Εκατομμύρια καταναλωτές ρεύματος πρόκειται να λάβουν έντυπη ή ηλεκτρονική ενημέρωση από τους προμηθευτές τους έως την 1η Νοεμβρίου, σχετικά με τις αλλαγές που θα επέλθουν στα συμβόλαιά τους από την 1η Ιανουαρίου 2024, όταν εκτός απροόπτου θα «ξεπαγώσουν» οι ρήτρες αναπροσαρμογής.
Είναι ενδεικτικό ότι, σύμφωνα με την απόφαση της Ρυθμιστικής Αρχής Αποβλήτων Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ) που ανακοινώθηκε χθες για το πλαίσιο μετάβασης, οι προμηθευτές δεν έχουν υποχρέωση ενημέρωσης μόνο για τους καταναλωτές που είχαν κυμαινόμενα συμβόλαια μέχρι τον Αύγουστο του 2022 (όταν «πάγωσαν» οι ρήτρες), και στα οποία θα «αναβιώσουν» οι ίδιοι ακριβώς όροι που ίσχυαν πριν από την αναστολή. Το ίδιο ισχύει για τους καταναλωτές με σταθερά συμβόλαια (αφού αυτά έτσι κι αλλιώς δεν περιλαμβάνουν ρήτρες), τα οποία ωστόσο είναι αριθμητικά πολύ λίγα στην εγχώρια λιανική.
Αντίθετα, στην περίπτωση που υπάρξει η παραμικρή τιμολογιακή αλλαγή σε ένα κυμαινόμενο πρόγραμμα (ή στους συμβατικούς του όρους), ο προμηθευτής θα πρέπει να ενημερώσει για τις τροποποιήσεις τους αντίστοιχους πελάτες του. Αξίζει να σημειωθεί ότι σχετική προγνωστοποίηση (ενημέρωση) θα χρειαστεί και στην περίπτωση που αλλάξει μόνο ο μαθηματικός τύπος υπολογισμού της ρήτρας αναπροσαρμογής και παραμείνουν ίδιες όλες οι υπόλοιπες παράμετροι του προϊόντος.
Ευελιξία στην ενημέρωση
Την ίδια στιγμή, η ΡΑΑΕΥ παρέχει ευελιξία στο πώς θα γίνει η ενημέρωση (με έγχαρτη ή ηλεκτρονική επιστολή), καθώς θα γίνει με τον ίδιο τρόπο με τον οποίο έχει επιλέξει ο καταναλωτής να λαμβάνει τον λογαριασμό του. Στην περίπτωση που έχει επιλέξει τον έγχαρτο λογαριασμό, η ενημέρωση θα πρέπει να γίνει με έντυπη επιστολή, η οποία μπορεί να συμπεριλαμβάνεται στον ίδιο φάκελο με τον λογαριασμό κατανάλωσης, σε διακριτό έντυπο.
Υπενθυμίζεται ότι, μέσω της απόφασης, η ΡΑΑΕΥ επίσης «χαρτογραφεί» τους τρεις τύπους των τιμολογίων που είναι πιθανόν να εμφανιστούν στην εγχώρια λιανική από τις αρχές του επόμενου έτους. Η «χαρτογράφηση» συνδυάζεται με τη «Σήμανση Διαφάνειας», δηλαδή ένα συγκεκριμένο «χρωματικό κώδικα» για κάθε τύπο, ώστε να μπορούν εύκολα οι καταναλωτές να ξεχωρίσουν τα διάφορα είδη τιμολογίων μεταξύ τους.
Ο χρωματικός κώδικας θα «ακολουθεί» κάθε προϊόν που θα λανσαριστεί από τις αρχές του 2024, οπουδήποτε εμφανίζεται αυτό - σε όλα τα τυποποιημένα έντυπα του προμηθευτή, στην ιστοσελίδα του καθώς και στις προωθητικές ενέργειες. Έτσι, τα σταθερά τιμολόγια θα έχουν σήμανση με μπλε χρώμα, τα κυμαινόμενα προϊόντα σήμανση με πράσινο χρώμα και τα δυναμικά προϊόντα (για τους καταναλωτές με «έξυπνους» μετρητές) σήμανση με πορτοκαλί χρώμα.
Υπενθυμίζεται πως στα κυμαινόμενα προϊόντα, ο καθορισμός της τελικής τιμής γίνεται με βάση μία μαθηματική φόρμουλα, η οποία θα εξαρτάται από κάποιο μέγεθος της χονδρεμπορικής αγοράς (π.χ. την μέση μηνιαία τιμή της Αγοράς Επόμενης Ημέρας). Στον συγκεκριμένο τύπο υπάρχουν τρεις υποκατηγορίες.
Πρόκειται για προϊόντα κυμαινόμενης τιμολόγησης με ανακοίνωση τιμής ex-ante και ex post καθώς και για «μικτά» τιμολόγια. Στα τελευταία ένα τμήμα της χρέωσης θα είναι σταθερό (πιθανότατα μέχρι κάποια κατανάλωση), ενώ για τις υπόλοιπες κιλοβατώρες η επιβάρυνση θα είναι κυμαινόμενη.
