Σε μία δραματική κλιμάκωση του εμπορικού πολέμου, ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ προχώρησε στην απειλή του, επιβάλλοντας δασμούς 25% σε όλες τις εισαγωγές αυτοκινήτων. Η κίνηση αυτή ανοίγει τον «Ασκό του Αιόλου» για αυξήσεις των τιμών, αποσταθεροποίηση της παγκόσμιας εφοδιαστικής αλυσίδας, μείωση της ζήτησης, αναδίπλωση επενδυτικών σχεδίων και μεγαλύτερη αβεβαιότητα στον χώρο του επιχειρείν και της κατανάλωσης.
Οι κυβερνήσεις από την Οτάβα έως το Παρίσι απειλούν με αντίποινα, διευρύνοντας το μέτωπο του εμπορικού πολέμου, δοκιμάζοντας τις αντοχές της αυτοκινητοβιομηχανίας σε μία ήδη δύσκολη συγκυρία και οδηγώντας βαθιά στο κόκκινο τις μετοχές του κλάδου. Οι νέοι δασμοί θα τεθούν σε ισχύ μία ημέρα μετά τους ανταποδοτικούς δασμούς, που ο Τραμπ θα χρησιμοποιήσει ως μέσο αντιμετώπισης των μόνιμων εμπορικών ανισορροπιών των ΗΠΑ με άλλες χώρες, δηλαδή των χρόνιων εμπορικών ελλειμμάτων τους.
Οι ΗΠΑ εισήγαγαν προϊόντα στην αγορά αυτοκινήτου αξίας 474 δισ. δολαρίων το 2024, εκ των οποίων τα 220 δισ. δολάρια ήταν επιβατικά αυτοκίνητα. Μεξικό, Ιαπωνία, Νότιος Κορέα, Καναδάς και Γερμανία, όλες αυτές οι χώρες είναι στενοί σύμμαχοι των ΗΠΑ και οι μεγαλύτεροι προμηθευτές τους. Οι δασμοί έρχονται σε μία άκρως δυσχερή συγκυρία για την Ευρώπη και δη τη Γερμανία, καθώς οι σχέσεις ΕΕ - Ουάσιγκτον δοκιμάζονται τα μέγιστα σε μία σειρά από ζητήματα, από τον πόλεμο στην Ουκρανία έως την εθνική ασφάλεια.
Η θέση της Γερμανίας
Σε ιδιαίτερα δυσχερή θέση βρίσκεται η γερμανική αυτοκινητοβιομηχανίας, η οποία βρίσκεται αντιμέτωπη με την κοστοβόρο μετάβαση στην ηλεκτροκίνηση, τον έντονο ανταγωνισμό από την Κίνα και το υψηλό ενεργειακό κόστος, με τις κορυφαίες αυτοκινητοβιομηχανίες της αλλά και τις εταιρείες ανταλλακτικών μερών να έχουν αναθεωρήσει επί τα χείρω τις προβλέψεις τους για την κερδοφορία τους και περικόψει θέσεις εργασίας.
Ο Γερμανός υπουργός Οικονομίας, Ρόμπερτ Χάμπεκ, προειδοποίησε ότι οι δασμοί 25% του Τραμπ θα πλήξουν τις ΗΠΑ, την ΕΕ και το παγκόσμιο εμπόριο στο σύνολό του, καθώς ο ευρωπαϊκός κλάδος αυτοκινήτου είναι ιδιαίτερα εκτεθειμένος στις ΗΠΑ. Τα σχόλια του Χάμπεκ επαναλήφθηκαν από την Χίλντεγκαρντ Μίλερ, πρόεδρο της γερμανικής ένωσης αυτοκινητοβιομηχανιών VDA, υπογραμμίζοντας ότι οι δασμοί στέλνουν ένα καταστροφικό μήνυμα για το εμπόριο και θα κοστίσουν σε ανάπτυξη και ευημερία σε όλες τις πλευρές.
