Μεγάλο προβληματισμό έχουν φέρει στους γερμανικούς οικονομικούς κύκλους τα αποτελέσματα της γερμανικής Ομοσπονδιακής Στατιστικής Υπηρεσίας (05.02.24), σύμφωνα με τα οποία το 2023, μειώθηκαν τόσο οι εξαγωγές, όσο και οι εισαγωγές.
Η ταυτόχρονη μείωση από τη μια μεριά των εξαγωγών και από την άλλη των εισαγωγών διατήρησε μεν το πλεόνασμα στο εμπορικό ισοζύγιο.
Συνεπώς παραμένει σε δυνατό «χαρτί» στα χέρια της γερμανικής οικονομίας, δηλαδή το εμπορικό πλεόνασμα.
Ωστόσο, αναλυτές επισημαίνουν δύο αδύνατα σημεία:
1) Το πρώτο είναι πως η διατήρηση του γερμανικού εμπορικού πλεονάσματος οφείλεται στο γεγονός ότι πέρα από τις εξαγωγές, πέφτουν και οι εισαγωγές, κάτι που που καταδεικνύει μείωση της ιδιωτικής κατανάλωσης.
2) Το δεύτερο είναι πως το εμπορικό πλεόνασμα στη δεκαετία του 2020 ειναι είναι χαμηλότερο σε σχέση με το εμπορικό πλεόνασμα της δεκαετίας του 2000 και του 2010.
Τι γίνεται με τις εξαγωγές
Οι ερευνητές του Ινστιτούτου Ifo στο Μόναχο μιλούν πλέον ανοιχτά για έλλειψη παραγγελιών που επηρεάζει μεγάλους τομείς της μεταποιητικής βιομηχανίας. Η έλλειψη παρακολούθησης παραγγελιών γίνεται όλο και περισσότερο βάρος για την εγχώρια οικονομία.
Όσον αφορά τις νέες παραγγελίες, η κατάσταση έχει επιδεινωθεί αισθητά το τελευταίο διάστημα, σύμφωνα με το ινστιτούτο. «Σχεδόν κανένας κλάδος δεν έχει γλιτώσει», λέει ο οικονομολόγος, Kλάους Βολράμπε (Klaus Wohlrabe), υπεύθυνος για τις έρευνες στο Ινστιτούτο Ifo, ενώ ταυτόχρονα, «τα βιβλία παραγγελιών συρρικνώνονται».
Σύμφωνα με τις αναλύσεις του Ifo, το 36,9% των γερμανικών βιομηχανικών επιχειρήσεων παραπονέθηκε για έλλειψη παραγγελιών τον Ιανουάριο.
Τον Οκτώβριο, το ποσοστό ήταν 36%, ενώ πριν από ένα χρόνο ήταν σημαντικά χαμηλότερο, μόλις 20,9%.
Μια αδύναμη κατάσταση παραγγελιών υποδηλώνει αδύναμη παραγωγή στο μέλλον, η οποία με τη σειρά της θα μπορούσε να έχει επιπτώσεις στην προθυμία των επιχειρήσεων να επενδύσουν και στην αγορά εργασίας.
Η σημερινή έλλειψη παραγγελιών αποτελεί αρνητική έκπληξη για τη γερμανική βιομηχανία, η οποία είναι «κακομαθημένη» με τις επιτυχίες.
Πολλοί οικονομολόγοι είχαν εκφράσει την ελπίδα ότι η κατάσταση θα βελτιωνόταν μετά τις δυσχέρειες εφοδιασμού που προκλήθηκαν από την πανδημία του κορονοϊού και την ενεργειακή κρίση που προέκυψε από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
Μετά τη στασιμότητα του 2023, είχε πράγματι επιδιωχθεί ισχυρότερη οικονομική ανάπτυξη για το 2024.
Οι προσδοκίες αυτές τίθενται τώρα υπό αμφισβήτηση. Τον Δεκέμβριο, οι εξαγωγές συρρικνώθηκαν κατά 4,6% σε σύγκριση με τον προηγούμενο μήνα.
«Τα στοιχεία ήταν σημαντικά πιο αδύναμα από ό,τι αναμενόταν», λέει ο Μαρκ Σάτενμπεργκ (Marc Schattenberg), οικονομολόγος της Deutsche Bank Research. Επίσης, σύμφφωνα με τον ίδιο, η εκ νέου αποδυνάμωση των εξαγωγικών προσδοκιών του Ifo για τις αρχές του 2024 υποδηλώνει προς το παρόν περαιτέρω αντίθετους ανέμους για την οικονομία που είναι προσανατολισμένη στις εξαγωγές.
Τι γίνεται με τις εισαγωγές
«Ο Δεκέμβριος δεν ήταν καλός μήνας για τη γερμανική οικονομία. Σημαντική μείωση των λιανικών πωλήσεων για τον Δεκέμβριο είχε ήδη αναφερθεί την περασμένη εβδομάδα, η οποία τώρα ακολουθείται από μείωση των εξαγωγών», λέει ο Τόμας Γκίτζελ (Thomas Gitzel), επικεφαλής οικονομολόγος της VP Bank στο Λιχτενστάιν.
Είναι αλήθεια ότι το ισοζύγιο εξωτερικού εμπορίου (δηλαδή η διαφορά μεταξύ εξαγωγών και εισαγωγών) βελτιώθηκε τον Δεκέμβριο του 2023, με το πλεόνασμα να σκαρφαλώνει από 20,8 δισ. ευρώ τον Νοέμβριο σε 22,2 δισ. ευρώ. Ωστόσο, αυτό οφείλεται κυρίως στις αδύναμες εισαγωγές. Οι εισαγωγές παρουσίασαν κάμψη τον τελευταίο μήνα του έτους, μειούμενες κατά 6,7% σε σύγκριση με τον προηγούμενο μήνα.
