Εξοικονόμηση χρημάτων εδώ και τώρα -με αντίτιμο όμως το ρίσκο αυξημένων επιβαρύνσεων στην πορεία- ή «θωράκιση» για 12 μήνες από ενδεχόμενες αρνητικές εκπλήξεις στις τιμές; Αυτό είναι το δίλημμα για το οποίο καλούνται να αποφασίσουν εκατομμύρια νοικοκυριά, επιλέγοντας αν θα «πορευτούν» το 2024 με ένα κυμαινόμενο τιμολόγιο (πράσινο ή κίτρινο) ή με ένα σταθερό (μπλε) συμβόλαιο.
Όπως είναι φυσικό, το δίλημμα αυτό είναι πιο σημαντικό στην περίπτωση καταναλωτών με υψηλές καταναλώσεις. Κι αυτό γιατί όσο πιο πολλές κιλοβατώρες «καίει» ένα νοικοκυριό, τόσο μεγαλύτερη επιβάρυνση έχει στους λογαριασμούς του η χρέωση του προϊόντος με το οποίο προμηθεύεται ρεύμα.
Για παράδειγμα, τον Ιανουάριο η διαφορά του φθηνότερου κυμαινόμενου τιμολογίου (πράσινου ή κίτρινου) με το φθηνότερο σταθερό συμβόλαιο 12μηνης διάρκειας είναι περίπου 2,5 λεπτά του ευρώ ανά κιλοβατώρα. Για έναν καταναλωτή που θα «κάψει» 300 κιλοβατώρες (όσο είναι περίπου η μέση μηνιαία κατανάλωση), το ποσό αυτό μεταφράζεται σε μία «ψαλίδα» 7,5 ευρώ στο ανταγωνιστικό σκέλος του λογαριασμού.
Σταθερά μικρότερης διάρκειας
Ωστόσο, υπάρχουν νοικοκυριά που ξεπερνούν αισθητά αυτό το όριο – υπολογίζεται ότι το 10% έχουν καταναλώσεις πάνω από 500 κιλοβατώρες. Επομένως, για ένα νοικοκυριό πχ. με 600 κιλοβατώρες, η «ψαλίδα» των 2,5 λεπτών ανά KWh «μεταφράζεται» σε 15 ευρώ ήδη από τον λογαριασμό του Ιανουαρίου και, κατά συνέπεια, σε 180 ευρώ όλο το 2024.
Βέβαια, για να επωφεληθεί κανείς αυτή την οικονομία, θα πρέπει να είναι διατεθειμένος να παρακολουθεί σε μηνιαία βάση την εξέλιξη της τιμής του κυμαινόμενου τιμολογίου που έχει επιλέξει. Κι αυτό γιατί στα κυμαινόμενα τιμολόγια η χρέωση εξαρτάται από τις χονδρεμπορικές τιμές, για τις οποίες κανένας δεν μπορεί να εγγυηθεί πώς θα εξελιχθούν τους επόμενους μήνες.
Επίσης μία εναλλακτική λύση, που μόλις έκανε την εμφανίστηκε στην αγορά, είναι σταθερά τιμολόγια με μικρότερη διάρκεια από το 12μηνο. Η πρώτη εταιρεία που λάνσαρε ένα ανάλογο προϊόν είναι η Φυσικό Αέριο Ελληνική Εταιρεία Ενέργειας, η χρέωση του οποίου είναι 12,3 λεπτά ανά κιλοβατώρα, σταθερή για 8 μήνες, για καταναλωτές που θα υποβάλουν αίτηση μέχρι τις 31 Ιανουαρίου 2024. Ως συνέπεια, το προϊόν αυτό είναι φθηνότερο όχι μόνο από τα υπόλοιπα μπλε τιμολόγια, αλλά και από τις χρεώσεις Ιανουαρίου των κυμαινόμενων προϊόντων και των δύο «χρωμάτων».
