Μάχη να βγουν στο ξέφωτο της ανάπτυξης δίνουν οι ελληνικές εξαγωγικές επιχειρήσεις, επιχειρώντας να αναπτύξουν ισχυρές άμυνες μέσα σε ένα κλίμα διεθνούς αβεβαιότητας στη σκιά των γεωπολιτικών εντάσεων, αλλά και σε μια εποχή όπου οι κρίσεις διαδέχονται η μία την άλλη.
Το στοίχημα δε του μέλλοντος για τις εξαγωγικές επιχειρήσεις έγκειται στην ανάπτυξη ενός ισχυρού εξωστρεφούς μοντέλου, ικανού να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητά τους, αλλά και να πολλαπλασιάσει τα οφέλη για την ελληνική οικονομία, χτίζοντας σε ακόμη πιο σταθερά θεμέλια το brand name Ελλάδα στις διεθνείς αγορές. Μόνο έτσι θα πάρουν και πάλι την ανιούσα οι ελληνικές εξαγωγές που παρουσιάζουν μια μειούμενη τάση.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν στο πλαίσιο του ετήσιου συνεδρίου του Πανελλήνιου Συνδέσμου Εξαγωγέων, το 2023 οι ελληνικές εξαγωγές μειώθηκαν συνολικά κατά 4,71 δισ. ευρώ -ήτοι κατά 8,5% - και διαμορφώθηκαν σε 50,41 δισ. ευρώ από 55,12 δισ. ευρώ την αμέσως προηγούμενη χρονιά. Ταυτόχρονα, ωστόσο, μειώθηκε κατά 20% ή κατά 7,7% δισ. ευρώ το έλλειμμα στο εμπορικό ισοζύγιο και βελτιώθηκαν σημαντικά οι ελληνικές εξαγωγικές επιδόσεις σε παραδοσιακά ισχυρούς κλάδους, όπως τρόφιμα, λίπη-έλαια, ποτά-καπνός και μηχανήματα. Το 2022 οι εξαγωγές αντιστοιχούσαν στο 49% του ελληνικού ΑΕΠ, ενώ ο φιλόδοξος στόχος που έχει τεθεί για το 2027 είναι να προσεγγίσουν το 60% του ΑΕΠ.
«Οι Έλληνες εξαγωγείς δρουν σε ένα δύσκολο περιβάλλον, σε ένα περιβάλλον πλήρους αβεβαιότητας, ωστόσο είναι στο DNA τους να βρίσκουν καινούργιες αγορές και να ενισχύουν περαιτέρω την εξωστρέφειά τους», δήλωσε χαρακτηριστικά η πρόεδρος του Πανελλήνιου Συνδέσμου Εξαγωγέων, Χριστίνα Σακελλαρίδη.
Οι τρεις μεγάλες προκλήσεις
Η επόμενη μέρα των ελληνικών εξαγωγών απαιτεί από τις επιχειρήσεις την ανάπτυξη ταχύτατων αντανακλαστικών, προκειμένου να διαχειριστούν τις υπάρχουσες προκλήσεις και να είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν τυχόν νέες.
Βασικό θέμα για την επιχειρηματική εξαγωγική δραστηριότητα είναι η έλλειψη ρευστότητας. Όπως τόνισε κατά τη διάρκεια της ομιλίας του στο συνέδριο του ΠΣΕ ο αναπληρωτής υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Νίκος Παπαθανάσης, δημιουργούνται εργαλεία προκειμένου να αυξηθούν οι επιχειρήσεις που έχουν πρόσβαση στη χρηματοδότηση ενώ επιχειρείται να αντιμετωπιστεί και το πρόβλημα των εγγυήσεων. Επιπλέον, όπως ανέφερε, τα επόμενα χρόνια θα «τρέξει» και το μεγαλύτερο πρόγραμμα επενδύσεων, ύψους 12,2 δισ. ευρώ, με το 45% των δανείων και επενδύσεων να υλοποιούνται εντός του 2024, με αποτέλεσμα το 15% δανείων από το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων να πάει στην ελληνική οικονομία. Σύμφωνα με τον κ. Παπαθανάση, με τα εργαλεία που προωθεί η κυβέρνηση στόχος είναι η αύξηση του αριθμού των επιχειρήσεων που έχουν πρόσβαση στον δανεισμό, φτάνοντας τις 100.000 από 55.000-60.000 επιχειρήσεις που είναι σήμερα. Ένα ακόμη εργαλείο αποτελεί η σύναψη δανείων και η πρόσβαση όχι μόνο των μεγάλων αλλά και των μεσαίων και μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων , που ήδη φτάνουν στο 35%. Όπως γνωστοποίησε, σε 15 μέρες θα κατατεθεί το αίτημα για την εκταμίευση 2,5 δισ. της επόμενης δόσης από το Ταμείο Ανάκαμψης ενώ υπενθύμισε ότι υπάρχουν σημαντικές βελτιώσεις και στο ΤΕΠΙΧ ΙΙΙ, το οποίο μαζί με τη μόχλευση που θα δημιουργηθεί από τις τράπεζες, θα «δώσει» προς μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις δάνεια συνολικού ύψους 2,2 δισ. ευρώ. Το ΤΕΠΙΧ ΙΙΙ έχει δυο σκέλη, όπως σημείωσε ο κ. Παπαθανάσης. Το ένα σκέλος αφορά σε εγγύηση έως 80% και όπου μπορεί, θα δίνεται και επιδότηση δυο ποσοστιαίων μονάδων στο επιτόκιο, ενώ όπου δεν απαιτούνται εγγυήσεις θα δίνεται ποσό άτοκο 40% και το 60% του δανείου επιδοτούμενο με τρεις ποσοστιαίες μονάδες για τη στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Ακόμη, ο κ. Παπαθανάσης υπογράμμισε ότι το πρόγραμμα από την Αναπτυξιακή Τράπεζα, που θα τρέξει, μαζί με άλλους αναπτυξιακούς πόρους και από το ΕΣΠΑ, θα συμβάλουν στην στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στο πεδίο των εξαγωγών, ενώ με το κλείσιμο του ψηφιακού μέτρου υπάρχει 200 εκατ. ευρώ περίσσευμα, που θα διοχετευθεί εκ νέου με επίκεντρο την εξωστρέφεια για τις επιχειρήσεις και προσανατολισμό την ψηφιακή και πράσινη μετάβαση.
