Πιέσεις για το πότε θα επανεξετάσει τη «ξαλάφρωμα» του χαρτοφυλακίου των ομολόγων της ύψους 1,7 τρισεκατομμυρίων ευρώ που αγόρασε κατά τη διάρκεια της πανδημίας ώστε να μην προκαλέσει αστάθεια στις αγορές, δέχεται πλέον έντονα η ΕΚΤ.
Σε συνεδρίαση αυτή την εβδομάδα στην Αθήνα, η ΕΚΤ πρόκειται να αρχίσει να συζητά για τον τερματισμό των επανεπενδύσεων στο πλαίσιο του προγράμματος PEPP πριν από το 2024, ευθυγραμμιζόμενη με τις προσπάθειες ποσοτικής σύσφιξης μετά το άνευ προηγουμένου σερί των 10 διαδοχικών αυξήσεων των επιτοκίων της ώστε να επαναφέρει τον πληθωρισμό στο 2%. Ορισμένοι αξιωματούχοι βλέπουν το PEPP, ως μια «ασπίδα» που μπορεί επί του παρόντος να λειτουργήσει ως πρώτη άμυνα σε περίπτωση εκτίναξης των ομολογιακών αποδόσεων στην ευρωζώνη, ωστόσο άλλοι ανησυχούν για δημοσιονομικές αναταραχές ειδικά σε χώρες όπως η Ιταλία.
- ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Η μεγάλη «ανατροπή» στο εγχώριο τραπεζικό σύστημα, μετά την αναβάθμιση του δημόσιου χρέους
Όπως επισημαίνει με δημοσίευμά του το Bloomberg, υφίστανται επιτακτικοί λόγοι για να λήξει το πρόγραμμα μια ώρα αρχύτερα: Εάν πάψει προς το τέλος του 2024, θα λάβει χώρα παράλληλα με τις ενδεχόμενες μειώσεις των επιτοκίων για την ενίσχυση της ταλαιπωρημένης οικονομίας της Ευρώπης, με αποτέλεσμα να σταλούν αντικρουόμενα μηνύματα στους επενδυτές. «Δεν θα εκπλαγούμε αν η ΕΚΤ επιταχύνει το τέλος στις επανεπενδύσεις PEPP πολλά τρίμηνα νωρίτερα», εκτιμά ο Ρέινχαρντ Κλους, επικεφαλής οικονομολόγος για την Ευρώπη της UBS. «Αυτό που είναι σημαντικό είναι ότι πρέπει να κάνουν μια ξεκάθαρη προαναγγελτική ανακοίνωση πριν αρχίσουν να μειώνουν τα επιτόκια. Διαφορετικά, η επικοινωνιακή διαχείριση θα είναι πολύ δύσκολη» πρόσθεσε.
Με το κόστος δανεισμού μπαίνει ξανά στο επίκεντρο λόγω της συνεδρίασης της ΕΚΤ την Πέμπτη, αυξάνονται οι φωνές που βλέπουν μια «παύση» από την αύξηση των επιτοκίων και την αξιοποίηση διαφορετικών «όπλων» από την φαρέτρα της ευρωτράπεζας. Τα ομόλογα συνιστούν ένα από τα μεγαλύτερα χαρτοφυλάκια της ΕΚΤ και συγκεντρώθηκαν το 2015 υπό τους φόβους αποπληθωρισμού. Αλλά με το βασικό επιτόκιο πολιτικής στο 4% με στόχο να μπει στον «πάγο» η οικονομική δραστηριότητα και να επιτευχθεί η τιθάσευση των τιμών, το PEPP αποτελεί «πονοκέφαλο».
- ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Ο «πονοκέφαλος»... 5 τρισ. ευρώ για την ΕΚΤ
«Υπάρχει ένα ισχυρό επιχείρημα υπέρ της διακοπής των επανεπενδύσεων PEPP νωρίτερα από το τέλος του επόμενου έτους επειδή αυτή η απόφαση θα ήταν σύμφωνη με την πολιτική επιτοκίων μας», δήλωσε το μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΚΤ, Μάντις Μούλερ τον περασμένο μήνα, όμως το πρόσφατο sell off των ιταλικών ομολόγων είναι μια υπενθύμιση του πόσο γρήγορα μπορεί να εξασθενίσει η εμπιστοσύνη των επενδυτών. Ακόμη και ορισμένα «γεράκια» της ΕΚΤ, όπως ο Σλοβένος Μπόστιαν Βάσλε, διστάζουν να εγκαταλείψουν ένα εργαλείο που θα μπορούσε να αποκαταστήσει την ηρεμία σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης.
