Αντιμέτωπες με σκληρές αποφάσεις και τεράστια κόστη είναι οι δυτικές κυβερνήσεις καθώς μπαίνουν στη νέα εποχή του παγκόσμιου εξοπλισμού, ενώ την ίδια ώρα παλεύουν με ασταθή δημόσια οικονομικά, όπως αναφέρει το Bloomberg.
Παρά το γεγονός ότι οι παγκόσμιες αμυντικές δαπάνες έφτασαν το ρεκόρ των 2,2 τρισ. δολαρίων πέρυσι, τα κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης μόλις άρχισαν να εξετάζουν τι θα απαιτήσει η ασφάλεια του 21ου αιώνα με τη Ρωσία να δείχνει επιθετικές διαθέσεις στα ανατολικά τους σύνορα, τη Μέση Ανατολή να χαρακτηρίζεται από αστάθεια και την επέκταση του κινεζικού στρατού προς τον Ειρηνικό να τραβά την προσοχή της Ουάσιγκτον.
Οι πολιτικοί ηγέτες συγχαίρουν τους εαυτούς τους όσον αφορά την πρόοδο προς τους στόχους του ΝΑΤΟ για τα μέλη της συμμαχίας να διαθέσουν το 2% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος τους για την άμυνα. Ωστόσο, αξιωματούχοι που επικεντρώνονται στην ασφάλεια δηλώνουν ότι οι στρατιωτικοί προϋπολογισμοί μπορεί να χρειαστεί να μιμηθούν τις δαπάνες του Ψυχρού Πολέμου έως και 4% προκειμένου να υλοποιηθούν τα σχέδια της συμμαχίας.
Εάν οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοι της Ομάδας των Επτά έφταναν σε τέτοια επίπεδα, αυτό θα ισοδυναμούσε με επιπλέον δεσμεύσεις άνω των 10 τρισ. δολαρίων την επόμενη δεκαετία, σύμφωνα με υπολογισμούς του Bloomberg Economics.
«Το «μέρισμα ειρήνης» μετά τον Ψυχρό Πόλεμο πλησιάζει στο τέλος του», δήλωσε η Jennifer Welch, επικεφαλής γεωοικονομική αναλύτρια της BE. «Αυτό είναι πιθανό να έχει μεταμορφωτικό αποτέλεσμα στις αμυντικές εταιρείες, στα δημόσια οικονομικά και στις χρηματοπιστωτικές αγορές» προσθέτει.
Η σκληρή πραγματικότητα για τις ΗΠΑ και τους συμμάχους της είναι ότι η εισβολή του Βλαντιμίρ Πούτιν στην Ουκρανία σημαίνουν ότι πρέπει να ενισχύσουν δραματικά την άμυνά τους στην Ανατολική Ευρώπη την ίδια στιγμή που αντισταθμίζουν την Κίνα – ακριβώς την ίδια ώρα που η χώρα αυξάνει τη συνεργασία της με τη Μόσχα.
Ο Πρόεδρος Xi Jinping ήταν ξεκάθαρος σχετικά με τη φιλοδοξία του να θέσει την Ταϊβάν υπό τον έλεγχο του Πεκίνου, με τη βία αν χρειαστεί, και έχει διεκδικήσει ολοένα και περισσότερο τις εδαφικές διεκδικήσεις της Κίνας αλλού στην περιοχή της Ασίας-Ειρηνικού.
Αυτές οι δίδυμες απειλές ωθούν τους δυτικούς ηγέτες - και τους ψηφοφόρους τους - να αντιμετωπίσουν προβλήματα σχετικά με τους φόρους, την πρόνοια και τον κρατικό δανεισμό που έχουν δημιουργηθεί εδώ και χρόνια, καθώς συμβιβάζονται με τις ανταλλαγές που θα φέρει η επιστροφή του ανταγωνισμού των μεγάλων δυνάμεων.
«Δεν προβλέπω μια δημοσιονομική κρίση που θα προκληθεί από τις αυξημένες αμυντικές δαπάνες», δήλωσε ο Simon Johnson του Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης, ο οποίος ήταν προηγουμένως επικεφαλής οικονομολόγος στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. «Αλλά ανησυχώ για μια κρίση εθνικής ασφάλειας που προκαλείται από την αποτυχία να υπερασπιστείτε τη χώρα σας» τονίζει.
