Ο Ιούλιος ήταν ένας ακόμη μήνας κατά τον οποίον μεγάλωσε και άλλο το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών καθώς εισαγωγές αγαθών αυξήθηκαν ενώ οι εξαγωγές αγαθών μειώθηκαν και όπως φαίνεται από τα στοιχεία επταμήνου και η φετινή χρονιά θα είναι έντονα ελλειμματική για έναν από τους πιο σημαντικούς δείκτες για την μακροπρόθεσμη πορεία της ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας.
Για το συγκεκριμένο πρόβλημα που αντιμετωπίζει διαχρονικά η οικονομίας μας έχουν γραφτεί αναλύσεις επί αναλύσεων με τις πιο πρόσφατες να αναδεικνύουν τρία βασικά ζητήματα που εντείνουν το πρόβλημα. Το ένα είναι «συγκυριακό» και τα δύο δομικά, διαρθρωτικά προβλήματα που θα πρέπει να επιλυθούν.
Βασικό πρόβλημα είναι η διαφορά με την οποία «τρέχουν» η ευρωπαϊκή και η ελληνική οικονομία. Σύμφωνα με τα εαρινές προβλέψεις της Κομισιόν η οικονομία της Ευρωζώνης αναμένεται να αναπτυχθεί κατά 0,8% φέτος βασιζόμενη κυρίως στην ιδιωτική κατανάλωση και όχι στις επενδύσεις. Από την άλλη, η ελληνική οικονομία αναμένεται να αναπτυχθεί κατά 2,2% με αύξηση των δημοσίων και ιδιωτικών επενδύσεων.
Τι σημαίνει αυτό στην πράξη; Ότι οι απαιτήσεις της χώρας μας σε εξοπλισμό και εργαλεία που κατά βάση εισάγουμε αυξάνονται, ενώ η ζήτηση για προϊόντα που εξάγουμε μένει σταθερή, αν δεν μειώνεται. Έτσι διευρύνεται σημαντικά το εμπορικό έλλειμμα που είναι και ο «μεγάλος ασθενής» του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΤτΕ στο επτάμηνο Ιανουαρίου-Ιουλίου 2024, το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών αυξήθηκε κατά 1,3 δισ. ευρώ σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2023 και και διαμορφώθηκε σε 8,6 δισ. ευρώ.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ στο επτάμηνο οι εισαγωγές χωρίς να υπολογίζονται τα πετρελαιοειδή και τα πλοία αυξήθηκαν κατά 3,1%, ενώ οι εξαγωγές και πάλι χωρίς τα πετρελαιοειδή και τα πλοία μειώθηκαν κατά 2,6%. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα, το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου χωρίς τα πετρελαιοειδή και τα πλοία να αυξηθεί κατά 11,8% σε σχέση με πέρυσι.
Εισάγουμε για… να εξάγουμε
Αυτή η διαφορά ανάπτυξης μπορεί να εντείνει το πρόβλημα, αλλά δεν το δημιουργεί. Αντίθετα, το Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών της ελληνικής οικονομίας χαρακτηρίζεται από ένα μεγάλο και επίμονο έλλειμμα, το οποίο προέρχεται κυρίως από το Ισοζύγιο Αγαθών εξαιρουμένων των καυσίμων και των πλοίων.
Βεβαίως τα τελευταία χρόνια οι εξαγωγές αυξάνονται αλλά το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου αυξάνεται. Βασικός παράγοντας για αυτό σύμφωνα με πρόσφατη ανάλυση του ΚΕΠΕ είναι το εισαγωγικό περιεχόμενο των ελληνικών εξαγωγών. Η ελληνική παραγωγή εξαρτάται από τις εισαγωγές ενδιάμεσων αγαθών και πρώτων υλών για να εξάγει τελικά προϊόντα.
«Αυτή η εξάρτηση της εγχώριας παραγωγής από ξένα αγαθά έχει αρνητικές επιπτώσεις σε μια σειρά παραμέτρων, όπως η απασχόληση, η παραγωγική βάση της οικονομίας… ένα σημαντικό μέρος των κερδών από τις εξαγωγές διοχετεύεται σε ξένες οικονομίες, μειώνοντας έτσι τα οφέλη για την εγχώρια οικονομία», αναφέρει η ανάλυση του ΚΕΠΕ.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΟΣΑ, η Ελλάδα παρουσιάζει το 4ο υψηλότερο εισαγωγικό περιεχόμενο μεταξύ των χωρών της Ευρωζώνης φθάνοντας το 36,50% το 2020, ποσοστό το οποίο μάλιστα εμφάνισε αύξηση 18,23% σε σύγκριση με την περίοδο 2013-2019. Οι ισχυρές οικονομίες της Ευρωζώνης παρουσιάζουν χαμηλότερα ποσοστά στην εν λόγω μεταβλητή, με τη Γερμανία στο 23,35%, τη Γαλλία στο 23,80%, την Ιταλία στο 24% και την Ισπανία στο 25%.
«Αυτή η εξάρτηση, σε συνδυασμό με το υψηλό δημόσιο χρέος, θέτει την ελληνική οικονομία σε δυσμενή θέση στο παγκόσμιο οικονομικό περιβάλλον, καθιστώντας την πιο ευάλωτη σε εξωτερικούς παράγοντες και τις οικονομικές διακυμάνσεις», σημειώνει ακόμη η ανάλυση.
Μετρά και η ποιότητα
Ένα άλλο σημαντικό στοιχείο είναι και η ποιότητα των εξαγωγών. Δηλαδή η εξαγωγική εξειδίκευση της ελληνικής παραγωγής. Η Ελλάδα βρίσκεται στη χειρότερη θέση σε σύγκριση με τις 20 χώρες της Ευρωζώνης σε ό,τι αφορά τα μερίδια εξαγωγών βιομηχανοποιημένων προϊόντων, τα οποία μάλιστα μειώνονται σταθερά τα τελευταία χρόνια.
Η βαθιά οικονομική ύφεση είχε σημαντικές επιπτώσεις στην οικονομική δραστηριότητα, έπληξε και τον βιομηχανικό τομέα της οικονομίας. Ο ρυθμός συρρίκνωσης των μεριδίων των ελληνικών εξαγωγών βιομηχανοποιημένων προϊόντων, πριν και μετά τη βαθιά ύφεση, ανήλθε στο 31,3%. Παρά τη επιβράδυνση αυτής της αρνητικής τάσης, η μείωση συνεχίζεται μέχρι και σήμερα
