Σε ορόσημο για την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου θα αναγορευτεί εκτός απροόπτου η σημερινή ημέρα, καθώς μέσα στις επόμενες ώρες είναι προγραμματισμένα να υλοποιηθούν τα πρώτα κρίσιμα βήματα που θα επισφραγίσουν τη χθεσινή συμφωνία του Έλληνα πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, και του Πρόεδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκου Χριστοδουλίδη, ξεμπλοκάροντας το έργο.
Όπως έγραψε το insider.gr, ο «οδικός χάρτης» που συνομολογήθηκε χθες προβλέπει πως σήμερα το πρωί η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας της Κύπρου (ΡΑΕΚ) θα δώσει το «πράσινο φως» στην τροποποίηση του ρυθμιστικού πλαισίου για το έργο, αίροντας τις αβεβαιότητες που το καθιστούσαν μη βιώσιμο οικονομικά. Αν όντως προχωρήσει στις εγκρίσεις η Ρυθμιστική Αρχή -και αυτές κινούνται ακριβώς στο πνεύμα όσων αποφασίσθηκαν μόλις ένα 24ωρο αργότερα- θα ανοίξουν τον δρόμο ώστε η συμφωνία να υπογραφεί αργότερα μέσα στη μέρα από τις δύο χώρες.
Η επίτευξη μίας αμοιβαία αποδεκτής λύσης έρχεται κυριολεκτικά στο παρά πέντε, καθώς σήμερα εκπνέει η (νέα) άτυπη παράταση που είχε δώσει η γαλλική Nexans, κατασκευάστρια του έργου. Μετά την Παρασκευή, και όσο το έργο θα παρέμενε «στον αέρα», το κόστος του θα επιβαρυνόταν με 1 εκατ. ευρώ σε ημερήσια βάση.
160 εκατ. ευρώ οι ελληνικές δαπάνες
Πληροφορίες αναφέρουν ότι η προοπτική ενεργοποίησης της ρήτρας έπαιξε ρόλο στο να αποτραπεί χθες το ναυάγιο στις διαπραγματεύσεις. Ακόμη πιο βαρύνουσα σημασία είχε, ωστόσο, η στάση της ελληνικής πλευράς, η οποία έδειξε πως από τη μεριά της έχει «αδειάσει η κλεψύδρα» στις διαπραγματεύσεις, όντας διατεθειμένη να βάλει επ' αόριστον στον «πάγο» το έργο, αν δεν προέκυπταν σαφείς και συγκεκριμένες δεσμεύσεις – που αυτή τη φορά θα υλοποιηθούν όπως ακριβώς συμφωνηθούν.
Βασικό επιχείρημα της Αθήνας ήταν ότι ήδη η ελληνική πλευρά έχει καταβάλει ένα διόλου ευκαταφρόνητο ποσό για το έργο, ύψους 160 εκατ. ευρώ, που θα επιβαρύνουν τους καταναλωτές. Την ίδια στιγμή, όσο συνεχίζονται οι ατέρμονοι κύκλοι διαπραγματεύσεων, η Κύπρος διαβουλεύεται για ένα πρότζεκτ για το οποίο δεν έχει δαπανήσει ούτε ένα ευρώ.
Αξίζει να σημειωθεί ότι στις χθεσινές διαπραγματεύσεις από την κυπριακή πλευρά δεν ετέθη ζήτημα για ανατροπή του επιμερισμού του κόστους του έργου, στην περίπτωση που στην πορεία υπάρξει υπέρβαση του προϋπολογισμού. Πληροφορίες πάντως έφεραν τη Λευκωσία να διεκδικεί πρόβλεψη στη συμφωνία, που θα ενεργοποιεί την αλλαγή του επιμερισμού του κόστους της διασύνδεσης, στην περίπτωση που αυτό ξεπεράσει τον αρχικό προϋπολογισμό (ο οποίος εκτιμάται στα 1,9 δισ. ευρώ).