Η ανάλυση από το Bloomberg Economics δείχνει πώς το αυξανόμενο βάρος της προετοιμασίας για πόλεμο θα δημιουργήσει ένα νέο δημοσιονομικό παράδειγμα για τα περισσότερα μέλη του ΝΑΤΟ.
Ακόμη και μόνο η εκπλήρωση του ελάχιστου ετήσιου ΑΕΠ του 2% της συμμαχίας για στρατιωτικές δαπάνες θα σταματούσε μεγάλο μέρος της εξυγίανσης του χρέους της ΕΕ μετά την πανδημία. Εάν οι κυβερνήσεις φτάσουν στο 4%, αυτό θα ωθούσε τα ασθενέστερα κράτη του μπλοκ να κάνουν επώδυνες επιλογές μεταξύ ακόμη βαθύτερων επιπέδων δανεισμού, σημαντικών περικοπών σε άλλα μέρη του προϋπολογισμού ή, διαφορετικά, αυξήσεων φόρων.
Η Γαλλία, η Ιταλία και η Ισπανία θα ήταν ιδιαίτερα εκτεθειμένες, εάν οι επιπλέον δαπάνες χρηματοδοτηθούν μέσω των αγορών ομολόγων, με το δημόσιο χρέος της Ρώμης να εκτινάσσεται στο 179% του ΑΕΠ έως το 2034 από 144% φέτος. Ακόμη και οι ΗΠΑ, οι οποίες διαθέτουν ήδη το 3,3% του ετήσιου ΑΕΠ τους για την άμυνα, θα δουν τον δανεισμό τους να αυξάνεται στο 131% από 99% την επόμενη δεκαετία, εάν ωθήσουν τον στρατιωτικό προϋπολογισμό τους στο 4%.
Ενώ οι πόλεμοι στην Ουκρανία και τη Γάζα έχουν επικεντρώσει την προσοχή στην Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή, η αύξηση των στρατιωτικών προϋπολογισμών είναι παγκόσμιο φαινόμενο.
Οι αμυντικές δαπάνες της Κίνας θα αυξηθούν κατά 7,2% το 2024 -το μεγαλύτερο σε πέντε χρόνια. Η Μαλαισία βρίσκεται στην κορυφή των ετήσιων προβλέψεων ανάπτυξης για 22 χώρες της Ασίας-Ειρηνικού με αύξηση 10,2% και συνολικές δαπάνες 4,2 δισεκατομμυρίων δολαρίων φέτος, σύμφωνα με ανάλυση της εταιρείας αμυντικών πληροφοριών Janes. Οι Φιλιππίνες θα διαθέσουν 6,6 δισεκατομμύρια δολάρια.
Το πώς ένας επαναστρατιωτικοποιημένος κόσμος μπορεί να συμβιβάσει τέτοιες δεσμεύσεις με πεπερασμένα φορολογικά έσοδα και ολοένα μεγαλύτερες ανάγκες πρόνοιας και υγείας πρόκειται να γίνει ένα έντονο πολιτικό ζήτημα τα επόμενα χρόνια.
Στις ΗΠΑ, η κυβέρνηση του προέδρου Τζο Μπάιντεν θα ζητήσει αύξηση 1% για έναν στρατιωτικό προϋπολογισμό που είναι ήδη νάνος από αυτόν οποιουδήποτε άλλου έθνους και ο Μάθιου Κρένιγκ του Ατλαντικού Συμβουλίου λέει ότι ίσως χρειαστεί να διπλασιαστεί ως ποσοστό του ΑΕΠ.
«Οι ΗΠΑ δεν είναι πουθενά εκεί που πρέπει να είναι», είπε. Το πώς ένας επαναστρατιωτικοποιημένος κόσμος μπορεί να συμβιβάσει τέτοιες δεσμεύσεις με πεπερασμένα φορολογικά έσοδα και ολοένα μεγαλύτερες ανάγκες πρόνοιας και υγείας πρόκειται να γίνει ένα έντονο πολιτικό ζήτημα τα επόμενα χρόνια.
