Τους βασικούς άξονες για τη χρηματοδότηση της Ευρώπης για το Κλίμα ενέκρινε την Δευτέρα το Συμβούλιο της Ευρώπης εν όψει της Συνόδου των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή (UNFCCC) στο Μπακού του Αζερμπαϊτζάν, από τις 11 έως τις 22 Νοεμβρίου 2024 (COP 29).
Στα συμπεράσματά του, το Συμβούλιο υπογραμμίζει ότι η ΕΕ και τα κράτη μέλη της έχουν δεσμευτεί στον τρέχοντα στόχο των ανεπτυγμένων χωρών να κινητοποιήσουν συλλογικά 100 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως στη χρηματοδότηση για το κλίμα έως το 2025, ένας στόχος ο οποίος επετεύχθη για πρώτη φορά το 2022.
Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της είναι οι μεγαλύτεροι συνεισφέροντες στον κόσμο στη διεθνή δημόσια χρηματοδότηση για το κλίμα και από το 2013 έχουν υπερδιπλασιάσει τη συνεισφορά τους στη στήριξη των αναπτυσσόμενων χωρών για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και την αντιμετώπιση των συνεπειών της. Αν και το τελικό ποσό της συνεισφοράς της ΕΕ για το 2023 δεν έχει ανακοινωθεί ακόμη, αναμένεται να οριστικοποιηθεί και να εγκριθεί πριν από την έναρξη της COP29.
Οι βασικοί άξονες της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης για το κλίμα
Η διεύρυνση της βάσης των πηγών χρηματοδότησης, ο πρωταγωνιστικός ρόλος του ιδιωτικού τομέα και των τραπεζών, τα καινοτόμα εργαλεία και οι κυβερνητικές πολιτικές οι οποίες θα πρέπει να είναι μακροπρόθεσμες και να συνδέονται με τους δημοσιονομικούς στόχους, είναι οι βασικοί άξονες της στρατηγικής χρηματοδότησης της ΕΕ. Η ενίσχυση των αναπτυσσόμενων κρατών εξακολουθεί να αποτελεί προτεραιότητα ενώ παραμένουν (ακόμη πιο ισχυροί) οι στόχοι για ταχεία και διαρκή μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, ο τριπλασιασμός χωρητικότητας των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και ο διπλασιασμός του παγκόσμιου μέσου ρυθμού βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης. Στο ίδιο πλαίσιο, στο επίκεντρο τίθενται οι τεχνολογίες μηδενικών εκπομπών και η σταδιακή κατάργηση των επιδοτήσεων των ορυκτών καυσίμων.
Το Συμβούλιο τονίζει ότι τα κράτη μέλη της ΕΕ θα συνεχίσουν να αποτελούν την κινητήρια δύναμη για διεθνή δράση και υποστήριξη για το Κλίμα ενώ θα στηρίξουν την στρατηγική Global Gateaway για τη βιώσιμη ανάπτυξη. Το 2023, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων ξεπέρασε για τρίτη χρονιά τον στόχο του 2025 για μερίδιο 50% της πράσινης χρηματοδότησης και όπως αναφέρει, όλα τα μέρη θα πρέπει να επιταχύνουν τις προσπάθειες για χρηματοδοτικές ροές που συνάδουν με μια πορεία προς χαμηλές εκπομπές αερίων θερμοκηπίου και ανθεκτικότητα στο κλίμα. Αυτό θα επιτευχθεί με την κινητοποίηση όλων των πηγών χρηματοδότησης, δημόσιων και ιδιωτικών,εγχώριων και διεθνών.
«Η δημόσια χρηματοδότηση για το κλίμα, συμπεριλαμβανομένης της διεθνούς χρηματοδότησης για το κλίμα παραμένει κρίσιμης σημασίας για την υποστήριξη ευάλωτων χωρών και κοινοτήτων, ιδιαίτερα εκείνων που επηρεάζονται δυσανάλογα από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, και ιδίως στις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες και στα μικρά νησιωτικά αναπτυσσόμενα κράτη συμπεριλαμβανομένης της προσαρμογής», αναφέρει το σχετικό κείμενο. Στο πλαίσιο αυτό, καλούνται τα κράτη-μέλη να ανταποκριθούν στην πρόκληση για διπλασιασμό της συλλογικής χρηματοδότησης των ανεπτυγμένων χωρών προς τις αναπτυσσόμενες χώρες έως το 2025, σε σύγκριση με τα επίπεδα του 2019. Η προσπάθεια αυτή θα μπορούσε να ενισχυθεί από το νεοσύστατο Ταμείο Απωλειών και Ζημιών το οποίο θα μπορεί να συνεισφέρει μέσω της αξιοποίησης πολλαπλών πηγών συμπεριλαμβανομένων επιχορηγήσεων και δανείων με ευνοϊκούς όρους από δημόσιες, ιδιωτικές και άλλες πηγές.
Για τις επενδύσεις για το κλίμα, ο ιδιωτικός τομέας (μεγάλες επιχειρήσεις και χρηματοπιστωτικά ιδρύματα) θα πρέπει να αναλάβει το μεγαλύτερο μερίδιο της απαιτούμενης επένδυσης για καθαρές μηδενικές εκπομπές και ανθεκτικότητα στην κλιματική αλλαγή. Ως προς αυτό θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν εργαλεία όπως η Ταξινομία, τα πρότυπα αναφοράς βιωσιμότητας κλπ.
Στο κείμενο των συμπερασμάτων τονίζεται η ανάγκη για αναλογικά ρυθμιστικά πλαίσια που ελαχιστοποιούν το κόστος της επιχειρηματικής δραστηριότητας, διατηρώντας παράλληλα αυστηρά περιβαλλοντικά και κοινωνικά πρότυπα. Η εγχώρια χρηματοδότηση διαδραματίζει σημαντικό ρόλο και κάθε χώρα πρέπει να δημιουργήσει και να βελτιώσει τις συνθήκες και τα επενδυτικά περιβάλλοντα για κινητοποίηση κεφαλαίων. Αυτό απαιτεί μια ολιστική προσέγγιση σε κυβερνητικό επίπεδο και η δράση για το κλίμα πρέπει να ενσωματωθεί στις μακροοικονομικές και δημοσιονομικές πολιτικές, μεταξύ άλλων διαδικασίες τιμολόγησης άνθρακα, προϋπολογισμού, δημοσίων επενδύσεων και προμηθειών, καθώς και με τη συμμετοχή των οικονομικών φορέων και την ενίσχυση της δέσμευσής τους στη δράση για το κλίμα.
Ως προς τα ευρήματα της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή και τα ορυκτά καύσιμα, υπογραμμίζεται ότι οι ιδιωτικές ροές χρηματοδότησης για τα ορυκτά καύσιμα εξακολουθούν να είναι μεγαλύτερες από εκείνες για την προσαρμογή και τον μετριασμό των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής και με βάση αυτή τη λογική το Συμβούλιο προτρέπει όλους τους συνεισφέροντες στη χρηματοδότηση για το κλίμα να διασφαλίσουν ότι τα κεφάλαια για το Κλίμα δεν θα πρέπει να κατευθύνονται σε δραστηριότητες που σχετίζονται με ορυκτά καύσιμα.
Σημειώνεται ότι μέσα στον Οκτώβριο, το Συμβούλιο αναμένεται να εγκρίνει συμπεράσματα που καθορίζουν τη γενική εντολή για τους διαπραγματευτές της ΕΕ στη διάσκεψη για το κλίμα COP29, τα οποία θα συμπληρώσουν τα συμπεράσματα που εγκρίθηκαν τη Δευτέρα.