Μια δεύτερη πρόκληση που πρέπει να αντιμετωπίσουν σήμερα οι ελληνικές επιχειρήσεις αφορά στο μέγεθός τους, με την κυβέρνηση να ενθαρρύνει τη μεγέθυνσή τους ώστε να μπορούν να σταθούν στον διεθνή ανταγωνισμό. Όπως δε αποκάλυψε από το βήμα του συνεδρίου του ΠΣΕ ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κωστής Χατζηδάκης, σύντομα η κυβέρνηση θα φέρει νομοσχέδιο που θα αφορά στην παροχή κινήτρων για συγχωνεύσεις των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. «Κάποιοι μου επιτίθενται επειδή επιμένω σε αυτό, με νομοσχέδιο που θα εισάγει φορολογικά και χρηματοδοτικά κίνητρα. Δεν θέλουμε να αποκλείσουμε καμία επιχείρηση, είμαστε μια ελεύθερη οικονομία. Εκείνο που επισημαίνω είναι ότι έχουμε διπλάσιο αριθμό μικρών επιχειρήσεων σε σχέση με την ΕΕ και αυτό δεν είναι καλό ούτε για την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας, ούτε για τις ίδιες τις μικρές επιχειρήσεις», ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Χατζηδάκης.
Στο θέμα των συνεργειών μεταξύ των επιχειρήσεων αναφέρθηκε και η διευθύνουσα σύμβουλος του ομίλου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων ΤΣΕΤΗ (ΟΦΕΤ) Ιουλία Τσέτη, σημειώνοντας χαρακτηριστικά πως «οι συμμαχίες επίσης, τόσο με άλλες επιχειρήσεις, όσο και με την πανεπιστημιακή και ερευνητική κοινότητα, θα αποδειχθούν καταλύτης, στις περιοχές όπου σημειώνονται δυστυχώς πολεμικές συρράξεις».
Κατά τη διάρκεια της εισήγησής της στο συνέδριο του ΠΣΕ, η κυρία Τσέτη έθεσε μια ακόμη μεγάλη πρόκληση για τις ελληνικές εξαγωγικές επιχειρήσεις και δη την ανάγκη προσαρμογής τους σε νέα επιχειρηματικά μοντέλα λόγω των ραγδαίων αλλαγών που έχει επιφέρει η κλιματική κρίση. «Η παγκόσμια πρωτοβουλία για την εταιρική βιώσιμη ανάπτυξη, αποτελεί κινητήριο δύναμη για την οικοδόμηση ενός βιώσιμου μέλλοντος, καθώς και κεντρικό άξονα για το σύγχρονο επιχειρείν και τη βιομηχανία. Σε μία εποχή έντονων και απρόβλεπτων προκλήσεων, η εστίαση στη βιώσιμη ανάπτυξη δεν αφορά μόνο τις περιβαλλοντικές κρίσεις, αλλά συνεπάγεται και την προσαρμογή των επιχειρηματικών μοντέλων σε συνθήκες κοινωνικής δικαιοσύνης, και άρσης των ανισοτήτων, οικονομικών και κοινωνικών. Στη βιομηχανία ειδικότερα, ο ρόλος της βιώσιμης ανάπτυξης είναι κρίσιμος. Ήδη, αναζητούμε νέους τρόπους παραγωγής που να μειώνουν τις εκπομπές των ρύπων, ενσωματώνοντας ένα πιο «πράσινο» και αποτελεσματικό μοντέλο ανάπτυξης. Επιπλέον, μέσω της έρευνας και της καινοτομίας, οι επιχειρήσεις αναπτύσσουν νέες τεχνολογίες που είναι πιο φιλικές προς το περιβάλλον και πιο αποδοτικές σε επίπεδο πόρων», σημειώσει χαρακτηριστικά η κυρία Τσέτη.