Οι εγκρίσεις της ΡΑΕΚ
Υπενθυμίζεται ότι ο επιμερισμός του κόστους ανάμεσα σε Ελλάδα και Κύπρο (Cross Border Cost Allocation) προβλέπει πως η ανάκτηση θα γίνει κατά 37% από την Ελλάδα και κατά 63% από την Κύπρο. Το αίτημα της Λευκωσίας ήταν, αν υπάρξει υπέρβαση, η επιπλέον δαπάνη να επιμερισθεί κατά 50-50% ανάμεσα στις δύο χώρες. Αναλυτές εκτιμούν ότι το αίτημα δεν ετέθη καν επί τάπητος από την κυπριακή πλευρά, καθώς παραβιάζει το ρυθμιστικό πλαίσιο που διέπει τα διασυνοριακά έργα και το οποίο προβλέπει πως ο επιμερισμός του κόστους αφορά το σύνολο του προϋπολογισμού και δεν μπορεί να «σαλαμοποιείται».
Όπως έγραψε χθες το insider.gr, οι εγκρίσεις της ΡΑΕΚ αφορούν κατ' αρχάς τον καθορισμό στα 125 εκατ. ευρώ των εσόδων που θα ανακτηθούν στην Κύπρο, για να καλύψουν τις δαπάνες κατά την κατασκευαστική περίοδο του έργου, δηλαδή μέχρι το τέλος του 2029. Υπενθυμίζεται ότι η πρόσφατη απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου στη Λευκωσία έκανε αναφορά για ανάκτηση «μέχρι 125 εκατ. ευρώ», η οποία έδειχνε πως το συγκεκριμένο ποσό αποτελούσε το πλαφόν εσόδων.
Επίσης, η ΡΑΕΚ θα καθορίσει το μεσοσταθμικό κόστος κεφαλαίου (WACC) για το έργο στο 8,3% για 17 χρόνια (από 12 που προβλεπόταν αρχικά). Προς το παρόν, δεν είναι σαφές αν με την τροποποίηση θα ενσωματωθεί στο ρυθμιστικό πλαίσιο ο επιμερισμός κατά 50-50% του γεωπολιτικού κινδύνου – πρόταση που είχε υποβάλει η ελληνική πλευρά, ώστε να «απαντήσει» στις ανησυχίες της Λευκωσίας για τυχόν γεωπολιτική εμπλοκή του έργου (βλ. αντιδράσεις της Τουρκίας). Πάντως, η ενσωμάτωση της συγκεκριμένης παραμέτρου έχει διαδικαστικό χαρακτήρα.
Μετοχική «είσοδος»
Πριν κλείσουν οι παραπάνω εκκρεμότητες, είχε ήδη διευθετηθεί το θέμα της «εισόδου» της Κυπριακής Δημοκρατίας στον φορέα υλοποίησης του έργου. Αυτό δείχνει το γεγονός ότι μέσα στη χθεσινή ημέρα υπήρξε ανακοίνωση της Κυπριακής Δημοκρατίας για τη συνάντηση Μητσοτάκη – Χριστοδουλίδη, η οποία αναφερόταν στο συγκεκριμένο θέμα.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση της Προεδρίας της Κυπριακής Δημοκρατίας, ο κ. Χριστοδουλίδης επιβεβαίωσε στον Έλληνα πρωθυπουργό την πολιτική δέσμευση της Κυπριακής Δημοκρατίας για συμμετοχή στο μετοχικό κεφάλαιο του έργου το συντομότερο δυνατόν, και αφού ολοκληρωθεί η μελέτη της δέουσας επιμέλειας και η σύσταση εταιρείας ειδικού σκοπού, για την οποία βρίσκονται σε εξέλιξη προχωρημένες διαβουλεύσεις και με τρίτα κράτη.
Αξιοσημείωτο είναι πως με βάση την ανακοίνωση θα πραγματοποιηθεί μελέτη δέουσας επιμέλειας (due diligence) και όχι μελέτη κόστους-οφέλους, όπως έως τώρα έθετε ως προϋπόθεση η κυπριακή κυβέρνηση. Το γεγονός αυτό απλοποιεί και επιταχύνει τη σχετική διαδικασία, ενώ δείχνει έμπρακτα πως η Λευκωσία αναγνωρίζει πλέον την ωφέλεια του έργου.
