Στις 20 Νοεμβρίου, ο επικεφαλής της γνωστής γαλλικής εταιρείας λιανικού εμπορίου Carrefour Alexander Bompare, ανακοίνωσε ότι η εταιρεία του σταματάει τις πωλήσεις βοδινού και χοιρινού κρέατος που προέρχεται από τις χώρες Μercosur (Βραζιλία, Αργεντινή, Ουρουγουάη, Παραγουάη και Βολιβία) σε ένδειξη συμπαράστασης στους Γάλλους αγρότες! Ο σκοπός του προφανής! Οι τελευταίοι, βγήκαν στους δρόμους, διαμαρτυρόμενοι για τους κινδύνους στη γαλλική παραγωγή κρέατος από τις επερχόμενες φθηνότερες εισαγωγές. Η εφημερίδα Le Monde, έσπευσε να επισημάνει με δηκτικό τρόπο, ότι οι εν λόγω πωλήσεις αντιπροσωπεύουν μόλις το 4% των πωλήσεων κρέατος της εταιρείας στην Γαλλία.
Η δήλωση αυτή, δεν μπορούσε να μείνει αναπάντητη από τον άλλο μεγάλο Γάλλο λιανέμπορο, Ε. Lecrerc, ο οποίος σε πολιτικού περιεχομένου πάνελ, δηλαδή θεματικά άσχετου, έσπευσε να απαντήσει ότι «το κρέας που πουλάμε στα σούπερ μάρκετ είναι κατά 99% εκτός χωρών Μercosur», ρίχνοντας το μπαλάκι στους βιομηχάνους να αποκαλύψουν αυτοί από που προέρχονται οι πρώτες ύλες τους.
Η γαλλική κυβέρνηση δήλωσε με νόημα ότι η συμφωνία έχει απλώς υπογραφεί δεν έχει ακόμη επικυρωθεί, τονίζοντας έτσι την διαφωνία της για την υπογραφή την προηγούμενη εβδομάδα από την Πρόεδρο της Επιτροπής κα φον ντερ Λάιεν.
Η δραματική όμως απάντηση, ήλθε από τον Mauro Mendes, κυβερνήτη της επαρχίας Matto Grosso της Βραζιλίας, εκεί όπου το Carrefour είναι leader στην λιανική αγορά: «Εγώ σαν πολίτης, σταματάω από σήμερα να αγοράζω από τα Carrefour!» Να σημειωθεί ότι η εν λόγω επαρχία, είναι η μεγαλύτερη παραγωγός βοδινού κρέατος στην Βραζιλία.
Κατά την επιστροφή της από το Μοντεβιδέο όπου υπεγράφη η Συμφωνία, ήταν προγραμματισμένο η κα φον ντερ Λάιεν να σταματήσει στο Παρίσι, προκειμένου να παραστεί στα θυρανοίξια της ανακαινισμένης Παναγίας των Παρισίων. Επικαλούμενη φόρτο εργασίας, συνέχισε κατευθείαν για Βρυξέλλες, επιβεβαιώνοντας το κακό κλίμα που έχει δημιουργηθεί μεταξύ των δύο πλευρών.
Μύλος... αν και μιλάμε για κρέας.
Τι είναι επιτέλους αυτή η περίφημη συμφωνία ΕΕ – Mercosur που υπογράφηκε στις 6 Δεκεμβρίου μετά από 19 χρόνια διαπραγματεύσεων; Η υπογραφή αφορά ένα κείμενο που χρειάζεται να εγκριθεί είτε από το Ευρωκοινοβούλιο, είτε από τους Εθνικούς εκπροσώπους, με αυξημένη όμως πλειοψηφία που αντιστοιχεί στο 65% των πολιτών χωρών της ΕΕ.
