Με στόχο να μπει τάξη στο τοπίο των παραχωρήσεων αιγιαλού και παραλίας ήδη από τη φετινή τουριστική σεζόν και να αποφευχθούν οι περιπτώσεις παρανομιών και παραβάσεων που απασχόλησαν έντονα το περασμένο καλοκαίρι, το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών προωθεί με γρήγορες διαδικασίες το νομοσχέδιο «Όροι αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας στις παραθαλάσσιες περιοχές».
Κομβικό σημείο του σχεδίου νόμου, το οποίο θα βγει σε διαβούλευση μέσα στις επόμενες ημέρες με στόχο να ψηφιστεί τον επόμενο μήνα, είναι η ριζική αλλαγή των διαδικασιών εκμίσθωσης του αιγιαλού και της παραλίας. Οι διαγωνισμοί θα γίνονται αποκλειστικά ηλεκτρονικά με ευθύνη της Κτηματικής Υπηρεσίας του Δημοσίου και όχι πλέον από τους Δήμους, οι οποίοι ωστόσο θα συνεχίσουν να λαμβάνουν ποσοστό 60% του τιμήματος παραχώρησης.
Σπριντ 125 ημερών για το 2024
Οι ηλεκτρονικοί διαγωνισμοί θα ολοκληρώνονται μέχρι τις 31 Μαρτίου κάθε έτους ώστε να υπάρχει χρόνος προετοιμασίας, αλλά ειδικά για φέτος η προθεσμία είναι έως τις 15 Μαΐου. Αυτό σημαίνει πως μέσα στις επόμενες 125 ημέρες θα πρέπει να έχει ψηφιστεί ο νόμος, να έχουν βγει οι σχετικές αποφάσεις και να έχει ολοκληρωθεί η απαραίτητη ψηφιακή πλατφόρμα.
Οι τεχνικές προεργασίες έχουν ήδη ξεκινήσει, ενώ μεγάλο βάρος για την επιτυχή ολοκλήρωση των πλειστηριασμών δίνεται στην τυποποίηση των συμβάσεων και στην αυτοματοποίηση των διαδικασιών. Αυτό θα γίνει μέσω ενός ηλεκτρονικού συστήματος στο οποίο θα καταχωρούνται τα απαραίτητα στοιχεία όπως το τμήμα του αιγιαλού, η διάρκεια της παραχώρησης εντός του έτους κλπ.
Στη συνέχεια θα θεσπίζεται κατώτατο μίσθωμα υπολογίζοντας τις τις αντικειμενικές αξίες της περιοχής, τη διάρκεια της παραχώρησης (συνολικά και εντός του έτους) και τον «Συντελεστή Βαρύτητας Αιγιαλού» που αυξάνει ή μειώνει το μίσθωμα ανάλογα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του αιγιαλού.
Οι παράμετροι υπολογισμού του Συντελεστή Βαρύτητας θα καθοριστούν με Υπουργική Απόφαση. Από το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας ξεκαθαρίζεται ότι σε κάθε περίπτωση για την περίοδο μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2025, το μίσθωμα δεν μπορεί να είναι χαμηλότερο από το μέγιστο μίσθωμα για την ίδια περιοχή που συμφωνήθηκε σε συμβάσεις μετά την 1η Ιανουαρίου 2017.
Τι αλλάζει στις παραχωρήσεις
Με το σχέδιο νόμου θα καθορίζεται ρητά ότι δεν επιτρέπεται η παραχώρηση άνω του 50% του συνολικού εμβαδού κάθε παραλίας, ενώ για τις περιοχές Natura το ποσοστό μειώνεται στο 30%. Κάθε παραχώρηση δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 500 τμ, ενώ τίθεται και πλαφόν 60% στο εμβαδόν της παραχωρούμενης έκτασης στην οποία επιτρέπεται η τοποθέτηση ομπρελών, ξαπλωστρών κλπ.
Για παράδειγμα, σε μια παραλία με εμβαδόν 20 στρεμμάτων, τα 10 στρέμματα θα πρέπει να είναι ελεύθερα. Τα υπόλοιπα θα μπορούν να σπάσουν το πολύ σε 20 παραχωρήσεις των 500 τμ, οι οποίες θα πρέπει να έχουν ελεύθερο χώρο τουλάχιστον 3 μέτρων μεταξύ τους. Σε κάθε παραχώρηση των 500 τμ οι ομπρέλες και οι ξαπλώστρες θα μπορούν καταλαμβάνουν το πολύ 300 τμ (το 60% της έκτασης). Αν τώρα η παραλία βρίσκεται σε περιοχή Natura τα ποσοστά είναι χαμηλότερα. Οι παραχωρησιούχοι οφείλουν να διατηρούν ελεύθερη ζώνη από την ακτογραμμή πλάτους τουλάχιστον τεσσάρων μέτρων.
Διαφάνεια, έλεγχοι, εφαρμογές στο κινητό και drones
Όπως έδειξε και η περσινή εμπειρία όπου διενεργήθηκαν 4.500 έλεγχοι και διαπιστώθηκαν 1.750 περιπτώσεις, η επιτυχία των νέων μέτρων θα εξαρτηθεί από τον έλεγχο της εφαρμογής τους. Στο πλαίσιο αυτό το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας επιστρατεύει ελέγχους από μεικτά κλιμάκια, αλλά και τεχνικά μέσα όπως drones.
