Μείωση των επιτοκίων κατά 25 μονάδες βάσης ανακοίνωσε την Πέμπτη η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, σε μία κίνηση που είχε προεξοφληθεί από τις αγορές. Το «ψαλίδισμα» του κόστους δανεισμού λαμβάνει χώρα μετά από σχεδόν 2 χρόνια σύσφιξης της νομισματικής πολιτικής, ενώ είναι η πρώτη περικοπή από τον Σεπτέμβριο του 2019. Παράλληλα, αναθεώρησε ανοδικά τις προβλέψεις της για τον πληθωρισμό αναφορικά με τη διετία 2024 - 2025 σε σύγκριση με τις προβολές του Μαρτίου.
Το επιτόκιο των πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης καθώς και τα επιτόκια της διευκόλυνσης οριακής χρηματοδότησης και της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων θα μειωθούν σε 4,25%, 4,50% και 3,75% αντιστοίχως, με ισχύ από τις 12 Ιουνίου 2024. Όπως αναφέρει η ΕΚΤ στην ανακοίνωσή της, με βάση όλα τα προσκείμενα δεδομένα, κρίνεται τώρα ενδεδειγμένο να μετριαστεί ο βαθμός συσταλτικής μεταβολής της νομισματικής πολιτικής έπειτα από εννέα μήνες διατήρησης σταθερών επιτοκίων.
- ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: «Καμπανάκι» Λαγκάρντ για «αναταράξεις στη διαδρομή»: Προσοχή σε ταχύτητα - χρόνο μείωσης επιτοκίων από ΕΚΤ
Υπενθυμίζεται πως πριν το σημερινό «ψαλίδισμα», είχαν προηγηθεί 10 διαδοχικές αυξήσεις επιτοκίων από το καλοκαίρι του 2022 – συνολικού ύψους 450 μονάδων βάσης - καθώς η ΕΚΤ έδιδε μάχη για να τιθασεύσει τις ανεξέλεγκτες πληθωριστικές πιέσεις που επιδεινώθηκαν από την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Μάλιστα, στις τελευταίες πέντε συνεδριάσεις της η υιοθέτησε στάση αναμονής, διατηρώντας αμετάβλητα τα επιτόκιά της.
«Από τη συνεδρίαση του Διοικητικού Συμβουλίου τον Σεπτέμβριο του 2023 και μετά, ο πληθωρισμός έχει μειωθεί κατά περισσότερες από 2,5 ποσοστιαίες μονάδες και οι προοπτικές για τον πληθωρισμό έχουν βελτιωθεί σημαντικά. Ο υποκείμενος πληθωρισμός έχει επίσης υποχωρήσει, ενισχύοντας τις ενδείξεις ότι οι πιέσεις στις τιμές έχουν εξασθενήσει, και οι προσδοκίες για τον πληθωρισμό έχουν μειωθεί σε όλους τους ορίζοντες. Η νομισματική πολιτική έχει διατηρήσει περιοριστικές τις συνθήκες χρηματοδότησης. Ο περιορισμός της ζήτησης και η σταθεροποίηση των προσδοκιών για τον πληθωρισμό έχουν συμβάλει σημαντικά στην επαναφορά του πληθωρισμού σε χαμηλότερα επίπεδα» επισημαίνεται.
We cut our key interest rates by 0.25 percentage points.
Keeping interest rates high for nine months has helped push down inflation.
It is now appropriate to moderate the degree of monetary policy restriction.
Read our monetary policy decisions https://t.co/AaaLd3hGEB pic.twitter.com/dTTYKg7itm
— European Central Bank (@ecb) June 6, 2024
Ανοδική αναθεώρηση για πληθωρισμό - Η πρόβλεψη για ανάπτυξη
Ταυτόχρονα, το ΔΣ της ΕΚΤ υπογραμμίζει πως παρά την πρόοδο που σημειώθηκε τα τελευταία τρίμηνα, οι εγχώριες πιέσεις στις τιμές εξακολουθούν να είναι ισχυρές καθώς ο ρυθμός ανόδου των μισθών είναι αυξημένος, και ο πληθωρισμός είναι πιθανόν να παραμείνει πάνω από τον στόχο για μεγάλο διάστημα του επόμενου έτους επίσης. Οι πιο πρόσφατες προβολές εμπειρογνωμόνων του Ευρωσυστήματος για τον γενικό πληθωρισμό και τον πυρήνα του πληθωρισμού έχουν αναθεωρηθεί προς τα πάνω για το 2024 και το 2025 σε σύγκριση με τις προβολές του Μαρτίου. Οι εμπειρογνώμονες αναμένουν τώρα ότι ο γενικός πληθωρισμός θα διαμορφωθεί κατά μέσο όρο σε 2,5% το 2024, 2,2% το 2025 και 1,9% το 2026. Όσον αφορά τον πληθωρισμό χωρίς την ενέργεια και τα είδη διατροφής, προβλέπουν ότι θα διαμορφωθεί κατά μέσο όρο σε 2,8% το 2024, 2,2% το 2025 και 2,0% το 2026. Ο ρυθμός οικονομικής ανάπτυξης αναμένεται να επιταχυνθεί σε 0,9% το 2024, 1,4% το 2025 και 1,6% το 2026.
