Μια θετική αλυσιδωτή αντίδραση που «από μόνη της» θα οδηγήσει σε αύξηση του ΑΕΠ κατά περίπου 1% μέσα στα επόμενα τρία με τέσσερα χρόνια πυροδοτεί η αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της ελληνικής οικονομίας στην επενδυτική βαθμίδα. Το ίδιο διάστημα οι επιχειρηματικές επενδύσεις αυξάνονται κατά 2,7% και οι επενδύσεις των νοικοκυριών σε κατοικία κατά 3,4%, ενώ ο συνολικός δανεισμός και τα τραπεζικά κεφάλαια αυξάνονται κατά 2,8% και 7,4% αντίστοιχα.
Τα παραπάνω προκύπτουν από σχετική «άσκηση» που πραγματοποίησε η Τράπεζα της Ελλάδας και η οποία παρουσιάζεται στην Ενδιάμεση Έκθεση για τη Νομισματική Πολιτική 2023, για τις δυνητικές επιδράσεις της πιστοληπτικής αναβάθμισης της Ελλάδας στην επενδυτική βαθμίδα.
Η αλυσιδωτή αντίδραση
Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά, οι θετικές επιδράσεις της αναβάθμισης είναι πολλές όπως η βελτίωση του επενδυτικού κλίματος και η μείωση της αβεβαιότητας. Ωστόσο πρώτη και κύρια επίδραση θεωρείται ότι είναι μια μείωση στο κόστος δανεισμού του Δημοσίου και ως άμεσο επακόλουθο η μείωση του κόστους χρηματοδότησης για όλη την οικονομία μέσω του χρηματοπιστωτικού τομέα.
Παίρνοντας ως βάση ότι το κόστος δανεισμού του χρηματοπιστωτικού τομέα θα μειωθεί μόνιμα κατά 100 μονάδες βάσης ως αποτέλεσμα της αναβάθμισης ξεκινά η αλυσιδωτή αντίδραση που καταλήγει στην πραγματική οικονομία.
Το μειωμένο κόστος δανεισμού επιτρέπει στις τράπεζες να περιορίσουν τα επιτόκια δανεισμού που προσφέρουν για τη χορήγηση στεγαστικών και επιχειρηματικών δανείων και να αυξήσουν την προσφορά τραπεζικών πιστώσεων προς την πραγματική οικονομία.
Ως αποτέλεσμα, τα νοικοκυριά αυξάνουν την κατανάλωσή τους, καθώς και τις επενδυτικές δαπάνες για κατοικία, ενώ οι επιχειρήσεις αυξάνουν τις δαπάνες τους για επενδύσεις κεφαλαίου, με αποτέλεσμα την άνοδο της αξίας του οικιστικού αλλά και του επιχειρηματικού κεφαλαίου.
Δεδομένου ότι αυτά τα περιουσιακά στοιχεία χρησιμοποιούνται ως εμπράγματες εξασφαλίσεις για τη χορήγηση στεγαστικών και επιχειρηματικών δανείων, η αύξηση της αξίας τους έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση του ποσοστού των μη εξυπηρετούμενων δανείων νοικοκυριών και επιχειρήσεων. Η μείωση των επισφαλειών των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων ενισχύει την ποιότητα των τραπεζικών δανειακών χαρτοφυλακίων και την αξία των τραπεζικών κεφαλαίων, ενδυναμώνοντας έτσι τους ισολογισμούς τους, με αποτέλεσμα την περαιτέρω αύξηση της προσφοράς τραπεζικών πιστώσεων προς την πραγματική οικονομία.
Παράλληλα, η βελτίωση της ποιότητας του δανειακού χαρτοφυλακίου των τραπεζών αυξάνει την πιστοληπτική ικανότητα των ίδιων των τραπεζών. Ενισχύεται έτσι η ευστάθεια του χρηματοπιστωτικού συστήματος και περιορίζονται οι κίνδυνοι για το τραπεζικό σύστημα.
Συνεπώς, το επιτόκιο που απαιτούν οι καταθέτες για να εμπιστευθούν τις τράπεζες μειώνεται, συμπιέζοντας εκ νέου τα επιτόκια δανεισμού. Το γεγονός αυτό οδηγεί δευτερογενώς στην εκ νέου αύξηση της αποτίμησης των εμπράγματων εξασφαλίσεων, τη μείωση των επισφαλειών και την αύξηση της προσφοράς πιστώσεων προς την πραγματική οικονομία, ενισχύοντας με αυτό τον τρόπο την οικονομική δραστηριότητα.
Ένα πράγμα που σημειώνει η ΤτΕ είναι ότι η μείωση των επιτοκίων δανεισμού είναι μικρότερη από τη μείωση του κόστους χρηματοδότησης των τραπεζών που προκαλεί η θετική διαταραχή της αναβάθμισης, γεγονός που ενισχύει περαιτέρω την κερδοφορία και τα κεφάλαια των τραπεζών.
Η αύξηση του ΑΕΠ και το νέο σημείο ισορροπίας
Ως αποτέλεσμα όλων των παραπάνω το πραγματικό ΑΕΠ αυξάνεται συνολικά κατά 0,9% τρία έτη μετά την αναβάθμιση στην επενδυτική βαθμίδα, οι επιχειρηματικές επενδύσεις και οι επενδύσεις των νοικοκυριών σε κατοικία αυξάνονται κατά 2,7% και 3,4% αντίστοιχα κατά την ίδια περίοδο, ενώ ο συνολικός δανεισμός και τα τραπεζικά κεφάλαια αυξάνονται κατά 2,6% και 7,4% αντίστοιχα.
Μάλιστα, δεδομένου ότι η θετική διαταραχή την οποία προκαλεί η αναβάθμιση στην επενδυτική βαθμίδα θεωρείται μόνιμη, η οικονομία σταδιακά συγκλίνει σε ένα νέο σημείο μακροχρόνιας ισορροπίας. Μακροπρόθεσμα, τα επίπεδα του πραγματικού ΑΕΠ, των επιχειρηματικών επενδύσεων και των επενδύσεων σε κατοικία αυξάνονται κατά 1,3%, 1,6% και 3,2% αντίστοιχα. Οι συνολικές πιστώσεις και τα τραπεζικά κεφάλαια αυξάνονται αντίστοιχα κατά περίπου 4,2% και 11,7%.
Αυξάνεται η ανθεκτικότητα
Πέρα όλων των άλλων η αναβάθμιση φαίνεται να συμβάλλει στη σταθεροποίηση της οικονομίας και του τραπεζικού τομέα σε περίπτωση εξωγενών διαταραχών, καθώς με βάση το μοντέλο της ΤτΕ ένα αρνητικό γεγονός θα έχει μικρότερη επίδραση στο ΑΕΠ και τις επενδύσεις σε σχέση με το αν η χώρα μας δεν είχε την επενδυτική βαθμίδα.
Η ΤτΕ σημειώνει ακόμη πως δεδομένου ότι η αναβάθμιση στην επενδυτική βαθμίδα αναμένεται να επηρεάσει την οικονομία και διαμέσου άλλων διαύλων που δεν λαμβάνονται υπόψη στην ανάλυση, όπως είναι η μείωση της αβεβαιότητας και η προσέλκυση ξένων επενδύσεων, οι συνολικές θετικές επιδράσεις της αναβάθμισης στην ελληνική οικονομία ενδέχεται να είναι μεγαλύτερες
