Με καθυστέρηση κάποιων μηνών, καθώς αναμένονταν ακόμα και το φθινόπωρο του 2024, η κυβέρνηση φέρνει το περίφημο νομοσχέδιο με αλλαγές στον θεσμό των Πρότυπων Προτάσεων. Οι οποίες, θα αφορούν αποκλειστικά σε έργα ΣΔΙΤ και συμβάσεις παραχώρησης, όπως είχε προαναγγείλει η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, ενώ μένει να φανεί αν παραμείνει και το κατώτατο όριο (ως ύψος προϋπολογισμού) των 200 εκατ. ευρώ (για το οποίο γκρίνιαζαν μικρότερα κατασκευαστικά σχήματα θεωρώντας ότι αποκλείονται από το μοντέλο).
Χτες, στο πρώτο υπουργικό συμβούλιο της χρονιάς, ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, παρουσίασε ερανιστικό νομοσχέδιο που αναφέρονταν, μεταξύ άλλων, και στις Πρότυπες Προτάσεις. Βάσει της σχετικής αρχικής ενημέρωσης, στον τομέα των Υποδομών, αναμένεται να επιτευχθεί η αποδοτικότερη εφαρμογή του θεσμού των προτύπων προτάσεων με απώτερο στόχο την επιτάχυνση της ωρίμανσης, δημοπράτησης και υλοποίησης σημαντικών έργων υποδομών με τη συμβολή του ιδιωτικού τομέα. Με τις προβλέψεις που εισάγονται, προς τον σκοπό της ασφάλειας δικαίου, διασαφηνίζονται ζητήματα που ανακύπτουν τόσο κατά τη διαδικασία υποβολής των προτάσεων όσο και κατά την αξιολόγησή τους. Συγχρόνως ρυθμίζονται ζητήματα συγκρότησης της Επιτροπής Αξιολόγησης Προτύπων Προτάσεων. Ειδικότερα, με την εφαρμογή του θεσμού των προτύπων προτάσεων μόνο στις συμβάσεις παραχώρησης έργου ή σύμπραξης δημοσίου και ιδιωτικού τομέα, επιδιώκεται να εξασφαλιστούν πόροι από τον ιδιωτικό τομέα για την υλοποίηση μεγάλων έργων υποδομής, χωρίς να επιβαρυνθεί με έξοδα το Ελληνικό Δημόσιο, καθορίζεται η ηλεκτρονική πλατφόρμα στην οποία υποβάλλονται οι πρότυπες προτάσεις, εξορθολογίζεται η διαδικασία καταβολής και επιστροφής του παραβόλου σε περιπτώσεις απόρριψης της πρότασης, καθώς και οι διατάξεις για τη νέα σύνθεση της Επιτροπής.
Όπως έχουμε αναφέρει , το υπουργείο, πολλές φορές, και δια στόματος Νίκου Ταχιάου (υφυπουργός Υποδομών), έχει προαναγγείλει αλλαγές στο θεσμικό/νομικό πλαίσιο, κάνοντας λόγο για ασυμβατότητα διατάξεων (το παλιό μοντέλο) με το ευρωπαϊκό δίκαιο, για προβληματικές ρυθμίσεις που χρήζουν μεταβολής κ.α.. Οι Πρότυπες Προτάσεις, μπορεί να έχουν νομοθετηθεί ως μοντέλο προώθησης υποδομών από το 2022, αλλά επί της ουσίας μέχρι τώρα «παραμένουν στο συρτάρι» του υπ. Υποδομών και Μεταφορών παρά το γεγονός ότι έχουν υποβληθεί σχετικά σχέδια, κατά βάση οδικά για νέους δρόμους στην Αττική.
Τα έργα και το θέμα της χρηματοδότησης
Σε πρόσφατο συνέδριο για ΣΔΙΤ (5o forum), ο υφυπουργός σημείωνε ότι «υπάρχουν 3 Πρότυπες και ξέρουμε μόνο τους τίτλους, όχι τις τεχνικές λύσεις, τις χαράξεις. Οι πιο ενδιαφέρουσες είναι για την επέκταση της Αττικής Οδού και η άλλη είναι για τον άξονα Ελευσίνα-Οινόη».
Αναφορικά με τις Πρότυπες Προτάσεις, υπενθυμίζεται ότι, μεταξύ άλλων, είχαν υποβληθεί σχέδια από το σχήμα ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ – ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις – ΑΒΑΞ για σχετική επένδυση για την υλοποίηση νέων οδικών αξόνων στην Αττική (επεκτάσεις Αττικής Οδού) σχεδόν 1,5 δισ. ευρώ, επί της ουσίας των επεκτάσεων της Αττικής Οδού προς Ελληνικό (η πλέον κομβική καθώς θα «χτιστεί» μια νέα πόλη εκεί) αλλά και Ραφήνα/Λαύριο, όπως και του αυτοκινητόδρομου Ελευσίνα – Οινόφυτα (από τον όμιλο ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, ύψους 500 εκατ.) που εκτιμάται ότι θα προσφέρει «ανάσες» στο κυκλοφοριακό κομφούζιο του Κηφισού. Ο κ. Ταχιάος παλιότερα είχε αναφέρει το ότι δεν υπάρχει μεγάλος δημοσιονομικός χώρος για συμμετοχή του δημοσίου σε Πρότυπες Προτάσεις και σε ΣΔΙΤ/Παραχωρήσεις, σημείωσε ότι πρέπει να «δούμε αν και πώς θα συμμετέχει το δημόσιο», τονίζοντας ότι «δεν γίνονται αποδεκτά έργα που θα μεταφέρουν βάρος και κόστος σε επόμενες γενιές». Ωστόσο, στο υπουργείο αναγνωρίζουν ότι αφενός πρέπει να προωθηθεί το μοντέλο των Πρότυπων Προτάσεων, αφετέρου να γίνουν και νέες οδικές παρεμβάσεις στην Αττική. Ενώ θυμίζουμε ότι «παγωμένη», ελλείψει κεφαλαίων αλλά και δικαστικής εμπλοκής (προσφυγές Δήμων στο ΣτΕ) είναι και η επέκταση της Λ. Κύμης (ΤΕΡΝΑ, AKTOR).
Στο συγκεκριμένο συνέδριο, και αναφορικά με τη χρηματοδότηση και την επιβάρυνση του Δημοσίου, το πολύπειρο στέλεχος του κλάδου, ο κ. Γ. Συριανός (ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις), σημείωνε ότι «προτείνουμε μηδενισμό της χρηματοδοτικής συμβολής του Δημοσίου στα έργα των Πρότυπων Προτάσεων που είναι εντός αστικής ζώνης, ώστε να μειωθεί το κόστος για το κράτος. Δεν θα ισχύει παντού αυτό αλλά σε κάποιες περιπτώσεις. Προσπαθήσαμε να βρούμε μια λύση προκειμένου να "σπρωχτούν" τα λεγόμενα σκιώδη διόδια πιο πίσω στον χρόνο, δηλαδή μετά από 10-12 χρόνια από την έναρξη της παραχώρησης. Έχουμε εκπονήσει μελέτες και είμαστε έτοιμοι όταν το υπουργείο Υποδομών μας καλέσει να προχωρήσουμε αναλόγως».
Με βάση το παλιό μοντέλο ο θεσμός αφορούσε σε έργα προϋπολογισμού άνω των 200 εκατομμυρίων ευρώ από τα υπουργεία Υποδομών και Μεταφορών, Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ή και φορείς που εποπτεύονται από αυτά), έργα που παρουσιάζουν χαρακτηριστικά καινοτομίας και πολυπλοκότητας.
