Έντονο είναι το παρασκήνιο αυτή τη στιγμή πίσω από τα κορυφαία θεσμικά όργανα της Κομισιόν, εν όψει των Ευρωεκλογών με το όνομα του «Σούπερ Μάριο» να επανέρχεται δυναμικά στο προσκήνιο, λίγες ημέρες μετά την ομιλία του για την ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης και την ανάγκη για ριζικές αλλαγές.
Πίσω από τις ζυμώσεις αυτές βρίσκεται ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, ο οποίος αναλαμβάνει ενεργό δράση ξεκινώντας διαπραγματεύσεις με άλλους ηγέτες της ΕΕ για την ανάδειξη εναλλακτικού υποψηφίου, πέραν της νυν προέδρου της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, στο ανώτατο αξίωμα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Αυτός ο εναλλακτικός υποψήφιος βρίσκεται στο πρόσωπο του Μάριο Ντράγκι, πρώην πρωθυπουργού της Ιταλίας και πρώην προέδρου της ΕΚΤ.
Ο Μακρόν ήταν ο βασικός πρωτεργάτης της προώθησης της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στο τιμόνι της Κομισιόν πριν από πέντε χρόνια και αυτό καταδεικνύει τη δυναμική του Γάλλου προέδρου και ταυτόχρονα υπογραμμίζει και τη σημασία της πρωτοβουλίας του. Απομένοντας λιγότερο από δύο μήνες έως τις Ευρωεκλογές του Ιουνίου, ο Μακρόν έχει ξεκινήσει σειρά συνομιλιών με Ευρωπαίους πρωθυπουργούς, κυρίως με την Ιταλίδα Τζόρτζια Μελόνι, για το ενδεχόμενο να προωθήσουν έναν τεχνοκράτη στο ανώτατο αξίωμα της Κομισιόν, όπως τον Ντράγκι, όπως αναφέρουν ξένα ειδησεογραφικά πρακτορεία, επικαλούμενα πηγές. Η ίδια η πρόεδρος της Κομισιόν είχε χαρακτηρίσει τον Ντράγκι «ένα από τα μεγάλα ευρωπαϊκά οικονομικά μυαλά» όταν του ζήτησε να αναλάβει την αξιολόγηση της ανταγωνιστικότητας της Ευρώπης.
Τα υπέρ και τα κατά Ντράγκι
Το όνομα του Ντράγκι «έπαιζε» πριν ακόμη ανακοινώσει επισήμως την υποψηφιότητά της η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ενώ κάποιοι είχαν προτείνει ότι θα μπορούσε να αναλάβει την προεδρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Ο Ντράγκι θεωρείται ισχυρός υποψήφιος και η βαρύτητά του εξακολουθεί να τυγχάνει αμέριστου θαυμασμού στις Βρυξέλλες αφού έσωσε το ευρώ ως πρόεδρος της ΕΚΤ με την περίφημη φράση του «ό,τι χρειαστεί» για να θωρακιστεί το ευρωπαϊκό ενιαίο νόμισμα.
Ωστόσο, οι σκεπτικιστές επικαλούνται την ηλικία του - είναι 76 ετών - την υποστήριξή του για τον κοινό δανεισμό τον οποίο δεν θέλουν οι «φειδωλές» χώρες και τις έντονες αμφιβολίες για το αν το ΕΛΚ θα άφηνε το δικό του υποψήφιο για έναν τεχνοκράτη, σύμφωνα με Κοινοτικούς αξιωματούχους. Η μανία Ντράγκι βρίσκεται ξανά στο επίκεντρο αυτές τις ημέρες στις Βρυξέλλες.
