Παρόλο που το τέλος των αυξήσεων των επιτοκίων από τις κεντρικές τράπεζες είναι προσιτό, οι τιμές των έντοκων τίτλων συνεχίζουν να πέφτουν κατακόρυφα, σύμφωνα με την Handelsblatt.
Ο γνωστός διαχειριστής hedge fund , Tζέφρι Γκούντλαχ προετοιμάζει τους πελάτες του για κακές εποχές. Για το πρώτο εξάμηνο του 2024, ο επικεφαλής της επενδυτικής εταιρείας Double Line Capital αναμένει «μια περίοδο οικονομικής αδυναμίας», όπως είπε αυτή την εβδομάδα σε εκδήλωση για επενδυτές στη Νέα Υόρκη. «Είναι σοφό να το γνωρίζουμε αυτό».
Ο επενδυτής ομολόγων, με το παρατσούκλι «Βασιλιάς των ομολόγων» στη Wall Street, επισημαίνει κυρίως την αναταραχή στις αμερικανικές αγορές ομολόγων που προκαλεί νευρικότητα στους επενδυτές εδώ και ημέρες. «Η χρηματιστηριακή αγορά έχει επίσης παρατηρήσει ότι αυτό γίνεται πρόβλημα», προειδοποίησε ο Γκούντλαχ.
Είναι αλήθεια ότι οι ειδικοί συμβουλεύουν εδώ και μήνες τους επενδυτές να αγοράζουν έντοκα χρεόγραφα, όχι μόνο για να επωφεληθούν από τις υψηλές αποδόσεις, αλλά και για να θωρακιστούν έναντι μιας κυκλικής πτώσης της χρηματιστηριακής αγοράς.
Παρ' όλα αυτά, το ξεπούλημα στην αγορά ομολόγων έχει επιταχυνθεί πρόσφατα: Ενώ οι τιμές των ομολόγων μειώνονται, οι αποδόσεις τους αυξάνονται κατοπτρικά. Παρά την πτώση των τιμών, οι ειδικοί βλέπουν μεγάλες ευκαιρίες στα ομόλογα.
Ως αποτέλεσμα, τα δημοφιλή αμερικανικά διαπραγματεύσιμα αμοιβαία κεφάλαια με έμφαση στα μακροπρόθεσμα κρατικά ομόλογα, όπως το 20+Year Treas Bond iShares ETF και το Vanguard Extended Duration Treasury ETF, έχουν σημειώσει εισροές ρεκόρ, αλλά ταυτόχρονα έχουν χάσει όλο και περισσότερο από την αξία τους.
Οι αποδόσεις των δεκαετών αμερικανικών κρατικών ομολόγων έχουν ξεπεράσει το 4,8%, ενώ οι αντίστοιχοι γερμανικοί τίτλοι βρίσκονται γύρω στο 3% - τέτοια επίπεδα έχουν να παρατηρηθούν από την εποχή της χρηματοπιστωτικής κρίσης.
Η εξέλιξη αυτή επηρεάζει και το χρηματιστήριο: Οι υψηλότερες αποδόσεις έχουν επίσης ασκήσει πίεση στις τιμές εκεί. Ο γερμανικός δείκτης μετοχών (Dax) έχει χάσει ένα καλό 4% τις τελευταίες δύο εβδομάδες, ο S&P 500 στις ΗΠΑ πάνω από 5%.
Οι ειδικοί του κλάδου βλέπουν διαφορετικούς λόγους για την εξέλιξη αυτή: την πορεία της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ (Fed), την οικονομική κατάσταση, αλλά και το δημόσιο έλλειμμα και την υποβάθμιση στις ΗΠΑ.