Αυτό ισχύει ιδιαίτερα από τη στιγμή που οι καθυστερήσεις στην αναθεώρηση των δημοσιονομικών κανόνων του Συμφώνου Σταθερότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης ίσως εξαναγκάσουν τις κυβερνήσεις σε απότομες δημοσιονομικές «στροφές» εξυγίανσης, απωθώντας τους επενδυτές. Αλλά με τον Covid19 σταθερά στο προσκήνιο, εάν το PEPP παραμείνει ανέγγιχτο, θα ξεσπάσει αγωνία σε ορισμένη μέλη του ΔΣ της ΕΚΤ, σύμφωνα με την Ουλρίκε Κάστενς, οικονομολόγο της γερμανικές DWS. «Από την άλλη πλευρά, οι επανεπενδύσεις ομολόγων είναι επεκτατικές σε κάποιο βαθμό, επομένως δεν ταιριάζουν πλέον στο τοπίο» συμπλήρωσε.
Τι είναι το έκτακτο πρόγραμμα αγοράς στοιχείων ενεργητικού λόγω πανδημίας (PEPP);
Για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας στην οικονομία της ζώνης του ευρώ, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θέσπισε το έκτακτο πρόγραμμα αγοράς στοιχείων ενεργητικού λόγω πανδημίας (pandemic emergency purchase programme - PEPP) τον Μάρτιο του 2020.
Το PEPP βοηθά τους ανθρώπους και τις επιχειρήσεις να αποκτήσουν πρόσβαση σε οικονομικά προσιτή χρηματοδότηση, την οποία χρειάζονται για να αντιμετωπίσουν την κρίση. Αυτό το προσωρινό πρόγραμμα συμπληρώνει τα άλλα μέτρα νομισματικής πολιτικής που έχουμε λάβει, όπως είναι τα άλλα προγράμματα αγοράς στοιχείων ενεργητικού και οι στοχευμένες πράξεις χορηγήσεων.
Πώς ακριβώς λειτουργεί το PEPP;
Στο πλαίσιο του PEPP η ΕΚΤ μπορεί να αγοράζει διάφορα είδη στοιχείων ενεργητικού στις χρηματοπιστωτικές αγορές. Με τον τρόπο αυτόν, οι τιμές αυτών των στοιχείων ενεργητικού αυξάνονται και, κατ’ επέκταση, τα επιτόκια της αγοράς μειώνονται. Όλα αυτά στηρίζουν την οικονομία καθώς οι άνθρωποι, οι επιχειρήσεις και οι κυβερνήσεις μπορούν να δανείζονται φθηνότερα. Επίσης, οι δανειολήπτες μπορούν πιο εύκολα να εξυπηρετήσουν τα χρέη τους. Αυτό συμβάλλει στη διατήρηση του δανεισμού, των δαπανών και των επενδύσεων παρά την κρίση που έχει προκαλέσει η πανδημία. Και τελικά θα τονώσει την ανάπτυξη και θα επαναφέρει τον πληθωρισμό στον μεσοπρόθεσμο στόχο του 2% που έχουμε θέσει, δηλ. σε επίπεδο συμβατό με τη σταθερότητα των τιμών.
Συνολικά, το PEPP δημιουργήθηκε για τη διαχείριση της πανδημίας του κορωνοϊού και της αβεβαιότητας σχετικά με το πότε και πού θα εκδηλωθούν οι χειρότερες επιπτώσεις της. Κατάφερε να σταθεροποιήσει τις χρηματοπιστωτικές αγορές και να αποτρέψει την εξέλιξη της αναταραχής που εκδηλώθηκε την άνοιξη του 2020 σε εκτεταμένη χρηματοπιστωτική κρίση με ακόμη σοβαρότερες συνέπειες για τους Ευρωπαίους.