«Το Διοικητικό Συμβούλιο είναι αποφασισμένο να διασφαλίσει ότι ο πληθωρισμός θα επανέλθει εγκαίρως στον μεσοπρόθεσμο στόχο του 2%. Θα διατηρήσει τα επιτόκια πολιτικής επαρκώς περιοριστικά για όσο χρονικό διάστημα κρίνεται απαραίτητο για την επίτευξη αυτού του στόχου. Το Διοικητικό Συμβούλιο θα συνεχίσει να ακολουθεί μια προσέγγιση που βασίζεται στα εκάστοτε διαθέσιμα στοιχεία και να λαμβάνει αποφάσεις από συνεδρίαση σε συνεδρίαση για τον καθορισμό της κατάλληλης έκτασης και διάρκειας της συσταλτικής μεταβολής της νομισματικής πολιτικής. Συγκεκριμένα, οι αποφάσεις του για τα επιτόκια θα βασίζονται στην αξιολόγησή του για τις προοπτικές του πληθωρισμού υπό το πρίσμα των εισερχόμενων οικονομικών και χρηματοοικονομικών στοιχείων, για τη δυναμική του υποκείμενου πληθωρισμού και για την ένταση με την οποία μεταδίδεται η νομισματική πολιτική. Το Διοικητικό Συμβούλιο δεν δεσμεύεται εκ των προτέρων για συγκεκριμένη πορεία των επιτοκίων» προστίθεται στην ανακοίνωση.
Τι ισχύει για APP και PEPP
Αναφορικά με το PEPP, το ΔΣ της ΕΚΤ επιβεβαίωσε επίσης σήμερα ότι θα μειώσει τους τίτλους που διακρατεί το Ευρωσύστημα στο πλαίσιο του έκτακτου προγράμματος αγοράς στοιχείων ενεργητικού λόγω πανδημίας (PEPP) κατά 7,5 δισ. ευρώ μηνιαίως κατά μέσο όρο το β΄ εξάμηνο του τρέχοντος έτους. Οι λεπτομερείς όροι της μείωσης αυτής θα είναι γενικά παρεμφερείς με εκείνους που ίσχυσαν για το πρόγραμμα αγοράς στοιχείων ενεργητικού (APP).
Το χαρτοφυλάκιο APP μειώνεται με μετρημένο και προβλέψιμο ρυθμό, καθώς το Ευρωσύστημα δεν επανεπενδύει πλέον τα ποσά κεφαλαίου από την εξόφληση τίτλων κατά τη λήξη τους. «Το Διοικητικό Συμβούλιο θα συνεχίσει να επανεπενδύει πλήρως τα ποσά κεφαλαίου από την εξόφληση τίτλων που αποκτήθηκαν στο πλαίσιο του προγράμματος PEPP κατά τη λήξη τους μέχρι το τέλος του Ιουνίου 2024. Στη διάρκεια του β΄ εξαμήνου του έτους, θα μειώσει το μέγεθος του χαρτοφυλακίου PEPP κατά 7,5 δισεκ. ευρώ μηνιαίως κατά μέσο όρο. Το Διοικητικό Συμβούλιο σκοπεύει να τερματίσει τις επανεπενδύσεις στο πλαίσιο του προγράμματος PEPP στο τέλος του 2024» αναφέρεται.
Το Διοικητικό Συμβούλιο θα συνεχίσει να εφαρμόζει ευελιξία στις επανεπενδύσεις ποσών από την εξόφληση τίτλων του χαρτοφυλακίου PEPP καθώς φθάνουν στη λήξη τους, με σκοπό να αντιμετωπίζονται οι κίνδυνοι για τον μηχανισμό μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής που σχετίζονται με την πανδημία.