Τι είναι η συνθήκη Mercosur
Οι πέντε χώρες, έχουν ιδρύσει μια οικονομική συνομοσπονδία, με 280 εκατ. καταναλωτές και συνολικό ΑΕΠ που αντιπροσωπεύει περίπου το 3% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Οι χώρες της ΕΕ είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος εμπορικός τους εταίρος, μετά την Κίνα, αλλά πριν τις ΗΠΑ. Επί συνόλου ευρωπαϊκών εξαγωγών προς τις χώρες αυτές 55,7 δισ. ευρώ το 2023, η Γερμανία κατέχει μερίδιο 27%. Η Ισπανία με συνολικές εξαγωγές 7,1 εκατ. ευρώ, κόπτεται ιδιαίτερα για την εμβάθυνση των σχέσεων, λόγω προφανώς και της μακροχρόνιας σχέσης των δύο πλευρών.
Οι χώρες Μercosur, εισάγουν κυρίως βιομηχανικά προϊόντα, με τα αυτοκίνητα να κατέχουν εξέχουσα θέση. Οι συνολικές εισαγωγές σε ευρωπαϊκά αυτοκίνητα και ανταλλακτικά, φθάνουν τα 5 δισ. ετησίως. Οι ντόπιες μονάδες παραγωγής σε Βραζιλία και Αργεντινή , ικανοποιούν μόνο τις ανάγκες των χωρών αυτών, αλλά εξάγουν και σε άλλες χώρες, με το συνολικό έλλειμμα σε αυτοκίνητα της περιοχής να φθάνει το 30% της αγοράς!
Μια πρώτης τάξεως αγορά για τις ευρωπαϊκές βιομηχανίες που εδώ και λίγο καιρό υποαπασχολούνται…
Οι σημερινοί δασμοί για αυτοκίνητα, φθάνουν το 35% της αξίας εισαγωγής, ενώ για ανταλλακτικά είναι περίπου στο μισό 18%. Με βάση τη συμφωνία, οι δασμοί αυτοί θα υποχωρήσουν μέσα σε μια περίοδο 18 ετών, με τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα για παράδειγμα να πέφτουν από 35% σε 25% άμεσα και το υπόλοιπο μέχρι το τέλος της περιόδου.
Τα χημικά και φαρμακευτικά προϊόντα, με σημερινούς δασμούς 18% καθώς και τα προϊόντα τεχνολογίας, θα ακολουθήσουν και αυτά αντίστοιχη πορεία, ενώ θα υπάρχουν διευκολύνσεις στα είδη ρουχισμού και υπόδησης.
Το ισπανικό Υπουργείο Εμπορίου, σε μια μεγάλη μελέτη που έκανε για το θέμα, εκτιμά ότι ο κλάδος μεταποίησης στην Ευρώπη θα είναι ο μεγάλος κερδισμένος. Η ίδια η Ισπανία, εκτιμάται ότι θα είναι πολλαπλά κερδισμένη, όχι μόνο στο οικονομικό επίπεδο που θα δει αύξηση του κύκλου εργασιών και μισθών σε πολλές επιχειρήσεις και χαμηλό πληθωρισμό αλλά και αυξανόμενη πολιτική επιρροή σε μια περιοχή που στο παρελθόν ήταν κυρίαρχη κι έχει σε μεγάλο βαθμό υποκατασταθεί από την Κίνα.
Οι Ευρωπαίοι αγρότες ανησυχούν
Γιατί τώρα οι Γάλλοι και Πολωνοί πρωτίστως αλλά και Ιταλοί αγρότες βγήκαν στους δρόμους ενάντια στη συμφωνία; Οι Γάλλοι εκτιμούν ότι θίγονται στην αγορά κρέατος, βόειου, χοιρινού και κοτόπουλου. Βάσει της συμφωνίας θα υπάρξει μια μεταβατική περίοδος, όπου στα συγκεκριμένα είδη οι χώρες Mercosur, θα εξάγουν συγκεκριμένες επιπλέον ποσότητες στην Ευρωπαική αγορά: 90.000 επιπλέον τόνους βόειο κρέας, 190.000 τόννους πουλερικών. Οι ποσότητες δεν είναι μεγάλες, είναι όμως σημαντικές να επηρεάσουν τις τιμές που απολαμβάνουν οι Ευρωπαίοι παραγωγοί.
