Χρονιά μεγάλων αλλαγών είναι το 2024 που με το ξεκίνημα του θέτει ψηλά τον πήχη των προσδοκιών, με την συζήτηση στην ευρωπαϊκή οικονομική σφαίρα να περιστρέφεται γύρω από δύο σημαντικές τομές.
Η μία αφορά στο νέο πλαίσιο των δημοσιονομικών κανόνων για το οποίο μετά από πολύμηνες διαπραγματεύσεις, επιτεύχθηκε μία πρώτη πολιτική συμφωνία στο τέλος του προηγούμενου έτους στις Βρυξέλλες, μεταξύ των υπουργών Οικονομικών της ΕΕ.
Η άλλη τομή, αφορά στην διαφαινόμενη «στροφή» της νομισματικής πολιτικής από την ΕΚΤ, με τους αναλυτές να εκτιμούν πως εντός του 2024 θα δοθεί το «σήμα» από την Φρανκφούρτη για έναρξη της μείωσης των επιτοκίων.
Το νέο Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης
Αν και το νέο Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης δεν θα έχει εφαρμογή στη δημοσιονομική πολιτική της ΕΕ μέσα στο 2024, ωστόσο το νέο δημοσιονομικό πλαίσιο θα πρέπει να έχει καταλήξει πριν από την άνοιξη του έτους, καθώς τότε αναμένεται το guidance της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, βάσει του οποίου θα πρέπει τα κράτη μέλη να διαμορφώσουν τους προϋπολογισμούς τους. Σε κάθε περίπτωση, υπάρχει το χρονικό όριο των Ευρωεκλογών, και επιπλέον βήματα που πρέπει να πραγματοποιηθούν πριν από αυτές.
Και αυτό, διότι προτού το νέο δημοσιονομικό πλαίσιο γίνει νόμος θα πρέπει πρώτα να γίνει αντικείμενο διαπραγμάτευσης, και τελικά έγκρισης, από το Ευρωκοινοβούλιο, χωρίς μάλιστα να αποκλείεται η αλλαγή λεπτομερειών κατά την εξέλιξη των συζητήσεων.
Όλα τα παραπάνω, πρέπει να γίνουν εντός συγκεκριμένου χρονοδιαγράμματος καθώς φέτος είναι χρονιά ευρωπαϊκών εκλογών, μεταξύ 6 και 9 Ιουνίου 2024. Τούτο σημαίνει πως το Ευρωκοινοβούλιο με την παρούσα του μορφή διαλύεται, χωρίς κανείς μάλιστα να γνωρίζει ποια θα είναι η δυναμική των πολιτικών δυνάμεων που θα έχει διαμορφωθεί με την καινούρια του σύνθεση - με αυξανόμενη ανησυχία να αφορά σε άνοδο της ακροδεξιάς.
Μαζί όμως με το Ευρωκοινοβούλιο, λήγει και η θητεία άλλων ευρωπαϊκών οργάνων, όπως της Κομισιόν.
Αναλυτικότερα, μετά τις εκλογές του Ιουνίου, οι εκλεγμένοι ευρωβουλευτές θα εργαστούν για να σχηματίσουν πολιτικές ομάδες, ενώ στην πρώτη ολομέλειά του το νέο Κοινοβούλιο θα εκλέξει Πρόεδρο. Σε επόμενη σύνοδο, το Κοινοβούλιο θα εκλέξει τον νέο Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που διαδεχθεί την Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν και αργότερα θα εξετάσει και θα εγκρίνει ολόκληρο το Σώμα των Επιτρόπων.
Αν και δεν υπάρχει συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα, υπολογίζεται πως η «αλλαγή σκυτάλης» θα πραγματοποιηθεί το φθινόπωρο.
Μέσα σε αυτά τα χρονικά πλαίσια θα πρέπει να ολοκληρωθούν οι διαδικασίες οριστικοποίησης των λεπτομερειών του συμφώνου σε ECOFIN και κατόπιν σε Ευρωκοινοβούλιο. Η επόμενη συνάντηση των υπουργών Οικονομικών είναι στις 16 Ιανουαρίου, ενώ θα ακολουθήσουν και άλλες προγραμματισμένες στους επόμενους μήνες (22/2, 12/3, 12/4, 14/5).
Υπενθυμίζεται, πως η συμφωνία του Δεκεμβρίου προβλέπει πως τα κράτη-μέλη θα πρέπει να θέτουν στόχους για τη μείωση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων τους κάτω του 3% του ΑΕΠ, ενώ θα υπάρχει μία «μεταβατική περίοδος» προσαρμογής ως το 2027. Το ελληνικό ενδιαφέρον αφορά ειδικότερα στα σκέλη της ειδικής μεταχείρισης των αμυντικών δαπανών σε σχέση με τα πρωτογενή πλεονάσματα, αλλά και στην διαχείριση των αναβαλλόμενων τόκων με τους οποίους θα επιβαρυνθεί το χρέος της χώρας μετά το 2032.
Τα επιτόκια της ΕΚΤ
Με το 2024, κατά τα φαινόμενα, φτάνει το πλήρωμα του χρόνου και για τα υψηλά επιτόκια της ΕΚΤ, με αγορές και αναλυτές να προσδοκούν πως εντός του έτους θα ξεκινήσουν οι μειώσεις τους, καθώς βρίσκονται σε υψηλά επίπεδα από το 2022, με την απόφαση του Οκτωβρίου 2023 να τα διατηρεί σταθερά έπειτα από 10 διαδοχικές αυξήσεις.
Αν και η Κριστίν Λαγκάρντ και άλλοι αξιωματούχοι της τράπεζας έχουν πολλάκις δηλώσει πως δεν είναι τίποτα προδιαγεγραμμένο και πως θα κινηθούν βάσει στοιχείων και με γνώμονα την πτώση του πληθωρισμού στον στόχο του 2% (αν και στην τελευταία μέτρηση Δεκεμβρίου οι τιμές στην Ευρωζώνη «τσίμπησαν» κατά 2,9%), αναλυτές εκτιμούν πως αν δεν υπάρξει ανατροπή στο μέτωπο του πληθωρισμού, μια πιθανή πρώτη μείωση μπορεί να πραγματοποιηθεί τον Ιούνιο παράλληλα με τις Ευρωεκλογές. Σε κάθε περίπτωση, κάνουν λόγο για συντηρητικές κινήσεις της τάξης του 0,25%, ενώ μπορούν να πραγματοποιηθούν πέντε κινήσεις μέσα στο έτος έως ότου τα επιτόκια «κατηφορίσουν» στο 2,75%.
Οι αναλυτές, μάλιστα, επικαλούνται και τον Κροάτη κεντρικό τραπεζίτη και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΚΤ, Μπόρις Βούιτσιτς ο οποίος σε δηλώσεις του πρόκρινε σταθερές κινήσεις στα επιτόκια της τάξης των 25 μονάδων βάσης.
Υπενθυμίζεται πως επί του παρόντος τα επιτόκια κυμαίνονται στο 4%.
Η επόμενη συνάντηση της ΕΚΤ πραγματοποιείται στις 25 Ιανουαρίου στη Φρανκφούρτη, ενώ η «επίμαχη» συνεδρίαση του Ιουνίου, είναι προγραμματισμένη για τις 6 του μηνός, ημέρα –ορόσημο λόγω της έναρξης των ευρωπαϊκών εκλογών.