Πράξεις αναχρηματοδότησης
«Καθώς οι τράπεζες αποπληρώνουν τα ποσά που δανείστηκαν στο πλαίσιο των στοχευμένων πράξεων πιο μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης, το Διοικητικό Συμβούλιο θα αξιολογεί τακτικά το πώς οι στοχευμένες πράξεις χρηματοδότησης και η συνεχιζόμενη αποπληρωμή τους συνεισφέρουν στην κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής του. Το Διοικητικό Συμβούλιο είναι έτοιμο να προσαρμόσει όλα τα μέσα που έχει στη διάθεσή του εντός των ορίων της εντολής που του έχει ανατεθεί, προκειμένου να διασφαλίσει ότι ο πληθωρισμός θα επανέλθει στον στόχο του 2% μεσοπρόθεσμα και να διαφυλάξει την ομαλή λειτουργία του μηχανισμού μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής. Επιπλέον, το μέσο για την προστασία της μετάδοσης (Transmission Protection Instrument - TPI) είναι διαθέσιμο για να αντισταθμίζει ανεπιθύμητες, άτακτες εξελίξεις στην αγορά που θέτουν σοβαρή απειλή για τη μετάδοση της νομισματικής πολιτικής σε όλες τις χώρες της ζώνης του ευρώ, επιτρέποντας έτσι στο Διοικητικό Συμβούλιο να εκπληρώνει πιο αποτελεσματικά την αποστολή του για σταθερότητα των τιμών» καταλήγει η ανακοίνωση.
Θολό το τοπίο για το β' μισό του 2024
Ωστόσο, ο δρόμος για την ΕΚΤ μόνο... στρωμένος με ροδοπέταλα δεν είναι, σε μία Ευρώπη που έχει απωλέσει δύο ισχυρά ατού της: την οικονομική ρωσική ενέργεια και την φθηνή κινεζική εργασία. Επιπροσθέτως, στα τέλη της χρονιάς το ΑΡΡ και το ΡΕΡΡ, τα δύο έκτακτα εργαλεία άτυπης «εγγύησης» των κρατικών ομολόγων, θα αρχίσουν να αποκαλύπτουν την πραγματική διάσταση των προβλημάτων που επικρατεί στις αγορές και ειδικά στην Ευρωζώνη, καθώς η απόσυρσή τους, συνεπάγεται την επίσημη λήξη της δυνατότητας αναχρηματοδότησης του κρατικού - ιδιωτικού χρέους.
Με τα 2 εν λόγω εργαλεία η ΕΚΤ στόχευσε στην αποτροπή της κατάρρευσης το συστήματος αναχρηματοδότησης του ευρωπαϊκού χρέους, καθώς σε συνθήκες πανδημίας, όταν και εισήχθησαν, όλα τα κράτη - μέλη έπρεπε να δύνανται να δανείζονται ώστε να διατηρηθούν στα πόδια τους και να μην βρεθούν αντιμέτωπες με την χρεοκοπία, που θα είχε σαν αποτέλεσμα να ξεσπάσει ένα ντόμινο αρνητικών αλυσιδωτών εξελίξεων.
Μέσα σε μόλις μερικούς μήνες, η ΕΚΤ αγόρασε σχεδόν δύο τρισ. ευρώ κρατικού ομολογιακού χρέους. Ωστόσο, η αποθήκευση πολλών εκατοντάδων δισ. ευρωπαϊκού χρέους στα «σπλάχνα» της ΕΚΤ ολοκληρώθηκε και η επανείσοδός τους στις αγορές, με ό,τι συνέπειες επακολουθήσουν θα αρχίζουν να εκδηλώνονται στα τέλη του 2024.
Η νέα πραγματικότητα θα ανατρέψει τη σημερινή κανονικότητα καθώς αφενός η ΕΚΤ θα πάψει να λειτουργεί ως εγγυήτρια της ασφάλειας των επενδυτών στην αγορά ευρωπαϊκών κρατικών ομολόγων και αφετέρου δεν θα επανεπενδύει τα κεφάλαια των ομολόγων που έχει, πράγμα που σημαίνει πως ο μεγαλύτερος αγοραστής κρατικών ομολόγων αποσύρεται από την αγορά.
Ταυτόχρονα, με τη Fed να μην αναμένεται να προχωρήσει άμεσα σε μειώσεις επιτοκίων, η συναλλαγματική ισοτιμία του ευρώ (και άλλων νομισμάτων) έναντι του δολαρίου θα διολισθήσει καθώς οι επενδυτές θα αναζητήσουν ασφαλέστερα καταφύγια, ειδικά προς τις ΗΠΑ, όπου η οικονομία, χρηματοδοτείται από το υψηλό δημοσιονομικό έλλειμμα εν μέσω της δραματικής αύξησης του χρέους, μια συνθήκη που όπως φαίνεται δεν θα αλλάξει μέχρι τις εκλογές του Νοεμβρίου.
