Καταλύτη για τις τιμές ενέργειας αποτελούν οι γεωπολιτικές εξελίξεις, καθώς αυτές καθορίζουν το κόστους του φυσικού αερίου, από το οποίο με τη σειρά του βρίσκονται σε απόλυτη εξάρτηση οι τιμές του ηλεκτρισμού. Αυτό επισημαίνουν παράγοντες της αγοράς, συμπληρώνοντας πως τα ανοδικά ράλι των τελευταίων ετών στις ενεργειακές αγορές -τόσο την Ευρώπη όσο και στον υπόλοιπο κόσμο- ανάγονται σε γεωπολιτικά αίτια.
Με δεδομένο ότι οι τιμές του φυσικού αερίου αποτελούν τον καθοριστικό παράγοντα, υπογραμμίζουν πως αυτές θα μπορούσαν κάλλιστα να κατακρημνιστούν στο άμεσο μέλλον κατά 80% περίπου – πέφτοντας κάτω από τα 10 ευρώ ανά Μεγαβατώρα, από τα επίπεδα των 47 ευρώ ανά Μεγαβατώρα, που βρίσκονται τώρα. Σε αυτό το σενάριο συνηγορεί το γεγονός ότι η παραγωγή του Κατάρ πρόκειται να διπλασιαστεί τα επόμενα δύο χρόνια, είναι επίσης δρομολογημένη η ενίσχυση της παραγωγής της Αυστραλίας, ενώ σε 5 χρόνια θα διπλασιαστεί η παραγωγή των ΗΠΑ, καθώς ο Ντ. Τραμπ θα δώσει νέες άδειες εξόρυξης.
Καθοριστικός παράγοντας για τη βουτιά των τιμών θα ήταν επίσης ενδεχόμενος τερματισμός του πολέμου στην Ουκρανία, με ενίσχυση των εξαγωγών της Ρωσίας. «Σε μία τέτοια περίπτωση η αγορά θα πλημμύριζε με αέριο», σημειώνουν χαρακτηριστικά.
«Άνοιγμα» των ηλεκτρικών δικτύων στους ιδιώτες
Τα ίδια στελέχη σημειώνουν πως το αέριο θα μείνει για 10ετίες στο ενεργειακό μίγμα, καθώς θα χρειαστούν τουλάχιστον 20 χρόνια ακόμη ώστε να αναπτυχθούν μπαταρίες που να μπορούν πραγματικά να καλύψουν τις ανάγκες για ηλεκτρική ενέργεια όταν δεν λειτουργούν οι ΑΠΕ. Στο ίδιο πλαίσιο, διαφωνούν με τις εκτιμήσεις της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΕΝ, ότι σε μία 3ετία η διείσδυση των ΑΠΕ στο εγχώριο μίγμα θα έχει φτάσει σε τέτοια επίπεδα, που θα αποκλιμακωθούν οι τιμές ηλεκτρισμού.
Όπως τονίζουν, το αντεπιχείρημα δεν αφορά το αν μπορούν να υλοποιηθούν οι «πράσινες» μονάδες, αλλά το ότι δεν θα υπάρχουν επαρκή ηλεκτρικά δίκτυα για τη σύνδεσή τους, καθώς για αυτό θα χρειαστεί ένας πακτωλός χρημάτων. Επομένως επισημαίνουν πως ο «κορμός» του δικτύου (το ηλεκτρικό σύστημα) θα πρέπει να παραμείνει υπό κεντρικό έλεγχο, ωστόσο το δίκτυο διανομής θα πρέπει να «ανοίξει» στους ιδιώτες, για να επιταχυνθούν οι επενδύσεις.