Ένα ακόμη εργαλείο είναι η διαφάνεια. Έτσι ο κάθε παραχωρησιούχος θα υποχρεούται να έχει σε εμφανές σημείο στον αιγιαλό ή την παραλία πινακίδα με τις συντεταγμένες της παραχώρησης, τον αριθμό απόφασης παραχώρησης, τα δικαιώματα του κοινού, καθώς και QR code μοναδικού για κάθε παραχώρηση. Σκανάροντας το QR-code κάθε πολίτης θα μπορεί να δει το διάγραμμα του παραχωρούμενου αιγιαλού και να υποβάλει άμεσα καταγγελία αν διαπιστώσει υπέρβαση της παραχώρησης.
Ακόμη οι Δήμοι θα πρέπει να αναρτούν πινακίδες με το σχέδιο αιγιαλού και παραλίας στο οποίο θα σημειώνονται όλες οι παραχωρήσεις, ενώ κάθε παραχώρηση θα πρέπει να αναρτάται με στοιχεία και φωτογραφίες στην ιστοσελίδα του αντίστοιχου Δήμου.
Λουκέτα και άμεσα πρόστιμα
Αν διαπιστωθεί κατάληψη αιγιαλού και παραλίας χωρίς να υπάρχει σύμβαση παραχώρησης θα εκδίδεται διαταγή σφράγισης και διακοπής λειτουργίας λειτουργίας της επιχείρησης που εντός 24 ωρών με ταινία και πινακίδα στα ελληνικά και τα αγγλικά που ενημερώνει τους πολίτες για τη σφράγιση και το λόγο που έγινε.
Τυχόν λειτουργία της επιχείρησης παρά τη σφράγιση συνιστά ποινικό αδίκημα. Παράνομες κατασκευές κατεδαφίζονται. Οι δαπάνες τόσο για την κατεδάφιση όσο και για την απομάκρυνση του εξοπλισμού βαρύνουν τον υπαίτιο.
Σε περίπτωση αυθαίρετης κατάληψης παραλίας - χωρίς δηλαδή σύμβαση παραχώρησης - μια παράβαση που είναι η πιο σοβαρή και πολύ συνήθης - θα επιβάλλεται πρόστιμο 4πλάσιο του ανταλλάγματος που θα κατέβαλλε η επιχείρηση εάν είχε σύμβαση παραχώρησης με βάση το ελάχιστο τίμημα που προβλέπει το νέο πλαίσιο.
Τώρα σε περίπτωση που υπάρχει σύμβαση και διαπιστωθεί υπέρβαση του παραχωρημένου χώρα θα επιβάλλεται πρόστιμο τετραπλάσιο του ανταλλάγματος που αντιστοιχεί στην επιπλέον έκταση που έχει καταβληθεί. Σε περίπτωση υποτροπής τα πρόστιμα διπλασιάζονται δηλαδή φθάνουν το οκταπλάσιο του τιμήματος.
Τι θα ισχύσει για ξενοδοχεία, ταβέρνες, καφέ κλπ
Στο νομοσχέδιο ρυθμίζεται το καθεστώς για τις όμορες επιχειρήσεις (είναι οι περιπτώσεις όπου πίσω από τον αιγιαλό ή την παραλία, βρίσκεται ο χώρος όπου δραστηριοποιείται η επιχείρηση και, σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να παρεμβάλλεται μεταξύ τους οδός, πλατεία ή άλλος κοινόχρηστος χώρος ή ακίνητο που ανήκει στην ιδιωτική περιουσία του Δημοσίου ή στην ΕΤΑΔ).
Οι παραχωρήσεις σε όμορες επιχειρήσεις γίνονται με την τιμή εκκίνησης που θεσπίζει το σχέδιο νόμου για τις δημοπρασίες, προσαυξημένη κατά 20 % με μέγιστη διάρκεια επίσης τα τρία χρόνια. Ομοίως για συμβάσεις παραχώρησης αυτής της κατηγορίας που συνάπτονται μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2025, ορίζεται ως κατώτατο το μέγιστο μίσθωμα για την ίδια περιοχή που συμφωνήθηκε σε συμβάσεις μετά την 1η Ιανουαρίου 2017.
Στην διαδικασία αυτή (των όμορων επιχειρήσεων) εντάσσονται ξενοδοχειακά καταλύματα, κάμπινγκ, κέντρα αναψυχής, ναυταθλητικά σωματεία, επιχειρήσεις θαλάσσιων μέσων αναψυχής και επιχειρήσεις εκμετάλλευσης ομπρελών και ξαπλωστρών, εφόσον φυσικά υποβάλουν σχετικό αίτημα.
Σε περιπτώσεις που υπάρχουν συνεχόμενες όμορες επιχειρήσεις, προβλέπεται υποχρεωτικά ελεύθερη ζώνη πλάτους 6 μέτρων για την πρόσβαση του κοινού (3 μέτρα σε κάθε πλευρά).