Έχοντας αυτό κατά νου και την προοπτική μιας δεύτερης θητείας για τον δύσπιστο απέναντι στο ΝΑΤΟ Ντόναλντ Τραμπ, οι 27 ηγέτες της ΕΕ ξεκίνησαν στα τέλη Μαρτίου δύσκολες συζητήσεις για το πώς να χρηματοδοτήσουν μια σημαντική αναμόρφωση του αμυντικού τους τομέα, διατηρώντας παράλληλα τη βοήθεια προς το Κίεβο. Τα σχόλια του Τραμπ που δημιούργησαν αμφιβολίες σχετικά με τη βοήθεια των ΗΠΑ προς την Ευρώπη σε περίπτωση πολέμου, έφεραν πρόσθετη πίεση σε αυτές τις συνομιλίες.
Παρά τις ανησυχίες αυτές, τα μέλη του ΝΑΤΟ είναι απίθανο να συμφωνήσουν σε μια σταθερή δέσμευση να δαπανήσουν έως και το 4% του ΑΕΠ για την άμυνα σύντομα. Συμφώνησαν πέρυσι να προωθήσουν τη δέσμευσή τους να δαπανήσουν τουλάχιστον το 2%, αλλά ακόμη και αυτό προκάλεσε έντονη συζήτηση.
Το φόντο τέτοιων συζητήσεων είναι το σχέδιο του ΝΑΤΟ να πραγματοποιήσει μία από τις μεγαλύτερες αναθεωρήσεις της άμυνάς του από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου.
Η συμμαχία στοχεύει να βάλει περίπου 300.000 στρατιώτες σε υψηλότερη ετοιμότητα, με τα μέλη να μπορούν να στελεχώσουν οκτώ πολυεθνικές ομάδες μάχης στην ανατολική πλευρά της, η καθεμία από περίπου 1.000 στρατιώτες επί του παρόντος, για να φτάσουν το μέγεθος ταξιαρχίας έως και 5.500 ανδρών.
«Χρειάζονται επειγόντως περισσότερα», είπε η Oana Lungescu, αναλύτρια στο thinktank RUSI με έδρα το Λονδίνο και πρώην εκπρόσωπος του ΝΑΤΟ.
Η συμμαχία πρέπει να καλύψει μακροχρόνια κενά όπως η αεράμυνα, να αναπληρώσει τα αποθέματα όπλων και πυρομαχικών και να συνεχίσει να επενδύει σε νέες τεχνολογίες για να διατηρήσει το πλεονέκτημά της έναντι της Ρωσίας, είπε. Η Ουκρανία θα χρειαστεί επίσης συνεχή υποστήριξη καθώς υπομένει τον τρίτο χρόνο πολέμου με τη Ρωσία.
«Χρειάζονται επειγόντως περισσότερα», είπε η Oana Lungescu, αναλύτρια στο thinktank RUSI με έδρα το Λονδίνο και πρώην εκπρόσωπος του ΝΑΤΟ.
Η συμμαχία πρέπει να καλύψει μακροχρόνια κενά όπως στην αεράμυνα, να αναπληρώσει τα αποθέματα όπλων και πυρομαχικών και να συνεχίσει να επενδύει σε νέες τεχνολογίες για να διατηρήσει το πλεονέκτημά της έναντι της Ρωσίας, τονίζει. Η Ουκρανία θα χρειαστεί επίσης συνεχή υποστήριξη, καθώς υπομένει τον τρίτο χρόνο πολέμου με τη Ρωσία.
Αν και όλα αυτά που μπορεί να συνεπάγονται κόστος που οι πολιτικοί ηγέτες μετά βίας έχουν αρχίσει να υπολογίζουν, είναι πιθανώς ακόμα καλύτερο από την εναλλακτική, σύμφωνα με τον Johnson του MIT.
«Πρέπει να το σταθμίσετε σε σχέση με αυτό που συμβαίνει εάν δεν ξοδέψετε τα χρήματα», επισημαίνει. «Τι σημαίνει αυτό για τη χώρα σας, την οικονομία σας και για τους επενδυτές;»