Θα είναι ακριβό για τις κυβερνήσεις και τις εταιρείες
Σύμφωνα με τον Γκούντλαχ, ειδικά η πιο πρόσφατη συνεδρίαση της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ μπορεί να έχει οδηγήσει σε επανεξέταση: «Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι ο μεγαλύτερος χρονικός ορίζοντας». Και αυτό γιατί παρόλο που οι κεντρικές τράπεζες εδώ και μήνες έχουν διαμηνύσει ότι τα επιτόκια θα παραμείνουν σε υψηλά επίπεδα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, οι επενδυτές το είχαν αγνοήσει μέχρι την τελευταία απόφαση για τα επιτόκια.
Οι επιτηρητές της νομισματικής πολιτικής των ΗΠΑ άφησαν το βασικό επιτόκιο σε ένα εύρος από 5,25 έως 5,5%, αλλά σηματοδότησαν ότι θα περάσει πολύς καιρός μέχρι τα επιτόκια να μειωθούν και πάλι. Σύμφωνα με τον Ντάνιελ Χάρτμαν, επικεφαλής οικονομολόγο του διαχειριστή περιουσιακών στοιχείων Bantleon στο Ανόβερο, οι αγορές αναμένουν πλέον μόνο δύο αντί για τέσσερις μειώσεις επιτοκίων το επόμενο έτος.
Από την τελευταία συνεδρίαση της Fed, λοιπόν, έχει ξεκινήσει μια διαδικασία προσαρμογής στην αγορά ομολόγων. Ο Γκούντλαχ επισημαίνει ότι ο μεγαλύτερος χρονικός ορίζοντας οδηγεί σε υψηλότερο κόστος χρηματοδότησης για τις επιχειρήσεις, αλλά και για την αμερικανική κυβέρνηση - και συνεπώς σε μια ασθενέστερη οικονομία.
Ο Τζο Ντέιβις, επικεφαλής οικονομολόγος της αμερικανικής εταιρείας αμοιβαίων κεφαλαίων Vanguard, είναι πεπεισμένος ότι η οικονομική κατάσταση είναι επίσης η αιτία της πτώσης στην αγορά ομολόγων: «Επειδή η ανάπτυξη παραμένει σταθερή, οι αγορές έχουν τελικά συνειδητοποιήσει ότι τα επιτόκια θα παραμείνουν υψηλά για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα».
Η εντύπωση αυτή ενισχύθηκε πρόσφατα από τα σχετικά καλά στοιχεία για τη βιομηχανική παραγωγή στις ΗΠΑ. Ο Ρέι Ντάλιο, ιδρυτής του Bridgewater, του μεγαλύτερου hedge fund στον κόσμο, ανησυχεί επίσης για την ταχεία αύξηση των αποδόσεων. Με φόντο το σημαντικά αυξημένο δημόσιο έλλειμμα, πιστεύει μάλιστα ότι οι ΗΠΑ οδεύουν προς κρίση χρέους, δήλωσε την περασμένη εβδομάδα στο αμερικανικό χρηματιστηριακό κανάλι CNBC.
Σύμφωνα με τον ανεξάρτητο Αμερικανό αναλυτή Εντ Γιαρντένι, η υποβάθμιση των ΗΠΑ από τον οίκο αξιολόγησης Fitch ήταν ήδη «μια πολύ έγκαιρη ένδειξη ότι το δημοσιονομικό έλλειμμα στις ΗΠΑ είναι εκτός ελέγχου και ότι η πολιτική διαδικασία που διαχειρίζεται τα ελλείμματα δεν λειτουργεί πλέον», δήλωσε στη Handelsblatt. Η κυβέρνηση των ΗΠΑ είχε κορυφαία πιστοληπτική αξιολόγηση από τον Fitch, την οποία ο οίκος αξιολόγησης μείωσε ελαφρώς τον Αύγουστο.
Η δήλωση του Yardeni παραπέμπει σε μια δραματική αλλαγή της συζήτησης στην κεφαλαιαγορά. Σύμφωνα με τον ίδιο, το κύριο πρόβλημα δεν είναι πλέον η νομισματική πολιτική των ΗΠΑ, αλλά η δημοσιονομική πολιτική. Το επίπεδο του χρέους έχει ξεπεράσει τα 33 τρισεκατομμύρια δολάρια, και λόγω των αυξημένων επιτοκίων, αυτό αντιπροσωπεύει πλέον ένα υψηλότερο τρέχον βάρος από τον αμυντικό προϋπολογισμό.
