Πάνω στους δύο πυλώνες -τις επιχορηγήσεις και δάνεια - του Ταμείου Ανάκαμψης βασίζεται η ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας για φέτος και τα επόμενα δύο χρόνια. Και αυτό διότι χωρίς τα συνολικά 21 δισ. ευρώ που πρόκειται να εισρεύσουν στην ελληνική οικονομία αυτά τα τρία χρόνια οι ρυθμοί ανάπτυξης που προβλέπονται για τη χώρα μας θα ήταν σημαντικά χαμηλότεροι.
Ενδεικτικό είναι πως περίπου το ήμισυ της ανάπτυξης 2,5% που αναμένεται να έχει φέτος η ελληνική οικονομία αποδίδεται στα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης. Οι εισπράξεις των επιχορηγήσεων του Ταµείου προβλέπονται σε 1,5% του ΑΕΠ φέτος η 3,6 δισ. ευρώ , σε 2% του ΑΕΠ το 2025 ή περίπου 5,1 δισ. και στο 2,7% του ΑΕΠ ή περίπου 6,7 δισ. το 2026. Τα δάνεια θα είναι 1% του ΑΕΠ φέτος, 1,9% του ΑΕΠ το 2025 και 1,4% του ΑΕΠ το 2026.
Υπό το πλαίσιο αυτό διεθνείς και ελληνικοί οργανισμοί αναγνωρίζουν δύο σημαντικά στοιχήματα για την πορεία μέχρι το 2026 και ένα ακόμη σημαντικό στοίχημα για τα χρόνια μετά το 2026:
Το πρώτο μεγάλο στοίχημα έχει να κάνει με την επίτευξη των οροσήμων και των στόχων που ξεκλειδώνουν τις δόσεις του Ταμείου Ανάκαμψης βάσει τις συμφωνίας με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Σύμφωνα με τον σχεδιασμό του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών μέσα στις επόμενες εβδομάδες θα πρέπει να υποβληθεί το αίτημα για την τέταρτη δόση των επιχορηγήσεων καθώς η τέταρτη δόση για τα δάνεια υπεβλήθη τον Απρίλιο. Το φθινόπωρο θα ακολουθήσει το διπλό αίτημα για την πέμπτη δόση των επιχορηγήσεων και την πέμπτη δόση των δανείων.
Από κει και πέρα το 2025 και το 2026 η χώρα μας θα πρέπει να ακολουθεί απαρέγκλιτα τον προγραμματισμό και να υποβάλει δύο αιτήματα για επιχορηγήσεις και δύο αιτήματα για δάνεια κάθε χρόνο, καθώς δεν μπορεί να χαθεί ούτε ένα ευρώ. Εδώ πρέπει να σημειωθεί πως για κάθε αίτημα τα ορόσημα πληθαίνουν αλλά γίνονται και πιο δύσκολα καθώς πλησιάζοντας προς το τέλος του Ταμείου Ανάκαμψης θα πρέπει να ολοκληρώνονται και τα έργα.
Το δεύτερο μεγάλο στοίχημα έχει να κάνει με τη διοχέτευση των κονδυλίων στους τελικούς δικαιούχους και τελικά στην πραγματική οικονομία. Σχετικό προειδοποιητικό «καμπανάκι» έχει χτυπήσει ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας, Γιάννης Στουρνάρας, αλλά και το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή. Το ζήτημα αφορά τις επιχορηγήσεις και τα έργα που χρηματοδοτούν, δηλαδή να μην υπάρχουν καθυστερήσεις στις διαγωνιστικές διαδικασίες, στις αδειοδοτήσεις και στην υλοποίηση. Αφορά όμως και τα δάνεια, καθώς πέρα από τις δανειακές συμβάσεις που υπογράφονται θα πρέπει να προχωρούν πιο γρήγορα και οι εκταμιεύσεις των δανείων, δηλαδή η υλοποίηση των επενδυτικών σχεδίων.
Η ζωή και η οικονομία μετά το Ταμείο Ανάκαμψης
Το τρίτο μεγάλο στοίχημα έχει να κάνει μετά από το 2026 και το τέλος του Ταμείου Ανάκαμψης και αφορά την υλοποίηση των απαραίτητων μεταρρυθμίσεων στην οικονομία, τη δημόσια διοίκηση και τη δικαιοσύνη που θα ενισχύσουν την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας, ώστε να μη χαθεί η αναπτυξιακή ορμή χωρίς αυτά τα κονδύλια.
Σχετική αναφορά γίνεται και στην έκθεση του ΟΟΣΑ για τη χώρα μας όπου σημειώνεται πως είναι κρίσιμη η βελτίωση της αποτελεσματικότητας του δικαστικού συστήματος και των ρυθμιστικών πλαισίων καθώς και η ενίσχυση της επαγγελματικής κατάρτισης για να ενισχυθεί η παραγωγικότητα των ιδιωτικών επενδύσεων. Μεγάλο μέρος των δημόσιων επενδύσεων που απαιτούνται για τη στήριξη της ανάπτυξης θα πρέπει να χρηματοδοτηθεί από τον κρατικό προϋπολογισμό μετά τη λήξη του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας το 2026 και αυτό μπορεί να γίνει με τον περιορισμό του μισθολογικού κόστους, τη βελτίωση του πλαισίου των δημοσίων συμβάσεων, την περαιτέρω ψηφιοποίηση και την απλούστευση των διαδικασιών του δημοσίου τομέα.
Η υλοποίηση μέχρι στιγμής
Σύμφωνα με τα πλέον πρόσφατα στοιχεία η υλοποίηση των έργων και των δανείων έχει ως εξής:
Μέχρι τις 22 Απριλίου πόροι 5,75 δισ. ευρώ είχαν μεταφερθεί για εγκεκριμένα έργα του Ταμείου Ανάκαμψης σε φορείς εντός και εκτός γενικής κυβέρνησης και τελικούς αποδέκτες. Συνολικά 768 έργα και υποέργα με συνολικό προϋπολογισμό 21,8 δισ. έχουν ήδη εγκριθεί και συμπεριληφθεί στο πρόγραμμα επιχορηγήσεων του Ταμείου Ανάκαμψης.
Στο σκέλος των δανείων μέχρι τα τέλη Μαρτίου είχαν συμβασιοποιηθεί 287 δάνεια για επενδύσεις με συνολικό προϋπολογισμό 11,15 δισ. ευρώ εκ των οποίων 4,75 δισ. αφορούν δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης, 3,77 δισ. δάνεια τραπεζών και 2,63 δισ. ίδια κεφάλαια των επιχειρήσεων. Συνολικά έχουν υποβληθεί αιτήσεις για 700 επενδυτικά σχέδια ύψους 24,2 δισ. ευρώ εκ των οποίων τα 8,2 δισ. αφορούν δάνεια ΤΑΑ, 8,2 δισ. τραπεζικά δάνεια και 6 δισ. ίδια κεφάλαια.