«Αντίδοτο» στις εκπλήξεις
Όσον αφορά την εξέλιξη των κυμαινόμενων τιμολογίων μέσα στο 2024, όπως σημειώνουν παράγοντες του κλάδου, τα θεμελιώδη της αγοράς (όπως οι διεθνείς τιμές αερίου) δείχνουν πως το 2024 δεν θα υπάρξουν αρνητικές εξελίξεις στην ενέργεια, που να πυροδοτήσουν ένα νέο άλμα στις τιμές. Ως συνέπεια, η πιο πιθανή εξέλιξη είναι να υπάρξει σημαντική περαιτέρω αποκλιμάκωση από την άνοιξη.
Ωστόσο, τη στιγμή που βρίσκονται σε εξέλιξη δύο γεωπολιτικές κρίσεις, με αβέβαιη έκβαση, δεν είναι δυνατόν να αποκλεισθεί ένα συμβάν το οποίο θα βάλει ξανά «φωτιά» σε όλες τις αγορές ρεύματος και αερίου – χωρίς, όπως είναι φυσικό, οι ελληνικές να αποτελούν εξαίρεση.
Ο έλεγχος των χρεώσεων σε μηνιαία βάση μπορεί να γίνει γρήγορα και εύκολα, αξιοποιώντας τον Συγκριτικό Πίνακα τιμών που ανέπτυξε η ΡΑΑΕΥ. Επομένως, χάρις στον Πίνακα, οποιαδήποτε καταναλωτής έχει τη δυνατότητα τις πρώτες ημέρες κάθε μήνα να τσεκάρει όχι μόνο τη χρέωση του τιμολογίου του, αλλά και να το αντιπαραβάλει με όλα τα υπόλοιπα διαθέσιμα προϊόντα – είτε ίδιου, είτε διαφορετικού «χρώματος».
Το απαισιόδοξο σενάριο
Κατά συνέπεια, μπορεί να ελέγξει και αν ο προμηθευτής του άλλαξε τιμολογιακή στο προϊόν το οποίο έχει επιλέξει – και για το ενδεχόμενο το τιμολόγιό του να έχει γίνει από τα ακριβότερα στην αγορά, αν και τους προηγούμενους μήνες ήταν από τα πιο ανταγωνιστικά.
Από την άλλη πλευρά, η επιλογή ενός σταθερού τιμολογίου απαλλάσσει τον καταναλωτή για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα από τον κόπο και τον χρόνο. Επίσης, τα σταθερά προϊόντα ενδείκνυται για καταναλωτές που για τον οποιονδήποτε λόγο δεν είναι εξοικειωμένοι (ή απλώς δεν θέλουν) να αλλάζουν πάροχο.
Ακόμη πιο σημαντικό όμως είναι πως, στην περίπτωση «ανάφλεξης» των ενεργειακών τιμών, θα κινηθούν προς τα πάνω όλα τα κυμαινόμενα τιμολόγια. Επομένως, σε μία τέτοια περίπτωση η μετακίνηση από κάποιο κίτρινο ή πράσινο προϊόν, σε κάποιο άλλο τιμολόγιο των δύο αυτών «χρωμάτων», δεν πρόκειται να προστατεύσει ένα νοικοκυριό από τις ανατιμήσεις.
Όπως είναι φυσικό, οι ανατιμήσεις αυτές θα επιβαρύνουν περισσότερο τα νοικοκυριά με τις υψηλές καταναλώσεις. Ως αποτέλεσμα, για όσους «καίνε» πολλές κιλοβατώρες, όπως θα είναι μεγαλύτερη η εξοικονόμηση από ένα κυμαινόμενο τιμολόγιο υπό κανονικές συνθήκες, έτσι θα είναι και μεγαλύτερο το βάρος που θα επωμιστούν αν για τον οποιονδήποτε λόγο αρθεί αυτή η κανονικότητα.
