Την ώρα που ο διαγωνισμός για τη σύσταση του Φορέα Απόκτησης & Επαναμίσθωσης Ακινήτων του Πτωχευτικού Νόμου ξαναμπαίνει σε τροχιά, με την Γενική Γραμματεία Χρηματοπιστωτικού Τομέα να επανεκκινεί εντός του Ιανουαρίου τον Ανταγωνιστικό Διάλογο για τον σχολιασμό της Σύμβασης Παραχώρησης με βάση τους νέους όρους που προβλέπει ο πρόσφατος νόμος 5072/2023, το ελληνικό μοντέλο Φορέα Ακινήτων για τους ευάλωτους οφειλέτες και την προστασία της πρώτης κατοικίας τους, υιοθετεί και η Κύπρος.
Με σχέδιο που ονομάζει «Ενοίκιο έναντι Δόσης» το υπουργείο Οικονομικών της Κύπρου προχωρεί στην υλοποίηση προγράμματος αγοράς κατοικιών ευάλωτων οφειλετών ή εθελοντικής παράδοσής τους, με συμφωνία παραμονής των οφειλετών στις κατοικίες τους ως ενοικιαστές για 14 χρόνια και με παροχή κρατικής επιδότησης του συνόλου του ενοικίου. Όπως προβλέπεται συγκεκριμένα, η κρατική χορηγία για κάθε κύρια κατοικία, ισούται με το καθορισμένο ενοίκιο και καταβάλλεται καθ΄ όλη τη διάρκεια της Σύμβασης Ενοικίασης με τον νέο ιδιοκτήτη ή της σύμβασης ενοικίασης με τρίτο πρόσωπο μέχρι τη λήξη της.
Το σχέδιο «Ενοίκιο έναντι Δόσης» αφορά σε δάνεια, ανεξαρτήτως νομίσματος, που έχουν ρυθμιστεί και που πληρούν αθροιστικά τις εξής προϋποθέσεις:
α) Οι ρυθμίσεις ήταν κατά τις 31 Δεκεμβρίου 2021 και κατά τις 31 Δεκεμβρίου 2022, μη εξυπηρετούμενες,
β) Πρόκειται για ρυθμίσεις που έχουν ως εξασφάλιση την κύρια κατοικία του οφειλέτη,
γ) Η αγοραία αξία της κύριας κατοικίας δεν υπερβαίνει τις 250.000 ευρώ, όπως αυτή θα προκύψει από την/τις εκτίμηση/εις που θα διενεργηθεί/ούν από Εκτιμητή εκ μέρους της ΚΕΔΙΠΕΣ. Πρόκειται για την Κυπριακή Εταιρεία Διαχείρισης Περιουσιακών Στοιχείων Λτδ, η οποία συστάθηκε στις 14 Αυγούστου 2018 ως ιδιωτική Εταιρεία Περιορισμένης Ευθύνης, είναι 100% θυγατρική εταιρεία της Συνεργατικής Εταιρείας Διαχείρισης Περιουσιακών Στοιχείων Λτδ (Σ.Ε.ΔΙ.ΠΕ.Σ) και διεξάγει δραστηριότητες που αφορούν στη διαχείριση μη εξυπηρετούμενων δανείων.
Η ΚΕΔΙΠΕΣ θα είναι ο φορέας υλοποίησης του Σχεδίου «Ενοίκιο έναντι Δόσης», στο οποίο θα μπορούν να συμμετέχουν όλες οι κυπριακές τράπεζες και εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων στις οποίες τηρούνται οι μη εξυπηρετούμενες οφειλές και έχουν δηλώσει ενδιαφέρον συμμετοχής στο Σχέδιο. Αυτές μπορούν να πωλούν τις κατοικίες σε νέους ιδιοκτήτες στο 65% της εμπορικής τους αξίας.