Αντιδρούν οι πολίτες
Αποτιμώντας τη στρατηγική για το κλίμα της Ε.Ε. τα τελευταία έτη, σημειώνουν ότι υπάρχουν στελέχη στις Βρυξέλλες που είναι δογματικοί με την κλιματική αλλαγή, σαν να περιμένουν κάθε εβδομάδα τη συντέλεια του κόσμου. Το αποτέλεσμα είναι να εφαρμοστούν πολιτικές που έχουν κάνει τους πολίτες να αντιδρούν πλέον έντονα για το κόστος που αναγκάζονται να επωμιστούν και για το οποίο δεν ρωτήθηκαν. Όπως υπογραμμίζουν, υπάρχουν μελέτες που δείχνουν ότι το 90% των καταναλωτών απαντά ότι είναι υπέρ της «πράσινης» μετάβασης, την ίδια στιγμή όμως το 80% απαντά αρνητικά στο ερώτημα αν θα ήταν διατεθειμένος να καταβάλει το 30% του εισοδήματός του για την αντιμετώπισή της. Μάλιστα, με δεδομένο ότι η ενεργειακή μετάβαση ήταν (και παραμένει) προμετωπίδα των κεντρώων συστημικών κομμάτων, μερίδα των ευρωπαϊκών κοινωνιών στρέφεται σε ακραίους πολιτικούς σχηματισμούς.
Ένα από τα κύρια προβλήματα εντοπίζεται στην τιμή των δικαιωμάτων ρύπων, τα οποία προορίζονταν εργαλείο πολιτικής για την ενεργειακή μετάβαση, χωρίς ωστόσο ουσιαστικά αποτελέσματα. Έτσι, το μόνο που κατάφεραν ήταν να διαλύσουν την ευρωπαϊκή βιομηχανία.
Για παράδειγμα, μέσα στα επόμενα χρόνια και οι κλάδοι που απειλούνται με «διαρροή άνθρακα» θα βρεθούν εκτεθειμένοι στο πλήρες κόστος για τις εκπομπές που προκαλούν. Τότε, όμως, θα χάσουν κάθε ανταγωνιστικότητα στις διεθνείς αγορές. Π.χ. μία ευρωπαϊκή χαλυβουργία, με το αυξημένο λειτουργικό κόστος που έχει λόγω των δικαιωμάτων ρύπων, δεν μπορεί να ανταγωνιστεί μία εταιρεία από την Αυστραλία που δεν επιβαρύνεται από δικαιώματα ρύπων.
Χαμηλά στην ατζέντα η ενεργειακή μετάβαση
Τα ίδια στελέχη της αγοράς προβλέπουν ότι οικονομικοί και πολιτικοί τριγμοί όπως οι παραπάνω, που έχουν προκαλέσει οι εφαρμοζόμενες πολιτικές, θα έχουν ως συνέπεια να αναβληθεί η εφαρμογή των επόμενων «κυμάτων» παρεμβάσεων που έχει αποφασίσει η Ε.Ε. «Η Κομισιόν βρίσκεται σε μετάλλαξη. Στην προηγούμενη θητεία, το Νο1 θέμα στην ατζέντα ήταν η πράσινη μετάβαση, θέμα που πλέον δεν περιλαμβάνεται καν στην πρώτη 10αδα», συμπληρώνουν.
Ανάλογες μετατοπίσεις διαβλέπουν και στους πολιτικούς σχηματισμούς πολλών κρατών-μελών. Ενδεικτική περίπτωση ο αρχηγός του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος (CDU) και υποψήφιος καγκελάριος, Φρίντριχ Μερτς, ο οποίος δήλωσε πως θα πρέπει να αναθεωρηθεί το πλάνο απεξάρτησης από τον λιθάνθρακα (και την πυρηνική ενέργεια), γιατί ειδάλλως δεν θα επιζήσει καμία εγχώρια βιομηχανία.
Οι πηγές της αγοράς υπογραμμίζουν επίσης ότι η Ευρώπη έχει επιδείξει επίσης φανατισμό και στο θέμα του πολέμου στην Ουκρανία, με τις της Βαλτικής να επιβάλουν σε όλη την Ευρώπη τα προβλήματα αιώνων που έχουν με τη Ρωσία. Στην πράξη, η παράταση του πολέμου διέλυσε την Ευρώπη, εξαφάνισε την Ουκρανία, ενίσχυσε την Κίνα και δημιούργησε μία νέα τάξη ολιγαρχών.