Συγκεκριμένα και στα δύο είδη οι επιπλέον ποσότητες είναι 1,5% περίπου της συνολικής κατανάλωσης της ΕΕ, αλλά αντιστοιχούν σε 30% για το βόειο και 20% για τα πουλερικά επιπλέον εισαγόμενες ποσότητες. Σύμφωνα με τις ίδιες εκτιμήσεις, είναι αμφίβολο εάν θα υπάρξουν μειώσεις στις τιμές λιανικής, λόγω εμπλοκής μεγάλων εμπορικών εταιρειών που εύκολα μπορούν να διακρατήσουν για λογαριασμό τους το όποιο όφελος.
Οι Ευρωπαίοι αγρότες, ισχυρίζονται ότι εκτός του κοστολογικού πλεονεκτήματος των χωρών αυτών, υπάρχουν δύο ακόμη προβλήματα: πρώτον ότι στις χώρες Mercosur, χρησιμοποιούνται εισροές – γενετικά τροποποιημένων οργανισμών περιλαμβανομένων – που έχουν εδώ και καιρό αφαιρεθεί από το οπλοστάσιο των Ευρωπαίων παραγωγών και δεύτερον η όλη αυτή προσπάθεια αντιτίθεται στην πρόθεση της ΕΕ να μην επιτρέψει στην μεγάλη εσωτερική αγορά της την κυκλοφορία προϊόντων που προέρχονται από αποψίλωση δασών.
Η ΕΕ, απαντά ότι η πολιτική και για τα δύο αυτά θέματα είναι δεδομένη και αδιαπραγμάτευτη, επομένως δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας. Τονίζει ότι το 2023,οι εξαγωγές ευρωπαϊκών διατροφικών προϊόντων στην περιοχή Mercosur έφτασε τα 2,3 δισ. ευρώ, εν μέσω δασμών από 10 έως 35%.
Οι χώρες αυτές, έχουν αναγνωρίσει την αξία και μοναδικότητα 350 προϊόντων γεωγραφικής ένδειξης, όπως η δικιά μας φέτα, ελιές και ελαιόλαδο και αυτό θα ισχύσει στην σήμανσή τους και την απομίμησή τους, ότι δηλαδή ισχύει και στο ευρωπαϊκό έδαφος.
Επιπλέον, θα μειωθούν οι δασμοί σε μια σειρά ευρωπαϊκών προϊόντων, όπως τα τυροκομικά (με μηδενικούς δασμούς για ποσότητα μέχρι 30.000 τόνους), η σκόνη γάλακτος, οι παιδικές τροφές, τα κρασιά (με σημερινό δασμό 20-35%), τα οινοπνευματώδη ποτά, το ελαιόλαδο, τις κονσέρβες ροδάκινο τομάτας , προϊόντα χοιρινού, σοκολάτες και μη αλκοολούχα ποτά, με συνέπεια να αυξηθεί η κατανάλωση και οι εισαγόμενες ποσότητες. Άρα επιμένει ότι ο αγροτοδιατροφικός τομέας θα δει θετικό αποτέλεσμα από την συμφωνία αυτή.
Πέραν του κρέατος, η ΕΕ από την μεριά της, θα μειώσει τους δασμούς σε εισαγόμενα από την Mercosur διατροφικά προϊόντα, στα πλαίσια όμως συγκεκριμένων ποσοστώσεων. Έτσι, για το μέλι, που ενδιαφέρει του Πολωνούς παραγωγούς, οι σημερινές εισαγωγές των 30.000 τόνων, θα μπορέσουν να αυξηθούν μέχρι 45.000 τόνους και να αποτελέσουν έως το 10% της ευρωπαϊκής κατανάλωσης χωρίς καθόλου δασμούς.
Για το ρύζι, θα επιτραπούν οι εισαγωγές χωρίς δασμούς μέχρι του ποσού των 60.000 τόννων ετησίως.
Συνολικά 450.000 τόνοι αιθανόλης για την χημική βιομηχανία θα εισάγονται άμεσα χωρίς δασμούς, ενώ 200.000 τόννοι για άλλες χρήσεις με μειούμενους δασμούς εντός πενταετίας. Τέλος ειδικό καθεστώς προβλέπεται για τις εισαγωγές ζάχαρης από Βραζιλία και Παραγουάη.
