«Πυκνώνουν τα σύννεφα» για την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου (και σε δεύτερη φάση διασύνδεσης του νησιού με το Ισραήλ), καθώς σύμφωνα με όλες τις διαθέσιμες πληροφορίες, παρήλθε άκαρπη η χθεσινή διορία εντός της οποίας θα έπρεπε ο φορέας υλοποίησης του έργου, Euroasia Interconnector, να καταβάλει τα πρώτα 50 εκατ. ευρώ στη νορβηγική Nexans για το καλωδιακό τμήμα του έργου.
Υπενθυμίζεται η EuroAsia Interconnector προχώρησε στα τέλη Ιουλίου στην ανάθεση στη Nexans της κατασκευής των υποβρύχιων καλωδίων της διασύνδεσης που θα συνδέσει τα ηλεκτρικά συστήματα Κύπρου και Ελλάδας. Η σύμβαση έχει προϋπολογισμό 1,43 δισ, ευρώ, από τα οποία προβλεπόταν πως η νορβηγική εταιρεία θα λάμβανε τα 50 εκατ. ευρώ έως τις 7 Σεπτεμβρίου.
Σύμφωνα με παράγοντες του κλάδου, η μη καταβολή του ποσού δεν σημαίνει ότι η σύμβαση ναυαγεί και επομένως πως ματαιώνεται η υλοποίηση του έργου. Εξάλλου, είναι συνηθισμένο σε τέτοιες διεθνείς συμβάσεις να δίνεται έστω και άτυπα μία μικρή περίοδος χάριτος στις σχετικές προθεσμίες, ενώ παράλληλα υπάρχει πάντα «παράθυρο» για διαπραγματεύσεις ανάμεσα στους φορείς υλοποίησης και τους ανάδοχους, οι οποίοι διατηρούν σε συνεχή βάση ανοικτούς διαύλους επικοινωνίας.
Ωστόσο, εκ των πραγμάτων η εξέλιξη εντείνει τους προβληματισμούς -που μάλιστα έχουν «πυκνώσει» το τελευταίο διάστημα- σχετικά με την αξιοπιστία του υφιστάμενου κύριου μέτοχου της Euroasia Interconnector να καλύψει χρηματοδοτικά την κατασκευή της διασύνδεσης.
Οι προβληματισμοί αυτοί εκφράζονται τόσο από την Κομισιόν όσο και από την κυπριακή κυβέρνηση και, όπως είναι φυσικό, από χθες αποκτούν ακόμη μεγαλύτερη βάση. Επομένως, δεν είναι απίθανο να πυροδοτηθούν εξελίξεις που θα άρουν το διαφαινόμενο αδιέξοδο.
«Καμπανάκια» από Βρυξέλλες
Η εμπλοκή της Κομισιόν εδράζεται στην ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, ύψους 658 εκατ. ευρώ, που έχει εγκριθεί για το καλώδιο Ελλάδας-Κύπρου (PCl). Καθώς η υποδομή θα άρει την «ηλεκτρική απομόνωση» της Κύπρου, του μόνου μέλους της Ε.Ε. που δεν είναι διασυνδεδεμένο με άλλο ευρωπαϊκό ηλεκτρικό σύστημα, έχει συμπεριληφθεί και στις πέντε λίστες PCl από το 2013.
Σύμφωνα, ωστόσο, με δημοσιεύματα που έχουν δει το φως της δημοσιότητας το πρόσφατο διάστημα, οι Βρυξέλλες έχουν κρούσει τον «κώδωνα του κινδύνου» για τις καθυστερήσεις που έχουν σημειωθεί στη δρομολόγηση του έργου. Μάλιστα, με βάση ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες, η Κομισιόν φέρεται να έχει διαμηνύσει ότι η ευρωπαϊκή χρηματοδότηση θα τεθεί υπό επανεξέταση, στην περίπτωση που δεν «ξεκολλήσει» άμεσα η υλοποίησή του.
Οι καθυστερήσεις φαίνεται να «φωτογραφίζουν» την αδυναμία του υφιστάμενου βασικού μετόχου του Euroasia Interconnector να καλύψει το χρηματοδοτικό «κενό» για την κατασκευή της διασύνδεσης. Μάλιστα, ο προϋπολογισμός της διασύνδεσης έχει αναθεωρηθεί προς τα πάνω, στα 1,925 δισ. ευρώ από τα 1,575 δισ. ευρώ που προβλεπόταν αρχικά.
Αποφάσεις στην Κύπρο
Αυτή τη στιγμή, τα μόνα «κλειδωμένα» επιπλέον κεφάλαια είναι 100 εκατ. ευρώ από το κυπριακό Ταμείο Ανάκαμψης. Μάλιστα, αρνητική εξέλιξη είναι το γεγονός ότι, σύμφωνα με πληροφορίες, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων απέρριψε αίτημα δανειοδότησης από τον Euroasia Interconnector.
Βέβαια, θετικό «σήμα» για τη χρηματοδότηση του έργου αποτελεί η προοπτική «εισόδου» του ΑΔΜΗΕ στη μετοχική σύνθεση του φορέα υλοποίησης με ποσοστό τουλάχιστον 25% και με option περαιτέρω αύξησης στο 33%. Μάλιστα, η προοπτική «εισόδου» του ΑΔΜΗΕ αποτέλεσε εχέγγυο για τη σύναψη πρόσφατα ανάλογης προκαταρκτικής συμφωνίας με ισραηλινό fund, για την απόκτηση έως του 33% του Euroasia Interconnector.
Ωστόσο, και οι δύο παραπάνω συμφωνίες τελούν υπό την αίρεση του due diligence. Επίσης, τα επίπεδα προϋπολογισμού του έργου σημαίνουν πως, ακόμη κι αν το ποσοστό του σημερινού βασικού μετόχου περιορισθεί στο 34%, η χρηματοδοτική του φερεγγυότητα (και η τήρηση των συμβατικών του δεσμεύσεων) συνεχίζει να αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για να υλοποιηθεί η υποδομή. Έτσι, η μη εξόφληση των 50 εκατ. ευρώ στη Nexans ενισχύει τις εκτιμήσεις πως η «τύχη» του έργου δύσκολα δεν θα εξαρτηθεί από αποφάσεις του κυπριακού Δημοσίου.
Σε πρόσφατη συνεδρίαση της Κοινοβουλευτική Επιτροπή Ενέργειας στη Μεγαλόνησο, ο Κύπριος υπουργός Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, Γιώργος Παπαναστασίου, είχε επισημάνει πως για την κυβέρνηση δεν νοείται να μην έχει εμπλοκή στη διασύνδεση το κυπριακό Δημόσιο. Πάντως, όπως ξεκαθάρισαν τα κυβερνητικά στελέχη, οι αποφάσεις της κυβέρνησης θα ληφθούν μετά την ενδελεχή μελέτη που πρόκειται να ανατεθεί άμεσα, και η οποία θα εξετάσει τη βιωσιμότητα και εφικτότητα του έργου τόσο από τεχνικής όσο και από οικονομικής σκοπιάς.
Σε περίπτωση που η μελέτη «ανάψει το πράσινο φως», τότε η εμπλοκή του κυπριακού Δημοσίου μπορεί θεωρητικά να γίνει είτε με την παροχή δανείου στον Euroasia Interconnector, είτε με την αγορά μετοχικού μεριδίου. Το πρώτο πάντως ενδεχόμενο συγκεντρώνει σημαντικά μικρότερες πιθανότητες.
