Σε σημαντική μείωση των παραπόνων των καταναλωτών οδήγησαν τα προσωρινά μέτρα που τέθηκαν σε εφαρμογή τον Αύγουστο του 2022 στη λιανική αγορά ρεύματος, καθώς έδωσαν τη δυνατότητα σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις να αντιληφθούν με σαφήνεια το ύψος των χρεώσεων στους λογαριασμούς ηλεκτρισμού τους.
Είναι ενδεικτικό ότι, σύμφωνα με πληροφορίες του Insider.gr, αυτή τη στιγμή δεν ξεπερνούν σε μηνιαία βάση τα 300 τα παράπονα που υποβάλλονται στο online εργαλείο υποβολής myrae.gr της Ρυθμιστικής Αρχής Αποβλήτων Ενέργειας και Υδάτων. Στον αντίποδα, τον Μάιο του 2022 (δηλαδή λίγους μήνες πριν από την εφαρμογή των έκτακτων μέτρων), είχαν κατατεθεί περίπου 2.000 παράπονα στο my.rae.gr.
Ένας από τους βασικούς λόγους για την προσφυγή των καταναλωτών στο εργαλείο της Ρυθμιστικής Αρχής ήταν οι ρήτρες αναπροσαρμογής και πιο συγκεκριμένα ο τρόπος με τον οποίο αυτές διαμόρφωναν τις τελικές χρεώσεις στα κυμαινόμενα συμβόλαια. Κι αυτό γιατί, με την εκτίναξη των χονδρεμπορικών τιμών λόγω της ενεργειακής κρίσης, οι ρήτρες έπαψαν να «διορθώνουν» τις βασικές χρεώσεις των λογαριασμών και να προκαλούν μικρές προσαυξήσεις.
Ομαλοποίηση με το «πάγωμα»
Αντίθετα, ο εκτροχιασμός του χονδρεμπορικού κόστους είχε ως συνέπεια κατά κανόνα οι επιβαρύνσεις από αυτόν τον μηχανισμό αναπροσαρμογής να είναι ακόμη και πολλαπλάσιες από τις βασικές χρεώσεις. Έτσι, παρά το γεγονός ότι οι ρήτρες δεν συνιστούσαν καταχρηστικό τρόπο τιμολόγησης -όπως απέδειξαν στην πορεία οι αποφάσεις δικαστηρίων, που δικαίωσαν τους προμηθευτές για τη χρήση τους- εκ των πραγμάτων καθιστούσαν εξαιρετικά δύσκολο για έναν απλό καταναλωτή να κατανοήσει πώς προέκυψε το ποσό που έπρεπε να καταβάλει για τις κιλοβατώρες που έκαψε.
Υπενθυμίζεται ότι από τον Αύγουστο του 2022 οι ρήτρες αναπροσαρμογής τέθηκαν σε αναστολή, με τους προμηθευτές να ανακοινώνουν μία τελική τιμή κάθε 20 του μηνός, που ίσχυε τον επόμενο μήνα. Η διαφάνεια, σε συνδυασμό βέβαια με τις επιδοτήσεις που «κούρευαν» σημαντικό μέρος των ανατιμήσεων, είχε ως συνέπεια να περιοριστούν οι διαμαρτυρίες – παρά μάλιστα το γεγονός ότι σε αυτά τα «έκτακτα τιμολόγια» οι χρεώσεις ήταν υψηλότερες από αυτές που θα προκαλούσαν οι ρήτρες, στις οποίες δεν υπάρχει risk premium.
Εκτός από το myrae.gr, την ίδια εικόνα για την ύφεση των παραπόνων αποτυπώνει και η έκθεση του Συνηγόρου του Καταναλωτή για το προηγούμενο έτος. Όπως έχει γράψει το Insider.gr, στην έκθεση επισημαινόταν πως οι αναφορές από τον κλάδο της ενέργειας σημείωσαν τη μεγαλύτερη αύξηση σε σχέση με το 2021 (κατά 149,5%), αποτελώντας το 40% των αναφορών που δέχθηκε συνολικά ο Συνήγορος.
Η πλειονότητα των αναφορών αφορούσαν στις ιδιαίτερα μεγάλες αυξήσεις της τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας, με το «πάγωμα» των ρητρών αναπροσαρμογής να περιορίζει στην πορεία τα προβλήματα στη λιανική αγορά ενέργειας. «Η αναστολή είχε ως αποτέλεσμα την επαναφορά της διαφάνειας στους λογαριασμούς, την ορθή και έγκαιρη πληροφόρηση των καταναλωτών για τη μηνιαία τιμολόγηση ηλεκτρικού ρεύματος (ευρώ ανά kWh) και, εντεύθεν, σε συνδυασμό με την κρατική επιδότηση, την ομαλοποίηση της αγοράς και την κατακόρυφη μείωση των αναφορών», τόνιζε ο Συνήγορος.
Σε εκκρεμότητα το 15% των παραπόνων
Από τα περίπου 300 παράπονα που υποβάλλονται μηνιαίως στο myrae.gr, στο 75% περίπου των περιπτώσεων οι καταναλωτές ικανοποιούνται από τις διευκρινίσεις που τους παρέχουν οι προμηθευτές ή οι Διαχειριστές στους οποίους απευθύνεται το παράπονο. Στο υπόλοιπο 15%, οι καταναλωτές εκτιμούν πως οι απαντήσεις που έλαβαν δεν ήταν επαρκείς.
Για αυτές τις περιπτώσεις, ο καταναλωτής μπορεί να προχωρήσει σε καταγγελία στη ΡΑΑΕΥ, υπό την προϋπόθεση πως αυτή αφορά κάποιο αμιγώς ρυθμιστικά θέματα (δηλαδή παραβίαση του Κώδικα Προμήθειας), αφού η Ρυθμιστική Αρχή δεν επιλαμβάνεται αστικές διαφορές. Για τις αστικές διαφορές, η Ρυθμιστική Αρχή έχει στα σκαριά τον Ενεργειακό Διαμεσολαβητή, μία online πλατφόρμα που θα μπορούν να προσφεύγουν οι καταναλωτές χωρίς κόστος για την επίλυσή τους.
Η πλατφόρμα αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία έως το τέλος του έτους, καλύπτοντας διαφορές που απορρέουν από τη συμβατική σχέση ενός πελάτη με τον προμηθευτή του και αφορούν όλες τις πτυχές της προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας ή και φυσικού αερίου. Η Ρυθμιστική Αρχή έχει στο Ειδικό Μητρώο Φορέων Εναλλακτικής Επίλυσης Διαφορών, ώστε να παράσχει ένα ακόμη εργαλείο ενδυνάμωσης των δικαιωμάτων των καταναλωτών.