Αυτό οφείλεται και στις αστοχίες της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και στα πολλαπλά προσόντα του πρώην προέδρου της ΕΚΤ. Είναι το κατάλληλο άτομο για να αναλάβει το τιμόνι της Ευρώπης, η οποία έχει μείνει πολύ πίσω σε ανταγωνιστικότητα έναντι των ΗΠΑ και της Κίνας, αναφέρουν ξένα ειδησεογραφικά πρακτορεία. Ο πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας θα παρουσιάσει την έκθεσή του για τους τρόπους τόνωσης της ανταγωνιστικότητας και του επιχειρείν της Ε.Ε. τον Ιούλιο. Εντυπωσιακό είναι επίσης το γεγονός ότι ο Ντράγκι χαίρει υποστήριξης από όλους, ακόμη και από τον πρωθυπουργό της Ουγγαρίας Βίκτορ Όρμπαν.
Επιπλέον, ο Ντράγκι θα μπορούσε να αποκαταστήσει την ισορροπία ανάμεσα στα δύο πιο ισχυρά όργανα της ΕΕ, Ευρωπαϊκή Επιτροπή και Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, σύμφωνα με πολιτικούς σχολιαστές. Γιατί όπως χαρακτηριστικά λένε, όταν η σχέση αυτή λειτουργεί καλά, η Κομισιόν έχει τη δύναμη και το Συμβούλιο την αρχή.
Υπάρχει όμως και η άλλη όψη, οι ηγέτες της ΕΕ δεν θα ήθελαν να επισκιαστούν από κάποιον σαν τον Ντράγκι. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν κοινοτικές πηγές, ο Ντράγκι θα ελέγχει την ατζέντα, όμως ποιος θα ελέγχει τον Ντράγκι; Ωστόσο, αυτό που θεωρείται το μεγαλύτερο μειονέκτημα του Ντράγκι και ενδεχομένως προκαλεί τη μεγαλύτερη ανησυχία είναι η προοπτική που εκπροσωπεί, ειδικά η υποστήριξή του για περισσότερο κοινό δανεισμό της ΕΕ για την αντιμετώπιση των γεωπολιτικών προκλήσεων που αντιμετωπίζει η Ευρώπη. Ενώ η ιδέα για περισσότερο χρέος της ΕΕ κερδίζει έδαφος τους τελευταίους μήνες, πιθανότατα να αποδειχθεί υπερβολική για τη Γερμανία και άλλες βόρειες χώρες της ΕΕ.
Τι επιδιώκει ο Μακρόν
Με αφορμή τα οικονομικά προβλήματα της Γερμανίας και τους χαμηλότερους τόνους του Γερμανού Καγκελάριο Όλαφ Σολτς, ο Μακρόν βρήκε την ευκαιρία να βγει δυναμικά μπροστά ανακτώντας το χαμένο έδαφος στο γαλλογερμανικό άξονα με μία σειρά από πρωτοβουλίες. Σε αυτό συνέβαλε και το γενικότερο κλίμα δυσαρέσκειας απέναντι στο πρόσωπο της φον ντερ Λάιεν που επικρατεί σε αρκετές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες για τον τρόπο διαχείρισης μίας σειράς θεμάτων στη διάρκεια της πενταετούς θητείας της, ειδικά σε ό,τι αφορά τις εμπορικές διαπραγματεύσεις, την πράσινη μετάβαση και τις σχέσεις της ΕΕ με τις ΗΠΑ. Άλλωστε, και ο ίδιος ο Μακρόν έχει ασκήσει ανοικτά κριτική κατά της νυν προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Όταν η φον ντερ Λάιεν ανέλαβε προς έκπληξη πολλών το αξίωμα της προέδρου της Κομισιόν το 2019 μετά από «συμφωνία» Μακρόν και της τότε Γερμανίδας Καγκελαρίου Άνγκελα Μέρκελ, δεσμεύθηκε να μετατρέψει το θεσμό σε μία «γεωπολιτική Κομισιόν», μία τάση που όλα δείχνουν ότι θα συνεχιστεί και τα επόμενα χρόνια με τον πόλεμο Ρωσίας-Ουκρανίας σε πλήρη εξέλιξη. Ενδεχομένως όμως, να υπερέβαλε εαυτόν, πολιτικοποιώντας υπερβολικά τον ρόλο της, όπως επισημαίνουν κοινοτικοί αξιωματούχοι. Ο Μακρόν είχε πει τον προηγούμενο μήνα στις Βρυξέλλες ότι ο θεσμός αυτός δεν θα πρέπει να είναι τόσο πολιτικοποιημένος. Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον αναμένεται η ομιλία του αύριο Πέμπτη στη Σορβόννη, μέσω της οποίας θα εγκαινιάσει την προεκλογική εκστρατεία στην χώρα του, παρότι δεν αναμένεται να αναφερθεί στα κορυφαία αξιώματα της ΕΕ.
