Μεγάλες προοπτικές ανάπτυξης έχει ο θεσμός των Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης στη χώρα μας, σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος, καθώς μπορεί να αποτελέσει εργαλείο για την ενίσχυση της ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας και τη βιωσιμότητα του συνταξιοδοτικού της συστήματος.
Η ενδυνάμωση του θεσμού εκτιμάται πως θα έχει ως αποτέλεσμα το σχηματισμό σημαντικού κεφαλαιακού αποθέματος, το οποίο μπορεί να ενισχύσει τις παραγωγικές επενδύσεις στη χώρα. Το γεγονός αυτό θα συμβάλει στην αύξηση της παραγωγικότητας και στην ενίσχυση του ΑΕΠ.
Χαρακτηριστική είναι η εκτίμηση του ΙΟΒΕ ότι, αν ασφαλιστεί σε ΤΕΑ το 50% του εργατικού δυναμικού της χώρας, αυτό δύναται να οδηγήσει σε υψηλότερο ΑΕΠ κατά 2,7 δισεκ. ευρώ ετησίως σε βάθος 20ετίας.
Η ένταξη όλο και περισσότερων εργαζόμενων στα ΤΕΑ, εκτιμάται ότι θα διανοίξει νέες προοπτικές για τη βελτίωση του βιοτικού τους επιπέδου, καθώς θα ενδυναμώσει σημαντικά το εισόδημά τους μετά το τέλος του εργασιακού τους βίου. Επιπλέον, μπορεί να συμβάλει στην αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας μέσω της παροχής πρόσθετων κινήτρων από τους εργοδότες προς τους εργαζομένους, καθώς και στην προσέλκυση και διακράτηση ικανού εργατικού δυναμικού.
Αξίζει να σημειωθεί πως ο νόμος 5078/2023 προβλέφθηκε η δυνατότητα ίδρυσης πολυ-εργοδοτικών επαγγελματικών ταμείων. Με τη δυνατότητα αυτή, εργαζόμενοι μικρομεσαίων επιχειρήσεων μπορούν πλέον να αποκομίσουν τα οφέλη της επαγγελματικής ασφάλισης με προσιτό κόστος, εκμεταλλευόμενοι τις οικονομίες κλίμακας που τα ταμεία αυτά μπορούν να αναπτύσσουν.
Με τη ρύθμιση αυτή, αίρονται ουσιαστικά και οι εσωτερικοί περιορισμοί, οι οποίοι δημιουργούσαν στρέβλωση στον υγιή ανταγωνισμό μεταξύ εγχώριων και ΤΕΑ σε άλλες χώρες της ΕΕ.
Επιπλέον, με το νέο νόμο εισάγεται ένα σύγχρονο σύστημα διακυβέρνησης των ΤΕΑ. Μία από τις καινοτομίες που προβλέφθηκαν στο πλαίσιο αυτό αποτελεί η υιοθέτηση του διπλού μοντέλου διακυβέρνησης, με τη θέσπιση του Εποπτικού Συμβουλίου, οργάνου ανεξάρτητου από το εκάστοτε Διοικητικό Συμβούλιο, το οποίο λειτουργεί ως δικλίδα ασφαλείας για τη χρηστή και διαφανή διοίκηση του ταμείου.
Τι είναι τα ΤΕΑ
Ο θεσμός των Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης (ΤΕΑ) εντάσσεται στο δεύτερο πυλώνα ασφάλισης και εισήχθη στην Ελλάδα με το ν. 3029/2002. Τα ΤΕΑ είναι νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα που ιδρύονται από κοινωνικούς εταίρους (εργοδότες, εργαζομένους) επιμέρους επαγγελματικών κλάδων.
Σκοπός τους είναι να παρέχουν στους ασφαλισμένους και δικαιούχους παροχών επαγγελματική ασφαλιστική προστασία, πέραν της παρεχόμενης από την υποχρεωτική κοινωνική ασφάλιση, και ενδεικτικά για τους κινδύνους γήρατος, θανάτου, αναπηρίας, ατυχήματος, ασθένειας ή διακοπής της εργασίας. Η παροχή αφορά περιοδική ή εφάπαξ καταβολή ποσού ή συνδυασμό αυτών.
Τα ΤΕΑ ακολουθούν το κεφαλαιοποιητικό σύστημα χρηματοδότησης, δηλαδή τη συσσώρευση κεφαλαίου μέσω εισφορών, το οποίο στη συνέχεια επενδύεται και, μαζί με τις αποδόσεις, χρηματοδοτεί τις συντάξεις.
Σήμερα στην Ελλάδα υπάρχουν 28 ΤΕΑ, τα οποία διαχειρίζονται 485 εκατ. ευρώ και αριθμούν περίπου 55.000 μέλη από το δημόσιο τομέα, το χώρο της ναυτιλίας, τον τραπεζικό τομέα, αλλά και ειδικότερους κλάδους, όπως των οικονομολόγων, των γεωτεχνικών, των αστυνομικών/πυροσβεστών/λιμενικών, των εργαζομένων στις αστικές συγκοινωνίες κ.ά.
Καθώς η Ελλάδα αντιμετωπίζει δημογραφικές προκλήσεις, όπως η μείωση του αριθμού των γεννήσεων και η γήρανση του πληθυσμού, το δημόσιο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης δέχεται έντονη πίεση.
Τα ΤΕΑ συνεισφέρουν σε μια μακροπρόθεσμη και βιώσιμη λύση εν όψει αυτών των προκλήσεων, καθώς μπορούν να ενισχύσουν το εισόδημα των συνταξιούχων, βελτιώνοντας με τον τρόπο αυτόν το βιοτικό τους επίπεδο, και παράλληλα να συμβάλουν στην καλλιέργεια αποταμιευτικής και επενδυτικής κουλτούρας, ιδίως σε νεότερους εργαζομένους.