Διακυβεύεται ο ευρωπαϊκός τρόπος παραγωγής τροφίμων
Μια ενδιαφέρουσα παρέμβαση στο θέμα έκανε η Ιταλική, αλλά με παγκόσμια δικτύωση και κίνηση, Slow food. Συγκεκριμένα, οι αντιπρόσωποι της στη Γαλλία, αναφέρουν ότι τα κρασιά της Αργεντινής και της Χιλής (δεν ανήκει στους Mercosur) δημιουργούν ήδη προβλήματα στους Γάλλους αγρότες και κυρίως σε όσους ασκούν οργανική γεωργία. Με την διακίνηση χωρίς δασμούς η κατάσταση θα χειροτερεύσει.
Σε συνδυασμό με το Πολωνικό παράρτημα της κίνησης, θέτουν το θέμα του διαρκούς κυνηγητού χαμηλότερης τιμής, που τελικά επηρεάζει τόσο την ποιότητα της τροφής, όσο το περιβάλλον και τον ευρωπαϊκό τρόπο παραγωγής. Οι Πολωνοί, αναφέρουν ότι είναι επιθυμία της κοινωνίας τους η αγροτική τους παραγωγή να γίνεται κατά πλειοψηφία από μικρούς και μεσαίους καλλιεργητές, οι οποίοι δεν μπορούν να ανταποκριθούν στα χαμηλά κοστολόγια των χωρών της Νοτίου Αμερικής.
Να θυμίσουμε ότι ο προηγούμενος Έλληνας Επίτροπος, είχε το χαρτοφυλάκιο της Προώθησης του ευρωπαϊκού τρόπου ζωής. Αυτό ακριβώς επισημαίνουν οι Πολωνοί της Slow Food, πώς θα μπορέσουμε να κρατήσουμε τον χαρακτήρα μας σε ένα περιβάλλον διαρκώς πτωτικών τιμών;
Η ανησυχία των Ευρωπαίων αγροτών, φαίνεται να μην απασχολεί και πάρα πολύ τα υψηλά κλιμάκια στην ΕΕ. Προτεραιότητά της μοιάζει να είναι η επανεκκίνηση του κλάδου της αυτοκινητοβιομηχανίας και των χημικών προϊόντων. Με επιθυμία να τελειώσουν οι διαπραγματεύσεις κατά την σύνοδο των G20 τον περασμένο μήνα στο Ρίο Ντε Τζανείρο, κοινοτικοί αξιωματούχοι διέρρευσαν στα μέσα Οκτωβρίου ότι είναι στις σκέψεις τους η δημιουργία ενός ταμείου στήριξης των κλάδων που θα θιγούν από την συμφωνία, κατά το παράδειγμα του ταμείου των 5,4 δισ. ευρώ που είχε δημιουργηθεί την περίοδο του BREXIT. Τις τελευταίες ημέρες, δεν έχει τεθεί κανένα τέτοιο θέμα, πράγμα που σημαίνει είτε ότι η ΕΕ υπαναχώρησε, είτε ότι το κρατάει για μελλοντικό διαπραγματευτικό όπλο.
Εμάς τους Έλληνες, φαίνεται ότι η εν λόγω συμφωνία δεν θα μας αγγίξει ιδιαίτερα, αφού οι χώρες αυτές αποτελούν τον 22ο εμπορικό μας εταίρο και αντιπροσωπεύουν μόλις το 2,5% των εξαγωγών μας, πέραν του γεγονότος ότι θα κατοχυρωθούν βασικά μας προϊόντα όπως η φέτα, οι ελιές και το λάδι.
Αυτό όμως που αναδεικνύεται από την συζήτηση αυτή είναι ότι η συνεχής διολίσθηση των διατροφικών πρoϊόντων προς χαμηλότερες τιμές, θέτουν τις βάσεις για την αμφισβήτηση της μεγάλης και διεθνώς αναγνωρισμένης διατροφικής μας παράδοσης.
Το ερώτημα λοιπόν που τίθεται είναι θα συνεχίσουμε να τρώμε ελληνικά προϊόντα ή απλώς να τρώμε κάτι που μοιάζει με αυτά;
