Σχέδιο για τη σύζευξη των αγορών ηλεκτρικής ενέργειας της Ελλάδας, της Αλβανίας, της Βόρειας Μακεδονίας και του Κοσόβου θα τεθεί σε εκκίνηση επίσημα την επόμενη Δευτέρα (13 Νοεμβρίου), με την υπογραφή Διακρατικής Συμφωνίας από τους υπουργούς Ενέργειας των τεσσάρων εμπλεκόμενων χωρών. Η περιφερειακή αυτή ολοκλήρωση των ενεργειακών συστημάτων θα γίνει σε συντονισμό με την ενιαία ευρωπαϊκή αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, της οποίας εξάλλου η χώρα μας αποτελεί μέλος.
Η υπογραφή της Διακρατικής Συμφωνίας θα πραγματοποιηθεί στην Αθήνα, δίνοντας έτσι το εναρκτήριο λάκτισμα για την εκπόνηση του «οδικού χάρτη» (με τις κατάλληλες μεταρρυθμίσεις και τα χρονικά ορόσημα επίτευξής τους), που θα οδηγήσει ουσιαστικά στη δημιουργία μίας περιφερειακής ενιαίας αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας.
Μάλιστα, τα πρώτα βήματα για τη δημιουργία αυτού του roadmap θα γίνουν το αμέσως επόμενο διήμερο, 14 & 15 Νοεμβρίου, με την πραγματοποίηση εκδήλωσης και πάλι στην ελληνική πρωτεύουσα, στην οποία θα λάβουν μέρος εκπρόσωποι των Ρυθμιστικών Αρχών, των λειτουργών των αγορών και των Διαχειριστών των τεσσάρων κρατών. Οι αρμόδιοι φορείς θα υπογράψουν Μνημόνιο Κατανόησης (MoU) για τη δημιουργία Ομάδας Εργασίας που θα αναλάβει τον συντονισμό των επόμενων δράσεων.
Στην εκδήλωση η χώρα μας θα εκπροσωπηθεί από στελέχη της Ρυθμιστικής Αρχής Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ), του Χρηματιστηρίου Ενέργειας και του ΑΔΜΗΕ.
Στόχος της σύζευξης είναι να διευκολυνθεί το διασυνοριακό εμπόριο ηλεκτρικής ενέργειας ανάμεσα στις εμπλεκόμενες χώρες. Κάτι που με τη σειρά του θα συμβάλει στη σύγκλιση των χονδρεμπορικών τιμών, με τις εισαγωγές και εξαγωγές από κάθε κράτος να ανταποκρίνονται ακόμη καλύτερα στα οικονομικά «σήματα» σε περιφερειακό επίπεδο και, κατά συνέπεια, στην προσφορά και τη ζήτηση. Πάντως, όπως σημειώνουν ειδικοί, πρόκειται για ένα πολυσύνθετο εγχείρημα, το οποίο θα χρειαστεί αρκετό χρόνο για να υλοποιηθεί.
Ενιαίος «ενεργειακός χώρος»
Στην πραγματικότητα, το σχέδιο αφορά στη δημιουργία ενός ενιαίου «ενεργειακού χώρου» σε περιφερειακό επίπεδο, στα πρότυπα της Ενεργειακής Ένωσης (και με την ίδια αρχιτεκτονική) των κρατών-μελών της Ε.Ε, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα. Επομένως, και σε αυτή την περίπτωση προσδοκώντας ανάλογα πλεονεκτήματα για τις τέσσερις εμπλεκόμενες χώρες, όπως καλύτερη αξιοποίηση των μεταξύ τους ηλεκτρικών διασυνδέσεων, μέγιστη εκμετάλλευση της παραγωγής από ΑΠΕ, αλλά και ενίσχυση της ασφάλειας τροφοδοσίας τους με ηλεκτρική ενέργεια.
