Η ρήτρα διαφυγής που έγινε γνωστή τον καιρό της πανδημίας και της ανάγκης για μέτρα στήριξης και επιτρέπει δαπάνες για συγκεκριμένους στόχους που δεν θα προσμετρώνται στο έλλειμμα (αλλά θα βαρύνουν στο μέλλον το χρέος κάθε χώρας), έρχεται ξανά στο τραπέζι.
Αυτή την φορά αφορά στην άμυνα της ΕΕ και η ανακοίνωση αναμενόταν εδώ και ημέρες γιατί όπως έγραφε εγκαίρως το insider.gr, η πρόεδρος της Επιτροπής Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν είχε την ευχέρεια να προχωρήσει μόνη της σε μία τέτοια ρύθμιση.
Στην ομιλία της στη Διάσκεψη Ασφάλειας του Μονάχου η Πρόεδρος ανέφερε πως «σε προηγούμενες έκτακτες κρίσεις, δείτε τι κάναμε. Ενισχύσαμε τα κράτη μέλη με επιπλέον δημοσιονομικό περιθώριο ενεργοποιώντας τη ρήτρα διαφυγής. Με απλά λόγια, δώσαμε τη δυνατότητα στα κράτη μέλη να αυξήσουν σημαντικά τις δημόσιες επενδύσεις που συνδέονται με την κρίση. Πιστεύω ότι βρισκόμαστε τώρα σε μια άλλη περίοδο κρίσης που δικαιολογεί παρόμοια προσέγγιση. Γι' αυτό μπορώ να ανακοινώσω ότι θα προτείνω την ενεργοποίηση της ρήτρας διαφυγής για τις αμυντικές επενδύσεις. Αυτό θα επιτρέψει στα κράτη μέλη να αυξήσουν σημαντικά τις αμυντικές τους δαπάνες».
Επισήμανε πως «φυσικά, αυτό θα το κάνουμε ελεγχόμενα και υπό όρους». Δηλαδή μένει να φανεί αν θα περιλαμβάνει η ευελιξία αυτή όλες τις δαπάνες…
Είπε επίσης πως θα προτείνει και ευρύτερο πακέτο εξατομικευμένων εργαλείων για την αντιμετώπιση ειδικά της κατάστασης σε κάθε κράτος μέλος, από το τρέχον επίπεδο αμυντικών δαπανών μέχρι τη δημοσιονομική τους κατάσταση. Ανέφερε και πως «για ένα τεράστιο αμυντικό πακέτο χρειαζόμαστε επίσης μια ευρωπαϊκή προσέγγιση στον καθορισμό των επενδυτικών μας προτεραιοτήτων. Αυτό θα επιτρέψει τις επενδύσεις σε πολύ αναγκαία αμυντικά έργα κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος»
Όπως σχολιάζει το Politico, oι υπερχρεωμένες ευρωπαϊκές χώρες όπως η Ιταλία και η Ελλάδα στηρίζουν αυτή τη νέα ρήτρα διαφυγής γιατί θα τους επέτρεπε να αυξήσουν σημαντικά τις αμυντικές δαπάνες χωρίς να κάνουν άλλες περικοπές στον προϋπολογισμό.
Η πρόεδρος ανέφερε επίσης στην ομιλία της πως «πιστεύω ότι όσον αφορά στην ευρωπαϊκή ασφάλεια, η Ευρώπη πρέπει να κάνει περισσότερα. Και για να το πετύχουμε αυτό, χρειαζόμαστε αύξηση των ευρωπαϊκών αμυντικών δαπανών. Επί του παρόντος, η ΕΕ των 27 δαπανά περίπου το 2% του ΑΕΠ για την άμυνα. Και ναι, οι αμυντικές μας δαπάνες αυξήθηκαν από λίγο πάνω από 200 δισεκατομμύρια ευρώ πριν από τον πόλεμο σε πάνω από 320 δισεκατομμύρια ευρώ πέρυσι. Αλλά θα χρειαστεί να αυξήσουμε σημαντικά αυτόν τον αριθμό για άλλη μια φορά. Γιατί από λίγο κάτω από το 2% έως πάνω από το 3% θα σημαίνει εκατοντάδες δισεκατομμύρια περισσότερες επενδύσεις κάθε χρόνο. Χρειαζόμαστε λοιπόν μια τολμηρή προσέγγιση».
Μητσοτάκης: «Η Ελλάδα καλωσορίζει την πρόταση»
Την ικανοποίησή του για την πρόταση της Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, να ενεργοποιηθεί η ρήτρα διαφυγής, προκειμένου να εξαιρεθούν οι αμυντικές δαπάνες από τους δημοσιονομικούς περιορισμούς, εξέφρασε ο Κυριάκος Μητσοτάκης σε ανάρτησή του.
Ο πρωθυπουργός τόνισε ότι η Ελλάδα υποστηρίζει σταθερά αυτή τη θέση εδώ και καιρό, καθώς αποτελεί ένα κρίσιμο βήμα για την ενίσχυση της αμυντικής ικανότητας των κρατών - μελών και, κατ’ επέκταση, για τη συλλογική ασφάλεια της Ευρώπης.
Greece has long advocated to exempt defence investments from fiscal constraints. We welcome the proposal by President @vonderleyen to activate the escape clause, enabling EU member states to strengthen their defence capabilities. A crucial step for our collective security.
— Prime Minister GR (@PrimeministerGR) February 14, 2025
