Ως φάση έντονης αβεβαιότητας για τον εγχώριο κλάδο ΑΠΕ χαρακτηρίζεται η διετία 2025 – 2027, καθώς όλοι οι παράγοντες της αγοράς εκτιμούν πως οι περικοπές «πράσινης» παραγωγής και οι μηδενικές – αρνητικές χονδρεμπορικές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας πρόκειται να πυκνώσουν. Το γεγονός αυτό θα προκαλέσει πιέσεις στα έσοδα των εν λειτουργία έργων ανανεώσιμων πηγών και, κατά συνέπεια, αναταράξεις τουλάχιστον στις ενεργειακές εταιρείες που δεν έχουν καθετοποιημένα χαρακτηριστικά και γεωγραφική διασπορά σε πολλές αγορές.
Αιτία για τη «δύσκολη διετία», που μόλις έχει ξεκινήσει, είναι κατ' αρχάς η επιτάχυνση στην υλοποίηση νέων έργων (ειδικά φωτοβολταϊκών), σε σχέση με τους «πράσινους» στόχους του 2030, όταν παράλληλα η ζήτηση για ηλεκτρική ενέργεια παραμένει καθηλωμένη. Την ίδια στιγμή, ωστόσο, δεν υπάρχουν μονάδες αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας (πέρα από δύο αντλησιοταμιευτικά έργα της ΔΕΗ) που θα μπορούσαν να αποτελέσουν «αντίδοτο» σε αυτές τις «αρρυθμίες». Η αποθήκευση αναμένεται να ενισχυθεί σε ικανοποιητικά επίπεδα από το 2027, αποκαθιστώντας τις ισορροπίες στο ηλεκτρικό σύστημα, τουλάχιστον σε κάποιο βαθμό.
Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι, παρά τη διετή στενωπό που «φωτογραφίζουν» τα παραπάνω στοιχεία, η αγορά κάθε άλλο δείχνει να αυτορρυθμίζεται. Αντίθετα, ο ρυθμός με τον οποίο ωριμάζουν νέα έργα φανερώνει πως ο επενδυτικός «πυρετός» κάθε άλλο παρά βρίσκεται σε ύφεση.
Έμφαση στην αποθήκευση
Το ΥΠΕΝ συμμερίζεται τις αγωνίες των παραγωγών, σημείωσε η υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Αλεξάνδρα Σδούκου, στην ετήσια εκδήλωση της ΠΟΣΠΗΕΦ (Πανελλήνια Ομοσπονδία Συλλόγων Παραγωγών Ηλεκτρικής Ενέργειας από Φωτοβολταϊκά) που διεξήχθη το Σάββατο 15 Φεβρουαρίου. Υπογράμμισε πως με δεδομένα τα επίπεδα στα οποία κινείται το φορτίο, οι πιέσεις είναι αναπόφευκτες.
Τόνισε πως σε συνεργασία με τη Ρυθμιστική Αρχή (ΡΑΑΕΥ), το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα θα δρομολογηθούν όλες οι προωθούμενες παρεμβάσεις που θα εξορθολογίσουν τις περικοπές, όπως ο Μηχανισμός Αντιστάθμισης και οι αρνητικές τιμές στην αγορά Εξισορρόπησης. Επίσης, στην τελική ευθεία βρίσκονται μέτρα για τη διαχείριση του συστήματος ειδικά την περίοδο του Πάσχα, όπου τα φορτία θα είναι χαμηλά και θα πρέπει να υπάρξει μεγάλη περιστολή της «πράσινης» παραγωγής. Σε αυτό το πλαίσιο, όπως τόνισε, πρέπει να επεκταθούν τα συστήματα τηλεχειρισμού σε όλες τις υπόχρεες «πράσινες» μονάδες.
«Στρέφουμε την προσοχή μας στην αποθήκευση», υπογράμμισε, προσθέτοντας ότι σύντομα θα δημοσιευθεί η πρόσκληση για τη δρομολόγηση νέων μπαταριών, αποκλειστικά με αδειοδοτικά κίνητρα. Επίσης, τόνισε ότι ανάλογο πριμ έχει ήδη ενεργοποιηθεί για την προσθήκη μπαταριών σε εν λειτουργία φωτοβολταϊκά. «Τα προβλήματα θα λυθούν», υπογράμμισε.
Η κ. Σδούκου ανακοίνωσε επίσης ότι θα υπάρξει παρέμβαση ώστε να αποκτήσουν πρόσβαση σε ηλεκτρικό «χώρο» νέα έργα μικρομεσαίων επενδυτών. Πιο συγκεκριμένα, έχει αποφασιστεί να θεσπιστεί η παράλληλη εξέταση ομαδικών αιτημάτων σύνδεσης (Ομάδα Γ στις προτεραιότητες) με τις αιτήσεις για έργα για τα οποία έχουν συναφθεί PPAs (Ομάδα Β).
