραμονή της ΔΕΘ – και το «μαξιλάρι» των 36 και πάνω δισ. ευρώ, θα συμπιέσουν για άλλη μια φορά το χρέος σαν ποσοστό του ΑΕΠ.
Υπάρχουν, βέβαια, και οι πολιτικές «πιέσεις» εν όψει ΔΕΘ για την έκδοση των περιβόητων «λαϊκών ομολόγων», δηλαδή ομολόγων που να αποδίδουν τουλάχιστον τον πληθωρισμό, προκειμένου να μειωθεί κάπως η πίεση στις αποταμιεύσεις.
Αλλά, αν πρέπει να βάλει κανείς στοίχημα γι’ αυτό, οι πιθανότητες θα ήταν μεγαλύτερες στο να μη ποντάρει κανείς σ’ αυτή την «Μελονική» ιδέα… Σε κάθε περίπτωση, πάντως, ακόμα και με μερικά (ελάχιστα) δισ. «λαϊκά ομόλογα», η πλάστιγγα δεν πρόκειται να γύρει ανάποδα. Όμως, παρ’ όλ' αυτά μάλλον δεν πρέπει να τα περιμένει κανείς.
Το ερώτημα είναι πλέον, αφού τα πράγματα είναι έτσι, τότε γιατί θα μπορούσε κινδυνεύει να μη «βγει» αυτός ο συνδυασμός με το πρωτογενές πλεόνασμα και το χρέος; Η απάντηση είναι αφενός στα εγχώρια «νούμερα» και αφετέρου στο ευρωπαϊκό περιβάλλον.
«Πρωτογενές πλεόνασμα» υπό τις παρούσες συνθήκες σημαίνει ένα πράγμα: εγχώρια δημοσιονομική «εξοικονόμηση», με άλλα λόγια είσπραξη φόρων και συγκράτηση, αν όχι μείωση δημόσιων δαπανών.
Σε ένα οικονομικό περιβάλλον που ο πληθωρισμός εξακολουθεί να τσακίζει την ζήτηση και την κατανάλωση και η περιβόητη «ανάπτυξη» ασθμαίνει και επιβιώνει «λογιστικά», ακριβώς λόγω του πληθωρισμού, αυτός ο συνδυασμός, δεν φαίνεται εύκολος.
Βέβαια, εδώ έρχονται τα δεκάδες δισ. ευρώ από το ΕΣΠΑ και το Ταμείο Ανάκαμψης (μη ξεχνάμε ότι το ελληνικό δημόσιο δεν «περιφρόνησε» το δανειακό σκέλος του Ταμείου Ανάκαμψης) για να κλείσουν «τρύπες» και να χρηματοδοτήσουν εκεί που ο ιδιωτικός τομές δεν έχει ούτε την πρόθεση ούτε τις δυνάμεις για να χρηματοδοτήσει επενδύσεις.
- ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Ελληνικό δημόσιο χρέος, πορεία αντίθετη στο ρεύμα;
Δεν μπορεί, άλλωστε, να αγνοήσει κανείς ότι η μόνιμη «ανοικτή πληγή» της ελληνικής οικονομίας, το μεγάλο έλλειμμα του Ισοζυγίου Τρεχουσών Συναλλαγών, παραμένει ανοιχτή παρά τις ευρωπαϊκές ενισχύσεις…
Κάπως έτσι, μέσα από αυτή την ισορροπία (κρυμμένου τρόμου), μπορεί να πει κανείς ότι οι προβλέψεις για το «πρωτογενές πλεόνασμα» με την καθοριστική βοήθεια του ΦΠΑ και των ειδικών φόρων, μπορεί και να βγει για την κρίσιμη διετία (2023 – 2024).
Στο άλλο σκέλος, αυτό του δημόσιου χρέους, ευτυχώς η συγκυρία δεν έχει – προς το παρόν - «ανοικτές πληγές». Το αντίθετο μάλιστα, επίκειται η αναβάθμιση, δηλαδή μια de facto επανένταξη των ελληνικών ομολόγων στο χρηματοδοτικό «μαντρί» της ΕΚΤ. Και επιπλέον – αν και εφόσον χρειαστεί - η απελευθέρωση πόρων από το «μαξιλάρι» για να προπληρωθούν οι ευρω-εταίροι δανειστές και να είναι… ευχαριστημένοι με την Αθήνα.
Οι όλων των ειδών «κερδοσκόποι», βέβαια, της αγοράς …χάνουν έτσι ένα καλό χαρτί, αφού τα «σκουπίδια» του ελληνικού χρέους θα πάψουν να «αγοράζουν» εμπιστοσύνη με αντάλλαγμα υψηλότερες αποδόσεις, αλλά λίγο πολύ αυτή η ιστορία έχει σε μεγάλο βαθμό προεξοφληθεί για το δημόσιο. Και το μεγάλο στοίχημα πλέον είναι αν μπορεί και ο ιδιωτικό τομέας να ακολουθήσει με τόσο γρήγορα βήματα…
Ωστόσο αυτό, έτσι κι αλλιώς θα εξαρτηθεί από το αν η οικονομία μέσα στην κρίσιμη διετία 2023 – 2024 θα αρχίσει να παράγει εκ νέου Npls και Npes ή όχι. Τότε, πού είναι το μεγάλο ερωτηματικό από τα «Ημερομήνια» του 2024; Η απάντηση είναι μάλλον εύκολη, αλλά δυσάρεστη.
Η ευρω-οικονομία, το φυσικό περιβάλλον της ελληνικής οικονομίας, μέσα στο οποίο ξετυλίγεται τόσο η πορεία του «ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών» όσο και το χρέος, δεν πάει καλά. Κάθε άλλο, μάλιστα, καθώς οι μεγάλες οικονομίες, Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία, Ολλανδία, από μία κατάσταση λιγότερο ή περισσότερο στασιμότητας, φαίνεται να διολισθαίνουν σε ύφεση. Οι βασικοί δείκτες στην ιδιωτική οικονομική δραστηριότητα, ακόμα και αν δεν συνυπολογίσει κανείς το τι και πως θα συμπεριφερθεί η ΕΚΤ, δεν πάνε (PMI) καθόλου καλά όσο αφορά τις προβλέψεις για το 2024.
Η Γερμανία ήδη αισθάνεται τις αναταράξεις από την οικονομία στο πολιτικό της σκηνικό, η Ιταλία επιχειρεί επικίνδυνα παιχνίδια επιβίωσης, η Ολλανδία δεν το λέει αλλά ανησυχεί για το χρηματοπιστωτικό της σύστημα όσο και η Γαλλία. Και η ΕΚΤ δεν φαίνεται να είναι σε θέση να δώσει απαντήσεις… Μέσα σε ένα τέτοιο περιβάλλον τα στοιχήματα της εγχώριας οικονομίας, ειδικά στον κρίσιμο τρίγωνο «πρωτογενές πλεόνασμα – ανάπτυξη – χρέος» δεν φαίνεται να έχουν εύκολες και πολύ περισσότερο «έτοιμες» απαντήσεις…