Ο ενοικιαστής (ευάλωτος οφειλέτης) θα υπογράφει Σύμβαση Ενοικίασης με τον νέο ιδιοκτήτη, η οποία περιλαμβάνει τους πιο κάτω όρους:
α) Διάρκεια ενοικίασης ίση με 14 έτη. Όπου τουλάχιστον ένας εκ των ενοικιαστών, κατά την ημερομηνία υπογραφής της Σύμβασης Ενοικίασης, είναι άνω των 65 ετών και ο/η σύζυγός του είναι τουλάχιστον 50 ετών, η διάρκεια ενοικίασης ορίζεται εφ΄ όρου ζωής των ενοικιαστών.
β) Καταβολή του Καθορισμένου Ενοικίου από την Κυπριακή Δημοκρατία προς τον νέο ιδιοκτήτη και υποχρέωση καταβολής ετήσιου ενοικίου ύψους ενός ευρώ (€1) από τον ενοικιαστή ως τη λήξη της διάρκειας ενοικίασης.
γ) Βασική ασφάλιση ακινήτου της κύριας κατοικίας από τον νέο ιδιοκτήτη.
δ) Απαγόρευση υπενοικίασης της κύριας κατοικίας σε τρίτο πρόσωπο.
ε) Δυνατότητα απόκτησης της κύριας κατοικίας από τον ιδιοκτήτη ή συγγενή πρώτου βαθμού του ιδιοκτήτη στην τιμή επαναγοράς (αυτή περιλαμβάνεται στη Σύμβαση Ενοικίασης) μετά την πάροδο πέντε (5) ετών και πριν ή κατά την λήξη δεκατεσσάρων (14) ετών από την ημερομηνία έναρξης της Σύμβασης Ενοικίασης.
Δικαιούχοι συμμετοχής στο Σχέδιο «Ενοίκιο έναντι Δόσης» είναι επίσης οι ίδιοι οι οφειλέτες που μπορούν να αιτηθούν την εθελοντική παράδοση του ακινήτου τους. Πρόκειται για φυσικά πρόσωπα – αιτούντες που πρέπει να πληρούν όλες τις πιο κάτω προϋποθέσεις:
1) Διαμονή του αιτούντος και της οικογένειάς του στην κύρια κατοικία από την 1η Ιανουαρίου 2021 και εντεύθεν, για τουλάχιστον 6 μήνες ανά έτος,
2) Για οποιαδήποτε περίοδο μεταξύ 1/1/2021 και 31/12/2022, ο αιτών ή οποιοδήποτε μέλος της οικογένειάς του, είναι δικαιούχος(οι) οποιουδήποτε εκ των πιο κάτω επιδομάτων/παροχών από το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, το Υφυπουργείο Προνοίας ή το Τμήμα Κοινωνικής Ενσωμάτωσης Ατόμων με Αναπηρίες.
Ειδικότερα:
(α) Δημόσιο Βοήθημα, (β) Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα, (γ) Επίδομα Βαριάς Κινητικής Αναπηρίας, (δ) Επίδομα Φροντίδας σε Παραπληγικά Άτομα, (ε) Επίδομα Φροντίδας σε Τετραπληγικά Άτομα, (στ) Χορηγία σε Τυφλούς, (ζ) Επίδομα Διακίνησης σε Αιμοκαθαιρόμενους Νεφροπαθείς και σε Άτομα με Θαλασσαιμία, (η) Επίδομα Διακίνησης σε Άτομα με Αναπηρία (θ) Επίδομα Τέκνου με ετήσιο μεικτό οικογενειακό εισόδημα μέχρι €19.500 και με αξία Λοιπής Ακίνητης Ιδιοκτησίας μέχρι €100.000, (ι) Επίδομα Τέκνου για πολύτεκνη ή τρίτεκνη οικογένεια για τρία εξαρτώμενα παιδιά και άνω, (ια) Επίδομα Μονογονεϊκής Οικογένειας, (ιβ) Επίδομα Συνταξιούχου με Χαμηλά Εισοδήματα, (ιγ) Σύνταξη Ανικανότητας.
3) Κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης για ένταξη στο Σχέδιο, ο αιτών ή/και ο/η σύζυγός του/της είναι πολίτης της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
4) Όπου ο αιτών δεν αποτελεί δανειολήπτη ή ιδιοκτήτη, δεκτές γίνονται αιτήσεις για ένταξη στο Σχέδιο όπου ο αιτών είναι, είτε συγγενής μέχρι δεύτερου βαθμού με τουλάχιστον έναν εκ των δανειοληπτών ή ιδιοκτητών, είτε πρώην σύζυγος ενός εκ των δανειοληπτών ή ιδιοκτητών, εφόσον ο εν λόγω δανειολήπτης ή ιδιοκτήτης δώσει την ενυπόγραφη συγκατάθεσή του στην αίτηση.
5) Όπου ο αιτών δεν αποτελεί τον δικαιούχο και ο δικαιούχος είναι ενήλικο πρόσωπο, δεκτές γίνονται αιτήσεις για ένταξη στο Σχέδιο εφόσον ο Δικαιούχος δώσει την ενυπόγραφη συγκατάθεσή του στην αίτηση.
6) Δικαίωμα υποβολής αίτησης για ένταξη στο Σχέδιο έχουν οι αιτούντες στο Σχέδιο ΕΣΤΙΑ και στο Σχέδιο ΟΙΚΙΑ με πλήρως συμπληρωμένη αίτηση οι οποίοι αξιολογήθηκαν από το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων και τον Οργανισμό Χρηματοδότησης Στέγης αντίστοιχα, ως επιλέξιμοι αλλά μη βιώσιμοι για ένταξη στο Σχέδιο ΕΣΤΙΑ και στο Σχέδιο ΟΙΚΙΑ αντίστοιχα, καθώς και πρόσωπα που έχουν ενταχθεί στα Σχέδια ΕΣΤΙΑ και ΟΙΚΙΑ και των οποίων η ένταξη στη συνέχεια τερματίστηκε.
Σημειώνεται ότι το Σχέδιο «Εστία» είχε εγκριθεί από το Υπουργικό Συμβούλιο της Κύπρου στις 26/6/2019 και είχε ως σκοπό την επίτευξη μιας κοινωνικά αποδεκτής και οικονομικά βιώσιμης λύσης αναδιάρθρωσης για ευάλωτους δανειολήπτες με δεσμευμένη την κύρια κατοικία τους ως εξασφάλιση για τον δανεισμό τους από την Τράπεζα. Το Σχέδιο ενισχύει την ικανότητα αποπληρωμής των δανειοληπτών, προνοώντας για την ετήσια καταβολή από το κράτος μέρους των δόσεων αποπληρωμής (1/3) του αναδιαρθρωμένου δανείου κύριας κατοικίας. Απευθυνόταν σε δανειολήπτες με συγκεκριμένα περιουσιακά, εισοδηματικά και άλλα κριτήρια που ήταν διατεθειμένοι να προχωρήσουν σε διακανονισμό για αναδιάρθρωση των δανειακών τους υποχρεώσεων με την Τράπεζα. Οι αιτήσεις για συμμετοχή στο σχέδιο είχαν διάρκεια από τις 02/09/2019 μέχρι και τις 31/12/2019.
Όσο για το σχέδιο «Οικία», είχε εγκριθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 13/8/2021 και παρατάθηκε μέχρι τις 31/12/2023 (για την υλοποίηση των λύσεων). Σκοπός του ήταν η στήριξη πρωτοφειλετών δανείων που είχαν συνάψει δάνεια με κυβερνητικά κεφάλαια (Στεγαστικό Σχέδιο Δανειοδότησης Ζευγαριών με Χαμηλά Εισοδήματα) με υποθήκη την 1η τους κατοικία είτε ή και μέσω του Ενιαίου Στεγαστικού Σχεδίου ή με συγχρηματοδοτούμενα κεφάλαια ή τα δάνεια αυτά είχαν χορηγηθεί από τραπεζικά ιδρύματα υπό κάποιες ιδιαιτερότητες όπως ανέγερση κατοικίας σε Κυβερνητική Γη ή σε Τουρκοκυπριακή Γη ή σε περιοχή που βρίσκεται κάτω από την κυριαρχία του βρετανικού κράτους και παρουσίαζαν καθυστερήσεις πέραν των 90 ημερών κατά την 31η Δεκεμβρίου 2019.