Αύξηση των περικοπών
Ενδεικτικά των πιέσεων στους παραγωγούς ΑΠΕ είναι τα στοιχεία που παρουσίασε ο Δρ Διονύσης Παπαχρήστου, Ειδικός Επιστήμονας και Διευθυντής Γραφείου Τύπου και Δημοσίων Σχέσεων στη ΡΑΑΕΥ, στην ίδια εκδήλωση. Σύμφωνα με τον κ. Παπαχρήστου, τα εν λειτουργία έργα ΑΠΕ φτάνουν πλέον σε εγκατεστημένη ισχύ τα 15,2 GW περίπου.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η «επίδοση» αυτή ξεπερνά σε σημαντικό βαθμό τον στόχο για αιολικά και φωτοβολταϊκά που αναφέρει για το 2025 το αναθεωρημένο Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα, σύμφωνα με το οποίο προβλέπεται ένα χαρτοφυλάκιο 13,5 GW για το μέσο της 10ετίας. Την ίδια ώρα, ένα επιπλέον χαρτοφυλάκιο 15-16 GW έχει κατακυρώσει ηλεκτρικό «χώρο».
Αν αυτά τα έργα υλοποιηθούν τα επόμενα χρόνια, τότε το εν λειτουργία portfolio θα αθροίζει πλέον 30,2 – 31,2 GW. Ακόμη πάντως και αν κατασκευασθεί ένα ποσοστό από αυτή τη «δεξαμενή», θα πρέπει να θεωρείται βέβαιο πως θα επιτευχθούν αρκετά νωρίτερα οι στόχοι του Εθνικού Σχεδίου για το 2030, το οποίο προβλέπει για τότε μόλις 22,4 GW αιολικά και φωτοβολταϊκά.
Όπως είναι φυσικό, η προέλαση των ΑΠΕ έχει ως συνέπεια να αυξάνονται οι περικοπές. Όπως ανέφερε στην ίδια εκδήλωση ο Σταύρος Παπαθανασίου, καθηγητής ΕΜΠ και συντονιστής της Ομάδας Διοίκησης Έργου που έχει συστήσει το ΥΠΕΝ, οι απορρίψεις «πράσινης» παραγωγής αναμένεται να φτάσουν στις 1.200 – 1.500 Γιγαβατώρες, από περίπου 750 Γιγαβατώρες το 2024.
Όσον αφορά το ότι το επενδυτικό ενδιαφέρον παραμένει υψηλό, φαίνεται από το ότι υπάρχουν ήδη έργα 42 GW τα οποία διεκδικούν να κατακυρώσουν ηλεκτρικό «χώρο», με βάση του στοιχεία του κ. Παπαχρήστου. Επίσης, μονάδες 101 GW έχουν ολοκληρώσει το πρώτο βήμα της αδειοδοτικής διαδικασίας, με τη χορήγηση Βεβαίωσης Παραγωγού.
«Στοπ» στους όρους σύνδεσης
Από την πλευρά του, ο πρόεδρος της ΠΟΣΠΗΕΦ, Γιάννης Παναγής, στην ομιλία του τόνισε ότι η έλλειψη αποθήκευσης -και η αύξηση των περικοπών που αυτή προκαλεί- θέτει κίνδυνο βιωσιμότητας για τη μικρομεσαία επιχειρηματικότητα στον κλάδο. Υπογράμμισε πως θα πρέπει να υπάρξει παροδικά «φρένο» στην ανάπτυξη νέων έργων, με άμεση αναστολή χορήγησης όρων σύνδεσης σε φωτοβολταϊκά και αιολικά έργα, εξαιρώντας μόνο τη Δυτική Μακεδονία.
Σημείωσε πως τα αδειοδοτικά bonus για αυτόνομες μπαταρίες θα πρέπει να δίνουν διέξοδο και στη μικρομεσαία επιχειρηματικότητα στον κλάδο, ώστε να καλύπτουν ένα χαρτοφυλάκιο τουλάχιστον 1 GW σε «μικρές» μπαταρίες που θα εγκατασταθούν στο δίκτυο διανομής.
Το ισχυρό επιχειρηματικό ενδιαφέρον για την ανάπτυξη μπαταριών χωρίς επιδότηση, όπως φάνηκε από τα πάνελ που διοργανώθηκαν στο πλαίσιο της εκδήλωσης, φαίνεται να αποτελεί τη μόνη θετική «παρενέργεια» από τα όλο και πιο «πυκνά» διαστήματα κατά την οποία η «πράσινη» παραγωγή ξεπερνά τη ζήτηση.
