Αγώνα δρόμου καταβάλλουν οι αρμόδιοι αξιωματούχοι των Βρυξελλών που προετοιμάζουν την αναλυτική πρόταση της Επιτροπής για τη ρήτρα διαφυγής σε ό,τι αφορά τις αμυντικές δαπάνες. Στόχος παραμένει να βρίσκεται στη διάθεση των αρχηγών κρατών κατά την σύνοδο κορυφής της 20ης Μαρτίου. Έως τότε θα έχει επίσης δημοσιοποιηθεί η πολυαναμενόμενη «Λευκή Βίβλος» για το μέλλον της ευρωπαϊκής Άμυνας, η οποία θα περιγράφει τον τρόπο με τον οποίο η ΕΕ προτίθεται αφενός να συντονίσει τις προμήθειες των κρατών μελών σε ό,τι αφορά τις αμυντικές δαπάνες τους και αφετέρου να θέσει ένα πλαίσιο κοινής αμυντικής στρατηγικής εντός Ένωσης.
Αυτόματος μηχανισμός για επιπλέον επιλέξιμες δαπάνες
Η ρήτρα διαφυγής θα ισχύει για συγκεκριμένες αμυντικές δαπάνες στις οποίες θα επιλέξουν να προχωρήσουν τα κράτη μέλη. Αυτές μπορεί να αφορούν και στο 2025, ωστόσο με δεδομένο ότι βρισκόμαστε ήδη στον τρίτο μήνα του έτους, οι επιπλέον πληρωμές του 2025 δεν αναμένεται να είναι σημαντικές. Σε κάθε περίπτωση, αυτό θα αποτελέσει απόφαση των κρατών μελών. Ο χρονικός ορίζοντας της ρήτρας είναι τετραετής και στόχος των Βρυξελλών είναι να έχουν τα κράτη μέλη το χρονικό περιθώριο να προχωρήσουν σε ενίσχυση των δαπανών τους και σε δεύτερο χρόνο να αποφασίσουν πώς θα εντάξουν -σε μεσοπρόθεσμο επίπεδο- τις αποπληρωμές που μεσοπρόθεσμα προκύπτουν στους προϋπολογισμούς τους. Σε ό,τι αφορά τον υπολογισμό του στόχου της αύξησης του1,5% αυτός θα υπολογίζεται σε σχέση με το 2022, με πολλά κράτη-μέλη να επιδιώκουν να συνυπολογίζονται και τα πρόσθετα κόστη αναδρομικά.
Η μεγάλη πλειοψηφία των κρατών-μελών δε θα χρειαστεί να υποβάλει εκ νέου μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα, με δεδομένο ότι οι πρωτεύουσες θα γνωρίζουν εξαρχής πώς θα λειτουργήσει ο μηχανισμός της ρήτρας. Ενδεχομένως ωστόσο να απαιτηθούν επιπλέον διαπραγματεύσεις με χώρες που δεν έχουν υφιστάμενο πλάνο αμυντικών δαπανών. Χαρακτηριστικότερο είναι το παράδειγμα της Γερμανίας.
Η περίπτωση της Ελλάδας
Όπως ήδη έχει επισημάνει το insider, η Ελλάδα έχει ήδη προγραμματισμένες επιπλέον αμυντικές δαπάνες το 2026 ύψους 480 εκατ. ευρώ. Στο ποσό αυτό θα προστεθεί οποιαδήποτε αμυντική δαπάνη. Οι επιπλέον δαπάνες σε βάθος τετραετίας δε θα συνυπολογίζονται στην εφαρμογή των δημοσιονομικών κανόνων. Ωστόσο και για την Ελλάδα -όπως για κάθε κράτος μέλος- οποιεσδήποτε επιπλέον δανειακές δαπάνες προκύψουν θα πρέπει να μπορούν να αποπληρωθούν σε βάθος χρόνου. Πιθανότατα, συνεπώς, αυτό να απαιτεί επιπλέον πόρους για τους προϋπολογισμούς των επόμενων ετών.
Αυτό που ίσως έχει πολύ μεγαλύτερη σημασία για τη χώρα μας, είναι η αξιοποίηση των δυνατοτήτων της σε επίπεδο αμυντικής βιομηχανίας. Η ανάπτυξη κλάδων όπως αυτός των ναυπηγείων αναμένεται να πρωταγωνιστήσει τα αμέσως επόμενα χρόνια. Τουλάχιστον με τον έως στιγμής προτεινόμενο ευρωπαϊκό σχεδιασμό…