Οι ειδικοί πιστεύουν ότι τα αδύναμα στοιχεία για τις εισαγωγές προαναγγέλλουν περαιτέρω προβλήματα, τουλάχιστον για το εγγύς μέλλον. «Η σημαντική μείωση των εισαγωγών είναι η καλύτερη απόδειξη ότι η εγχώρια ιδιωτική κατανάλωση είναι πολύ αδύναμη», λέει ο Gitzel.
Τα αποτελέσματα για το 2023 στο σύνολό τους δεν είναι πολύ ενθαρρυντικά συνολικά. Κατά τη γνώμη του, αυτό αντανακλά επίσης το γεγονός ότι η γερμανική βιομηχανία παραγγέλνει λίγα αγαθά από το εξωτερικό, καθώς τα βιβλία παραγγελιών είναι ισχνά.
Η έρευνα του Ifo δείχνει πόσο αραιά είναι. Ιδιαίτερα οι ενεργοβόροι κλάδοι παραπονιούνται για έλλειψη παραγγελιών. Το ποσοστό είναι 53,9% στη βιομηχανία χαρτιού, 53,3% στην παραγωγή και επεξεργασία μετάλλων και 40,6% στη σημαντική χημική βιομηχανία.
Άλλες μελέτες έχουν δείξει ότι πολλές επιχειρήσεις αναβάλλουν τις επενδύσεις στη Γερμανία ή ακόμη και εξετάζουν το ενδεχόμενο μετεγκατάστασης στο εξωτερικό. Ενώ η μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου, οι ΗΠΑ, προσελκύει επιχειρήσεις με τεράστιες επιδοτήσεις, οι βιομηχανικές επιχειρήσεις στη Γερμανία συχνά δεν έχουν προοπτικές. Εκτός από την έλλειψη ειδικευμένου εργατικού δυναμικού, την υπερβολική γραφειοκρατία και την κακή υποδομή σε ορισμένες περιπτώσεις, οι υψηλοί φόροι και οι τιμές της ενέργειας αναφέρονται ως αρνητικοί παράγοντες.
Το εξωτερικό εμπορικό ισοζύγιο εξακολουθεί να είναι πλεονασματικό, αλλά μικρότερο
Ωστόσο, ο ισολογισμός της γερμανικής βιομηχανίας εξακολουθεί να είναι εντυπωσιακός, όπως προκύπτει και από τα στοιχεία της Ομοσπονδιακής Στατιστικής Υπηρεσίας.
Το 2023 συνολικά, οι Γερμανοί εξήγαγαν αγαθά αξίας 1,562 τρισ. ευρώ και εισήγαγαν αγαθά αξίας 1,352,6 τρισ. ευρώ.
Αν και τα στοιχεία των εξαγωγών ήταν κατά 2% χαμηλότερα από ό,τι το προηγούμενο έτος, το ισοζύγιο εξωτερικού εμπορίου εξακολουθούσε να παρουσιάζει πλεόνασμα 209,4 δισεκατομμυρίων ευρώ για το σύνολο του έτους
Συνεπώς, η Γερμανία παραμένει μία από τις χώρες με ένα από τα υψηλότερα πλεονάσματα εξωτερικού εμπορίου στον κόσμο. Ωστόσο, και εδώ είναι η αρνητική τάση των εισαγωγών που κάνει τη διαφορά.
Το 2022, το πρώτο έτος του πολέμου στην Ουκρανία, το ισοζύγιο είχε συρρικνωθεί στα 88,6 δισεκατομμύρια ευρώ λόγω της ακραίας αύξησης των τιμών εισαγωγής ενέργειας - η χαμηλότερη τιμή από την αλλαγή της χιλιετίας.
Για ένα διάστημα, φάνηκε μάλιστα ότι η Γερμανία θα μπορούσε να μετατραπεί από πλεονασματική σε ελλειμματική χώρα στο εξωτερικό εμπόριο. Παρόλο που το ισοζύγιο είναι πλέον και πάλι θετικό, μετρούμενο σε όρους οικονομικής παραγωγής, το πλεόνασμα της τάξης του 5% είναι σημαντικά χαμηλότερο από τα επίπεδα που είχαν επιτευχθεί στις δεκαετίες του 2000 και του 2010.
Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Ifo, η κατάσταση των παραγγελιών είναι πιο θετική από ό,τι στην ενεργοβόρα βιομηχανία για τις επιχειρήσεις της βιομηχανίας τροφίμων (14,9 %).
Στον κλάδο της εστίασης, το 38,6% παραπονιέται για έλλειψη επισκεπτών. Σύμφωνα με τους οικονομολόγους, υπάρχουν ακόμη και περιθώρια βελτίωσης μεταξύ των παρόχων υπηρεσιών πληροφορικής. Περίπου το ένα τρίτο των εταιρειών που συμμετείχαν στην έρευνα ανέφεραν ότι μπορούν ακόμη να διεκπεραιώσουν πρόσθετες παραγγελίες.
Ο τομέας των συμβούλων είναι σχεδόν απαλλαγμένος από ανησυχίες για τη ζήτηση, καθώς μόνο το 6,8% των εταιρειών παραπονιέται για έλλειψη παραγγελιών. Ωστόσο, αυτό φαίνεται να ταιριάζει. Διότι στη μακρά σειρά κρίσεων που φαίνεται να μην έχουν τέλος, οι συμβουλές χρειάζονται επειγόντως.