Έτσι, υπάρχουν φόβοι για ένα σπιράλ στο οποίο η υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ Τζάνετ Γέλεν, η οποία κάποτε ήταν επικεφαλής της Fed, θα πρέπει να χρηματοδοτεί όλο και περισσότερες δαπάνες με όλο και περισσότερο χρέος. Ο Γιαρντένι εξηγεί πως «περισσότερα κρατικά ομόλογα βγαίνουν στην αγορά, αλλά η ίδια η Fed δεν είναι πλέον αγοραστής. Οπότε χρειάζονται όλο και υψηλότερες αποδόσεις για να βρεθούν αγοραστές».
Η κεντρική τράπεζα θέλει να συρρικνώσει τον ισολογισμό της και για το λόγο αυτό αφήνει τα ομόλογα που βρίσκονται στο ενεργητικό της να λήξουν χωρίς να προβεί σε αγορές αντικατάστασης. Σύμφωνα με την παρατήρηση του Γιαρντένι, ωστόσο, έχει ενεργήσει κατά καιρούς ως αγοραστής. Και καταλήγει λέγοντας πως «προφανώς, οι υπεύθυνοι χάραξης νομισματικής πολιτικής βλέπουν ότι κάτι ετοιμάζεται».
Οι ειδικοί συμβουλεύουν ασφαλή ομόλογα
Αλλά και άλλοι αγοραστές αποχωρούν, σύμφωνα με τον Γιερντένι: «Οι αποταμιευτές έχουν αποσύρει κεφάλαια από τις τράπεζες. Έτσι και οι τράπεζες αφήνουν τα ομόλογα στα χαρτοφυλάκιά τους να εξαντληθούν, επειδή χρειάζονται τα χρήματα για να καλύψουν τις αναλήψεις των πελατών». Προσθέστε σε αυτό το γεγονός ότι η Κίνα, που κάποτε ήταν φανατικός αγοραστής αμερικανικού χρέους, έχει αποσυρθεί σε μεγάλο βαθμό.
Τι σημαίνει αυτό για τους επενδυτές; Οι ειδικοί εξακολουθούν να συμβουλεύουν τους επενδυτές να ποντάρουν σε ασφαλή ομόλογα. Λόγω των πρόσφατων απωλειών, αυτό ακούγεται παράδοξο εκ πρώτης όψεως, αλλά στην πραγματικότητα οι πιθανότητες αγοράς σε ευνοϊκές τιμές έχουν πράγματι βελτιωθεί.
Επιπλέον, τα υψηλά επιτόκια απειλούν να επιδεινώσουν την ύφεση στις ΗΠΑ. Επιπλέον, μια κρίση διογκώνεται και στην πιστωτική αγορά. Τα επιτόκια των κατασκευών είναι πλέον γύρω στο οκτώ τοις εκατό - ορισμένοι δανειολήπτες μόλις και μετά βίας μπορούν να τα εξυπηρετήσουν όταν λήξει το παλιό τους δάνειο και πρέπει να συνάψουν νέο. Οι αθετήσεις πληρωμών με πιστωτικές κάρτες αυξάνονται - και έτσι ευνοείται η ύφεση.
Στην περίπτωση αυτή, συνήθως καταρρέουν οι μετοχές των οποίων οι τιμές δεν έχουν υποστεί ακόμη μεγάλη ζημιά από την αύξηση των αποδόσεων των ομολόγων. Σε τέτοιες οικονομικές υφέσεις, τα κρατικά ομόλογα θεωρούνται συνήθως ένα καλό μαξιλάρι κινδύνου.