Στα ex-ante τιμολόγια, ο μαθηματικός τύπος της ρήτρας εξαρτάται από παράμετρο (ή παραμέτρους) της χονδρεμπορικής αγοράς που έχει «κλειδώσει» πριν την έναρξη του μήνα τιμολόγησης (της 1ης μέρας κάθε μήνα). Αντίθετα στα ex-post ο μαθηματικός τύπος εξαρτάται από παράμετρο (ή παραμέτρους) της χονδρεμπορικής αγοράς που «κλειδώνει» μετά την έναρξη του μήνα τιμολόγησης (της 1ης μέρας κάθε μήνα).
Για παράδειγμα, η παράμετρος αυτή μπορεί να είναι η μέση τιμή της αγοράς Επόμενης ημέρας για τον μήνα που θα ισχύσει η χρέωση (δηλαδή η χρέωση π.χ. του τιμολογίου Ιουνίου να εξαρτάται από την τιμή στην οποία θα «κλείσει» τον Ιούνιο η χονδρεμπορική αγορά).
Οι ληγμένες συμβάσεις και τα προϊόντα μετάπτωσης
Στην απόφαση, η ΡΑΑΕΥ προβλέπει επίσης λύση για τους καταναλωτές των οποίων έχει λήξει η σύμβαση, αλλά και για τους πελάτες εταιρειών οι οποίες «πέρασαν» το χαρτοφυλάκιό τους σε προσωρινά προϊόντα για το διάστημα όπου θα ήταν «παγωμένες» οι ρήτρες (τα λεγόμενα «προϊόντα μετάπτωσης») - και τα οποία θα λήξουν όταν επανενεργοποιηθούν οι ρήτρες. Κανονικά, με βάση τον Κώδικα Προμήθειας σε αυτές τις περιπτώσεις θα έπρεπε όλοι οι αντίστοιχοι καταναλωτές να υπογράψουν νέα σύμβαση με τον προμηθευτή τους έως τις αρχές του νέου έτους, κάτι που είναι πρακτικά αδύνατο.
«Όχημα» για τη λύση είναι η προγνωστοποίηση, σε συνδυασμό με τη φόρμουλα της «μη-εναντίωσης». Στην πράξη, αυτό σημαίνει πως οι πάροχοι καταναλωτών των δύο παραπάνω περιπτώσεων θα ενημερώσουν τους πελάτες τους πως πρόκειται να τους «μεταφέρουν» σε νέο τιμολόγιο – χωρίς κάποιο περιορισμό στις εταιρείες, σχετικά με το προϊόν που θα επιλέξουν για αυτό τον σκοπό.
Η ενημέρωση θα πρέπει να γίνει μέχρι την 1η Νοεμβρίου και πάλι με έντυπη ή ηλεκτρονική επιστολή (ανάλογα με το πώς λαμβάνει ο καταναλωτής τους λογαριασμούς του). Η διαφορά ωστόσο είναι πως τώρα θα πρέπει να περιλαμβάνει όλους τους όρους προμήθειας του νέου προϊόντος.
Αν ο καταναλωτής δεν εναντιωθεί με τους συμβατικούς – τιμολογιακούς όρους της σύμβασης, τότε αυτό σημαίνει πως συναινεί και επομένως θα υπαχθεί το πρόγραμμα που του υπέδειξε η εταιρεία. Η εναντίωση μπορεί να γίνει εντός 30 ημερών από την προγνωστοποίηση, με τον πελάτη να δηλώνει γραπτώς στον πάροχο τη διαφωνία του. Σε αυτή την περίπτωση, ο καταναλωτής μπορεί να επιλέξει ελεύθερα πάροχο και τιμολόγιο της αρεσκείας του. Αν ωστόσο δεν υπογράψει σύμβαση μέχρι την 1η Ιανουαρίου (αν όντως τότε «ξεπαγώσουν» οι ρήτρες), τότε θα μεταπέσει στην Καθολική Υπηρεσία.
Οι απαγορεύσεις στις εταιρείες
Αξίζει να σημειωθεί ότι με την ίδια απόφαση η ΡΑΑΕΥ χρησιμοποιεί το... restart της λιανικής ρεύματος, για να προσαρμόσει τις πρακτικές των εταιρειών σε όσα προβλέπει ο Κώδικας Προμήθειας. Έτσι, θέτει ρητά απαγορευτικό στα πέναλτι πρόωρης αποχώρησης στα κυμαινόμενα τιμολόγια, όπως και σε τυχόν χρεώσεις στην έκδοση έντυπων λογαριασμών. «Οι πελάτες ηλεκτρικής ενέργειας λαμβάνουν δωρεάν όλους τους λογαριασμούς και τις πληροφορίες τιμολόγησης», σημειώνεται χαρακτηριστικά.
Επίσης, στα κυμαινόμενα τιμολόγια θα πρέπει να υπάρχει μόνο μία ρήτρα και όχι κάποιος επιπλέον μηχανισμός προσαύξησης ο οποίος θα επηρεάζει την τελική τιμή. Τέλος, στα ex-post τιμολόγια (όπου οι παράμετροι «κλειδώνουν» μετά τον μήνα της χρέωσης), θα πρέπει να επιλέγονται μεγέθη της χονδρεμπορικής αγοράς τα οποία να οριστικοποιούνται το αργότερο την τελευταία ημέρα του μεθεπόμενου μήνα.
Οι εταιρείες θα είναι υποχρεωμένες να δημοσιοποιούν τις χρεώσεις των κυμαινόμενων τιμολογίων τους (όταν αυτές οριστικοποιούνται), ενώ θα αναρτώνται και στην ιστοσελίδα της ΡΑΑΕΥ.