Υπενθυμίζεται ότι στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής Ενεργειακής Ένωσης μεταρρυθμίστηκε η ελληνική χονδρεμπορική αγορά, με το μοντέλο υποχρεωτικής δικαιοπραξίας (mandatory pool) να δίνει τη θέση του στο Target Model. Έτσι, δημιουργήθηκαν δύο spot χονδρεμπορικές αγορές (η αγορά Επόμενης Ημέρας και η Ενδοημερήσια αγορά), η αγορά Εξισορρόπησης και η Προθεσμιακή αγορά.
Στη συνέχεια, ακολούθησε η σύζευξη της εγχώριας αγοράς Επόμενης Ημέρας με την ιταλική και την βουλγαρικής Intraday και η ευρωπαϊκή ενοποίηση της ελληνικής Intraday, με την έναρξη λειτουργίας της συνεχούς ενδοημερήσιας αγοράς (XBID), στα σύνορα ζώνης προσφοράς Ελλάδας – Ιταλίας και Ελλάδας – Βουλγαρίας.
Ως συνέπεια, επί της ουσίας οι χονδρεμπορικές αγορές των τριών χωρών των Δυτικών Βαλκανίων θα μετασχηματιστούν, για να αποκτήσουν ανάλογη «αρχιτεκτονική» με το Target Model. Σύμφωνα με πληροφορίες πρωταρχικός στόχος είναι να αναπτυχθούν οι δύο spot χονδρεμπορικές αγορές, στα πρότυπα του Target Model, ώστε μετά να πραγματοποιηθεί η σύζευξή τους με τις αντίστοιχες ελληνικές.
Η Ελλάδα hub στον ηλεκτρισμό
Από αυτή την περιφερειακή ενοποίηση των συστημάτων ηλεκτρισμού, ένα άμεσο όφελος για τη χώρα μας θα είναι πως θα αποκτήσουν ακόμη μεγαλύτερη ρευστότητα οι ελληνικές χονδρεμπορικές αγορές. Ως συνέπεια, δημιουργούνται οι προϋποθέσεις να περιοριστεί το χονδρεμπορικό κόστος ηλεκτρικής ενέργειας για τους εγχώριους προμηθευτές (και επομένως για τους πελάτες τους), στην προοπτική μείωσης των ποσοτήτων ενέργειας που ενεργοποιούνται για λόγους εξισορρόπησης.
Επίσης, για τα αμέσως επόμενα χρόνια, που η Ελλάδα αναμένεται να παραμείνει εισαγωγική, η σύγκλιση των τιμών εκτιμάται ότι θα πιέσει προς τα κάτω την εγχώρια αγορά. Με τη διευκόλυνση ωστόσο του διασυνοριακού εμπορίου, ακόμη μεγαλύτερες προοπτικές διανοίγονται κατά την «επόμενη ημέρα» του εγχώριου ηλεκτρικού συστήματος, όπως χάρη στην ανανέωση των μονάδων ηλεκτροπαραγωγής με αέριο, αλλά και τη συνεχή επέκταση των ΑΠΕ και τη δρομολόγηση των πρώτων offshore αιολικών, αναμένεται να γίνει εξαγωγικό.
Αυτή την «επόμενη ημέρα» για το ελληνικό σύστημα ηλεκτρισμού θα έρθει σε μία συγκυρία όπου τα Δυτικά Βαλκάνια θα έχουν θέσει σε εφαρμογή τους στόχους για μείωση του ανθρακικού τους αποτυπώματος, με τη σταδιακή απόσυρση των γερασμένων μονάδων στερεών καυσίμων που χρησιμοποιούν σήμερα για την κάλυψη των αναγκών τους σε ρεύμα. Έτσι, οι πιο εύκολες ανταλλαγές ηλεκτρισμού θα εντάξουν και τα Δυτικά Βαλκάνια στους υποψήφιους «προορισμούς» που θα μετατρέψουν τη χώρα μας σε hub διαμετακόμισης ηλεκτρικής ενέργειας.
