Καθημερινά βρισκόμαστε ανάμεσα σε συζητήσεις γεωργών και κτηνοτρόφων που αναζητούν τρόπους να αυξήσουν τα ποσά των επιδοτήσεων που θα έχουν να λαμβάνουν ετησίως. Τα ποσά αυτά προκύπτουν από τη βασική ενίσχυση η οποία όμως είναι σταθερή και δεν μπορούν να επέμβουν στην τιμή ανά στρέμμα αυτής και από τα περιβόητα οικολογικά σχήματα που έχουν μπει στο «παιχνίδι» των αγροτικών επιδοτήσεων από το 2023 με την εφαρμογή της ΚΑΠ 2023-2027.
Τα οικολογικά σχήματα πληρώνουν όσους καλλιεργούν γη και εκτρέφουν ζώα, περίπου 460 εκατ. ευρώ επιδοτήσεων ετησίως. Αν κάνει κανείς μια αναζήτηση στο διαδίκτυο για τα οικολογικά σχήματα, θα δει πως υπάρχουν πάρα πολλά άρθρα που αναλύουν τα οικολογικά σχήματα και τι θεωρητικά πληρώνουν αυτά αλλά και τι υποχρεώσεις έχουν οι παραγωγοί για να λάβουν αυτές τις ενισχύσεις.
Ωστόσο σε όλα τα άρθρα που έχουν γραφεί πριν τις πληρωμές, αναφέρονται οι «θεωρητικές» τιμές πληρωμής, οι οποίες προκύπτουν από το Ελληνικό Στρατηγικό Σχέδιο της ΚΑΠ 2023-2027 και έχουν υπολογιστεί με μέσους όρους οι οποίοι είναι μάλλον μακριά από την πραγματικότητα… Τιμές όμως που οι παραγωγοί «τυπώνουν» στο μυαλό τους και περιμένουν να πληρωθούν τελικά βάσει αυτών, ενώ δεν είναι λίγες οι φορές που επηρεάζουν τις αποφάσεις τους ως προς τον προγραμματισμό των καλλιεργειών τους.
Ποια είναι η αλήθεια όμως;
Η αλήθεια είναι πως σχεδόν κανένα οικολογικό σχήμα δεν πλήρωσε τον παραγωγό με τις τιμές που υποσχόταν η … ΚΑΠ. Οι μειώσεις τιμών ανά στρέμμα στα οικολογικά σχήματα στις τελικές πληρωμές που έγιναν την άνοιξη του 2024 ξεκινούν από 25% και σε κάποια από αυτά ξεπερνούν ακόμα και το 55%!
Η εικόνα αυτή αποτυπώνεται και στο παρακάτω γράφημα όπου με πράσινο χρώμα φαίνονται οι τιμές που υποτίθεται ότι θα πλήρωνε κάθε οικολογικό σχήμα βάσει του ελληνικού στρατηγικού σχεδίου της ΚΑΠ 2023 - 2027 και με κόκκινο τι τελικά πληρώθηκαν οι αγρότες από το καθένα από αυτά.
Στο γράφημα περιλαμβάνονται αν όχι όλα τα οικολογικά σχήματα η συντριπτική πλειοψηφία αυτών.
Από το παραπάνω γράφημα βλέπει κανείς πως κανένα σχεδόν οικολογικό σχήμα δεν πληρώθηκε με τις τιμές του ΣΣ ΚΑΠ.
Γιατί όμως έχουμε τόσες αποκλίσεις;
Εν μέρει είναι φυσιολογικό να υπάρχουν αποκλίσεις γιατί όταν σχεδιάστηκαν όλα αυτά τα οικολογικά σχήματα, οι υπολογισμοί έγιναν με δεδομένα προηγούμενων ετών. Δεν μπορούσε να προβλεφθεί η ζήτηση που θα έχουν αυτά και πως οι παραγωγοί θα έκαναν εφαρμογή των προαπαιτούμενων. Επίσης, οι διαθέσιμοι πόροι ανά οικολογικό σχήμα μοιράζονται στους αιτούντες αυτών. Οπότε, όσο περισσότεροι είναι αυτοί που ζητούν να ενταχθούν σε ένα οικολογικό σχήμα και να πληρωθούν οι εκμεταλλεύσεις τους, τόσο μειώνεται το ποσό ανά στρέμμα που θα πληρώσει το εν λόγω οικολογικό σχήμα.
Τέλος, έγινε μεταφορά πόρων μεταξύ των οικολογικών σχημάτων για να καλυφθεί η υπερβάλλουσα ζήτηση σε οικολογικά σχήματα που δεν είχαν προβλεφθεί οι απαραίτητοι πόροι και αν δε γινόταν αυτό, οι παραγωγοί που τελικά τα είχαν επιλέξει θα έπαιρναν ποσά μηδαμινά σχεδόν. Συνοψίζοντας, θα έλεγα πως κανείς δεν μπορεί τελικά να προβλέψει τι θα πληρώσει το κάθε οικολογικό σχήμα και αν τελικά συμφέρει η εφαρμογή αυτού ή όχι. Τα ποσά θα διαφοροποιούνται ετησίως και πρέπει αν συνυπολογίσουμε πως κάθε εκμετάλλευση είναι διαφορετική, καταλήγουμε πως χρειάζεται μελέτη πριν την επιλογή αλλά και εφαρμογή των οικολογικών σχημάτων.