Ο Mάρκους Μπέιρερ, γενικός διευθυντής της BusinessEurope, λόμπι επιχειρήσεων που ασκεί επιρροή με έδρα τις Βρυξέλλες, προειδοποίησε ομοίως, μιλώντας στο Euractiv, ότι οι δασμοί θα μπορούσαν να έχουν αρνητικό αντίκτυπο στις υπάρχουσες επενδύσεις και στις δύο πλευρές. Οι ΗΠΑ είναι ο κορυφαίος προορισμός εξαγωγών αυτοκινήτων της Γερμανίας, καθώς 450.000 οχήματα αξίας 24,8 δισ. δολαρίων εστάλησαν πέρυσι στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, σύμφωνα με το υπουργείο Εμπορίου των ΗΠΑ.
Πώς θα «απορροφηθούν» οι δασμοί
Η μεγαλύτερη οικονομία της ΕΕ είναι επίσης ο πέμπτος μεγαλύτερος εξαγωγός αυτοκινήτων στις ΗΠΑ συνολικά σε όγκο και αξία, μετά το Μεξικό, τη Νότια Κορέα, την Ιαπωνία και τον Καναδά. Αναλυτές εκτιμούν, ωστόσο, ότι είναι δύσκολο να προβλεφθεί ο συνολικός αντίκτυπος των δασμών στα κέρδη και στις πωλήσεις των κατασκευαστών αυτοκινήτων της ΕΕ.
«Δεν υπάρχουν ακόμη πραγματικά δεδομένα», δήλωσε στο Euractiv ο Κάρστεν Μπρζέσκι, επικεφαλής μακροοικονομικής στην ING Research. Ο αναλυτής πρόσθεσε ότι οι αυτοκινητοβιομηχανίες θα μπορούσαν να απορροφήσουν τους δασμούς περιορίζοντας τα κέρδη ή οι δασμοί θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε πτώση των πωλήσεων αυτοκινήτων στις ΗΠΑ.
Εναλλακτικά, οι Αμερικανοί καταναλωτές θα μπορούσαν να απορροφήσουν οι ίδιοι τις αυξήσεις τιμών πληρώνοντας απλώς περισσότερα για αυτοκίνητα της ΕΕ. «Ειλικρινά, δεν έχω ιδέα ποιο από αυτά τα τρία σενάρια θα επικρατήσει πραγματικά», ανέφερε. Ο Σάντερ Τορντόιρ, επικεφαλής οικονομολόγος στο Κέντρο Ευρωπαϊκής Μεταρρύθμισης, είπε ότι το πιο πιθανό αποτέλεσμα είναι ένα μείγμα αυξήσεων των τιμών των αυτοκινήτων στις ΗΠΑ και μια μείωση των περιθωρίων κέρδους των κατασκευαστών αυτοκινήτων της ΕΕ.
Το γεγονός δε, ότι οι Γερμανοί κατασκευαστές έχουν εργοστάσια στις ΗΠΑ τους προσφέρει πιθανές λύσεις για να αποσβέσουν το πλήγμα των δασμών. Σημείωσε δε, ότι η Ουάσιγκτον εξάγει σημαντικές ποσότητες οχημάτων στην ΕΕ, πράγμα που σημαίνει ότι υπάρχει και κάποιο περιθώριο για αντίποινα από την πλευρά της ΕΕ. Συνολικά 844.000 οχήματα κατασκευάστηκαν από Γερμανούς κατασκευαστές αυτοκινήτων στις ΗΠΑ πέρυσι, σύμφωνα με την VDA.
