Τον δρόμο για δικαιότερη κατανομή των περικοπών ΑΠΕ, αλλά και την πραγματοποίηση μεγάλου μέρους των απορρίψεων «πράσινης» παραγωγής μέσω των χονδρεμπορικών αγορών, πρόκειται να ανοίξει άμεσα το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Πιο συγκεκριμένα, το ΥΠΕΝ έδωσε το «πράσινο φως» για να δρομολογηθούν δύο από τα μέτρα που έχει εισηγηθεί η Ομάδα Διοίκησης Έργου για την αντιμετώπιση των περικοπών ΑΠΕ και τα οποία μπορούν να τεθούν σε ισχύ σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Σχετική αναφορά έκανε σε πρόσφατο ενεργειακό συνέδριο ο γενικός γραμματέας του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Αριστοτέλης Αϊβαλιώτης. Τα μέτρα θα έρθουν σε μία περίοδο όπου οι απορρίψεις έχουν ξεκινήσει και πάλι να αυξάνονται -με την πτώση της ζήτησης για ρεύμα λόγω των ήπιων πλέον καιρικών συνθηκών- «ψαλιδίζοντας» τα έσοδα των παραγωγών. Είναι ενδεικτικό ότι, σύμφωνα με τα ενδεικτικά στοιχεία της Ρυθμιστικής Αρχής, οι απορρίψεις εντός του 2024 ξεπερνούν ήδη τις 833 Γιγαβατώρες. Επομένως, είναι ήδη αυξημένες κατά 265% έναντι όλου του προηγούμενου έτους, όπου είχαν διαμορφωθεί σε 228 Γιγαβατώρες.
Αξίζει να σημειωθεί πάντως ότι οι παρεμβάσεις δεν θα περιορίσουν τις «πράσινες» Γιγαβατώρες που μένουν στα… αζήτητα, αλλά θα εξορθολογίσουν την απώλεια των εσόδων των παραγωγών. Η μείωση των περικοπών θα επέλθει σε πρώτη φάση από την ενίσχυση της διείσδυσης της αποθήκευσης ενέργειας, καταρχάς μέσα από το χαρτοφυλάκιο των μπαταριών που δρομολογούνται και οι οποίες θα κάνουν την εμφάνισή τους από το 2027. Επίσης, σημαντικό ρόλο στον περιορισμό των περικοπών θα παίξει η μονάδα αντλησιοταμίευσης της ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή στην Αμφιλοχία, η οποία θα προστεθεί στις δύο «φυσικές μπαταρίες» (Θησαυρός, Σφηκιά) που διαθέτει η ΔΕΗ.
Μηχανισμός αντιστάθμισης
Το πρώτο μέτρο αφορά την ενεργοποίηση του Μηχανισμού Αντιστάθμισης Περικοπών ΑΠΕ. Σκοπός του είναι να ανακτώνται έσοδα από έργα ΑΠΕ που κανονικά θα έπρεπε να «ψαλιδιστεί» η παραγωγή τους, αλλά αυτό δεν κατέστη εφικτό για τεχνικούς λόφους. Τα ποσά αυτά θα αξιοποιούνται για την αποζημίωση για τις υπέρμετρες περικοπές που υπέστησαν άλλες μονάδες ΑΠΕ, ακριβώς γιατί τα πρώτα έργα «γλίτωσαν» το ψαλίδι.
Σύμφωνα με δηλώσεις στο ίδιο συνέδριο του επικεφαλής της Ομάδα Διοίκησης Έργου και καθηγητή του ΕΜΠ, Σταύρος Παπαθανασίου, στόχος είναι ο Μηχανισμός να ενεργοποιηθεί στις αρχές του 2025. Προς ώρας, περικοπές εφαρμόζονται μόνο σε όσα έργα υπάρχει η τεχνική δυνατότητα για απορρίψεις από απόσταση. Αυτά είναι όλοι οι σταθμοί ΑΠΕ που συνδέονται στο σύστημα μεταφοράς, καθώς και ένα περιορισμένο χαρτοφυλάκιο (της τάξης του 1,5 GW) στο δίκτυο διανομής. Είναι ενδεικτικό ότι αν πέρυσι εφαρμοζόταν σε όλα τα έργα το «ψαλίδι», οι περικοπές θα έφταναν το 1,2% για κάθε μονάδα, ενώ στην πραγματικότητα οι απορρίψεις που υπήρξαν (σε όσες μονάδες έδιναν αυτή την τεχνική δυνατότητα) έφτασαν το 2%.
Επομένως, μέχρι να επεκταθεί το «ψαλίδι» σε όλα τα υπόχρεα έργα, ο μηχανισμός θα ανακτά υπερέσοδα από έργα δεν μπορούν να περικοπούν, για να αποδίδονται στις μονάδες που περικόπτονται υπέρμετρα. Η αλήθεια είναι πως κανονικά μέχρι τις αρχές του επόμενου έτους το «ψαλίδι» πρόκειται να επεκταθεί και στα έργα στο δίκτυο διανομής που πρέπει να υπόκεινται σε περικοπές. Ωστόσο, αν ο μηχανισμός ενεργοποιηθεί άμεσα, μέσω Υπουργικής Απόφασης, τότε από την επόμενη ημέρα θα αρχίσουν να «τρέχουν» οι ανακτήσεις και οι αποζημιώσεις, ακόμη κι αν τα σχετικά ποσά θα «μεταφερθούν» σε δεύτερο χρόνο – όταν θα είναι έτοιμο να τεθεί σε λειτουργία το μέτρο.
Αρνητικές τιμές στην Εξισορρόπηση
Το δεύτερο μέτρο που πρόκειται να τεθεί άμεσα σε εφαρμογή -πιθανότατα νωρίτερα από τον Μηχανισμό Αντιστάθμισης- αφορά ένα οικονομικό αντικίνητρο στους παραγωγούς ΑΠΕ (και τους Φορείς Σωρευτικής Εκπροσώπησης) ώστε να εγχέουν στο σύστημα μόνο τις ποσότητες ενέργειας που έχουν βρει αγοραστή στις χονδρεμπορικές αγορές.
Το μέτρο αυτό θα εξασφαλίσει πως αν «περάσουν» στο σύστημα «πράσινες» Μεγαβατώρες που δεν έχουν πουληθεί, τότε σε συνθήκες μεγάλης παραγωγής ΑΠΕ, θα είναι πιθανό να πρέπει να αποζημιώσουν για τις συγκεκριμένες ποσότητες ηλεκτρικής ενέργειας. Αυτή τη στιγμή, τα έργα δεν επιβαρύνονται όταν δηλώνουν μικρότερη παραγωγή – ή μπορεί να λάβουν αμοιβή για τις πλεονάζουσες ποσότητες.
Η αλλαγή θα γίνει με την επαναφορά των αρνητικών τιμών στην αγορά Εξισορρόπησης, οι οποίες αυτή τη στιγμή βρίσκονται σε αναστολή. Σε πρώτη φάση, οι αρνητικές τιμές θα μπορούν να φτάσουν σε ένα συντηρητικό κάτω όριο.