Ανεξαρτήτως των χειρισμών του Μακρόν, η φον ντερ Λάιεν εξακολουθεί να είναι το φαβορί για τη θέση της προέδρου της Κομισιόν, εφόσον είναι η βασική υποψήφια για το κεντρο-δεξιό Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (EΛΚ), το οποίο αναμένεται να συγκεντρώσει τους περισσότερους ψήφους στις εκλογές. Παραδοσιακά, αυτό σημαίνει ότι ο υποψήφιος του EΛΚ θα αναλάβει και τον κορυφαίο ρόλο της Κομισιόν. Θεωρείται επίσης απίθανο η Γερμανία να υποστηρίξει ένα σχέδιο, όπως αυτό του Μακρόν, που θα απομάκρυνε τον δικό της Επίτροπο από το υψηλότερο θεσμικό όργανα της ΕΕ. Από την άλλη, ο Μακρόν θα ήταν δύσκολο να υποστηρίξει ανοικτά έναν Γερμανό υποψήφιο, δεδομένου του δύσκολου πολιτικού περιβάλλοντος στο εσωτερικό της χώρας του, καθώς το κόμμα του «Αναγέννηση» υπολείπεται αρκετά έναντι της ακροδεξιάς «Εθνικής Συσπείρωσης» της Μαρίν Λεπέν στις δημοσκοπήσεις για την πρόθεση ψήφου.
Κοινοτικοί αξιωματούχοι, συμπεριλαμβανομένου του γραφείου της φον ντερ Λάιεν, δεν μπορούν να πουν με βεβαιότητα εάν ο Μακρόν αναζητά πράγματι αντικαταστάτη για την κορυφαία θέση της Κομισιόν ή εάν απλώς της ασκεί σκόπιμα πίεση για να της αποσπάσει παραχωρήσεις. Το βέβαιο πάντως είναι ότι μια απόφαση δεν θα ληφθεί παρά μόνο μετά τις Ευρωεκλογές της 9ης Ιουνίου, όταν οι ηγέτες της ΕΕ θα αποφασίσουν ποιοί θα καλύψουν τις κορυφαίες θέσεις, για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, το Ευρωκοινοβούλιο και την Εξωτερική Πολιτική. Αυτή η διαδικασία θα αποτελέσει μία περίπλοκη διαπραγμάτευση, η οποία σταθμίζει τη γεωγραφική ισορροπία και, το πιο σημαντικό, ποια πολιτικά κόμματα δικαιούνται τους σημαντικότερους ρόλους.
Πιο συγκεκριμένα, οι ηγέτες της ΕΕ έχουν προγραμματίσει συνάντηση στις 17 Ιουνίου για να συζητήσουν για τη στελέχωση των κορυφαίων θεσμικών οργάνων, μόλις μια εβδομάδα μετά τις εκλογές. Ακόμη και αν η φον ντερ Λάιεν επιλεγεί από τους ηγέτες στη Σύνοδο Κορυφής, όπου δεν απαιτείται συναίνεση, θα αντιμετωπίσει μια δύσκολη ψηφοφορία επιβεβαίωσης στο Ευρωκοινοβούλιο, το οποίο πρέπει να συμφωνήσει με απόλυτη πλειοψηφία. Το 2019, η φον ντερ Λάιεν εξελέγη πρόεδρος με μόνο εννέα ψήφους. Και δεδομένης της αναμενόμενης αύξησης των ψήφων των ακροδεξιών κομμάτων, τα περιθώρια στενεύουν ακόμη περισσότερο.