Οι ΗΠΑ εξήγαγαν επίσης 233.600 οχήματα αξίας 10 δισ. ευρώ στην ΕΕ, με τα περισσότερα να προορίζονται για τη Γερμανία. Ωστόσο, οι αναλυτές συμφώνησαν σε γενικές γραμμές ότι παρά τις διαρθρωτικές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν επί του παρόντος οι Γερμανοί κατασκευαστές αυτοκινήτων, το πιθανότερο είναι ότι θα επιβιώσουν από την απειλή των δασμών του Τραμπ. «Αυτοί οι δασμοί θα είναι τώρα η τελική πτώση, γονατίζοντας τη γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία; Όχι. Θα είναι επώδυνο; Σίγουρα», είπε ο Μπρζέσκι.
Ο αντίκτυπος στην οικονομία
Το ΔΝΤ «βλέπει» την οικονομία των ΗΠΑ να κατεβάζει ταχύτητα φέτος καθώς ο Τραμπ προχωρά σε επιθετικούς δασμούς, χωρίς ωστόσο να βλέπει ύφεση στον ορίζοντα. «Έχουν ανακοινωθεί μεγάλες αλλαγές πολιτικής και τα εισερχόμενα στοιχεία σηματοδοτούν επιβράδυνση της οικονομικής δραστηριότητας από τον πολύ ισχυρό ρυθμό το 2024», δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου η εκπρόσωπος του ΔΝΤ Τζούλι Κόζακ. «Η ύφεση πάντως δεν είναι μέρος της βασικής μας γραμμής», ανέφερε.
Παράλληλα, τα αναθεωρημένα στοιχεία που δημοσιεύθηκαν την Πέμπτη έδειξαν ότι η οικονομία αναπτύχθηκε το τέταρτο τρίμηνο με ρυθμό 2,4%, ταχύτερα από ό,τι είχε προηγουμένως εκτιμηθεί. Οικονομολόγοι από την πλευρά τους αναμένουν βραδύτερη ανάπτυξη στις ΗΠΑ φέτος, καθώς οι καταναλωτές και οι επιχειρήσεις πλήττονται από τον εμπορικό πόλεμο του Τραμπ.
Έρευνες σε καταναλωτές και επιχειρήσεις υποδεικνύουν όλο και περισσότερο κάποια επιδείνωση στο μέλλον. Οι προσδοκίες των Αμερικανών για τα οικονομικά τους έπεσαν σε ιστορικό χαμηλό στις αρχές Μαρτίου, καθώς αναμένουν υψηλότερες τιμές στο μέλλον λόγω των δασμών. Το ΔΝΤ τον Ιανουάριο προέβλεψε ότι οι ΗΠΑ θα αναπτυχθούν με ρυθμό 2,7% φέτος, ελαφρώς χαμηλότερα από το 2,8% το 2024. Οι νέες εκτιμήσεις του ΔΝΤ αναμένεται να δημοσιευτούν στις 22 Απριλίου.
Με την σειρά του, το γερμανικό ινστιτούτο IfW εκτιμά ότι οι δασμοί Τραμπ στις αυτοκινητοβιομηχανίες θα μπορούσαν να αφαιρέσουν 0,18% από το γερμανικό ΑΕΠ στο πρώτο έτος, από το Μεξικό 0,6% και από τον Καναδά 1,8%. H Capital Economics σημειώνει ότι εάν οι δασμοί των ΗΠΑ μειώσουν τις πωλήσεις του ευρωπαϊκού κλάδου αυτοκινήτου κατά 50%, κάτι θεωρεί αρκετά εφικτό, το άμεσο κόστος για τη γερμανική οικονομία θα είναι περίπου 0,2% του ΑΕΠ.
Τέλος, αξίζει να σημειωθεί πως αναλυτές της Nomura Research Institute υπολογίζουν ότι οι δασμοί Τραμπ θα μπορούσαν να αφαιρέσουν 0,2% από το ιαπωνικό ΑΕΠ. Εάν οι ιαπωνικές αυτοκινητοβιομηχανίες μεταφέρουν την παραγωγή τους στις ΗΠΑ, θα μπορούσαν να προστατεύσουν τις πωλήσεις τους, αλλά αυτό θα προκαλούσε τριγμούς στην ιαπωνική οικονομία.