«Οι αποδόσεις είναι εξαιρετικές για τους επενδυτές»
Ο Κονσταντίν Βάιτ, εμπειρογνώμονας κεφαλαιαγορών στην εταιρεία αμοιβαίων κεφαλαίων Pimco, πιστεύει ότι τα τρέχοντα επίπεδα αποδόσεων είναι πολύ ελκυστικά, ιδίως σε σύγκριση με πιο ριψοκίνδυνες επενδύσεις όπως οι μετοχές. Εξετάζοντας τα επιτόκια, τα οποία αναμένεται να υπερβούν τα ποσοστά του πληθωρισμού, ο Ντέιβις από τη Vanguard λέει πως έχουμε τώρα θετικές πραγματικές αποδόσεις στον τομέα των ομολόγων, κάτι που είναι εξαιρετικό για τους επενδυτές».
Ο Γκούντλαχ προτιμά να παραμένει σε βραχυπρόθεσμες λήξεις. «Ένα από τα αγαπημένα μας ρητά αυτή τη στιγμή είναι το 'T-Bill and Chill', δηλαδή να αγοράζουμε ομόλογα μικρής διάρκειας, τα οποία σήμερα αποδίδουν πολύ πάνω από πέντε τοις εκατό στις ΗΠΑ, και έτσι να αισθανόμαστε ασφαλείς. Η σύντομη διάρκεια έχει το πλεονέκτημα ότι οι τίτλοι αυτοί δύσκολα υφίστανται απώλειες τιμών αν οι αποδόσεις συνεχίσουν να αυξάνονται. Από την άλλη πλευρά, οι ευνοϊκές συνθήκες δεν μπορούν φυσικά να εξασφαλιστούν για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
Τα πάντα εξαρτώνται τώρα από το πώς θα εξελιχθεί το οικονομικό σενάριο. Εάν υπάρξει ύφεση το πρώτο εξάμηνο του 2024, η Fed θα αντιδράσει σημαντικά, πιστεύει ο Γκούντλαχ.
«Θα διατηρήσουν τα επιτόκια ψηλά για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, αλλά στη συνέχεια θα μπορούσαν να τα μειώσουν κατά μία ολόκληρη ποσοστιαία μονάδα, αν τα χειρότερα έρθουν», πιστεύει ο επικεφαλής της Double Line. Τα προβλήματα χρέους θα επιδεινωθούν σε μια ύφεση. «Οι ΗΠΑ κλασικά ανεβάζουν τις δημοσιονομικές δαπάνες σε μια ύφεση για να τονώσουν την οικονομία», λέει ο Γκούντλαχ. «Το κόστος των τόκων στην επόμενη ύφεση θα είναι ένας εφιάλτης».
Προβλήματα στο τραπεζικό σύστημα;
Ειδικά η οικονομία των ΗΠΑ έχει αντιμετωπίσει μέχρι στιγμής εκπληκτικά καλά τον υψηλό πληθωρισμό και την επακόλουθη δραματική αύξηση των επιτοκίων. Ο Ντέιβις πιστεύει ότι είναι πιθανό ο πληθωρισμός να ξεφύγει και πάλι από τον έλεγχο, αλλά θεωρεί ότι η πιθανότητα κάτι τέτοιο είναι μικρή.
Επειδή η κυβέρνηση των ΗΠΑ έχει μέχρι στιγμής διατηρήσει την οικονομία σε λειτουργία με μαζικές κρατικές δαπάνες που χρηματοδοτούνται από το χρέος, υπάρχει σαφής κίνδυνος ότι η ύφεση έχει απλώς αναβληθεί.
Επιπλέον, ορισμένοι ειδικοί, όπως ο Ντέιβιντ Λέμποβιτς της JP Morgan Asset Management, φοβούνται ότι η ραγδαία αύξηση των επιτοκίων θα οδηγήσει τελικά σε προβλήματα στο τραπεζικό σύστημα. Ακόμη και τότε, τα κρατικά ομόλογα θα αποδείξουν την αξία τους.
