Σαρωτικές αλλαγές στις δημόσιες συμβάσεις και στις κρατικές ενισχύσεις ειδικά για την αμυντική βιομηχανία προωθεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε συνέχεια της «Λευκής Βίβλου» που παρουσίασε χθες με στόχο να κινητοποιηθούν επιπλέον επενδύσεις 800 δισ. ευρώ τα επόμενα χρόνια.
Σε πρώτη φάση δίνεται βάρος στην αύξηση της ζήτησης με τη μορφή δημοσιονομικών διευκολύνσεων αλλά και δανείων, όμως θα ακολουθήσουν και άλλες πρωτοβουλίες όπως η παρουσίαση ενός «νομοσχεδίου-σκούπα» (omnibus package) για την απλοποίηση των κανόνων για την αμυντική βιομηχανία, αλλά και τρόποι για να αξιοποιηθούν για την άμυνα τα κονδύλια της πολιτικής συνοχής της ΕΕ.
Σύμφωνα με αξιωματούχους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής το πακέτο που θα παρουσιαστεί την ερχόμενη εβδομάδα για την απλοποίηση των εξοπλιστικών προγραμμάτων θα περιλαμβάνει μείωση των γραφειοκρατικών ρυθμίσεων φέρνοντας αλλαγές στις δημόσιες συμβάσεις και τις απευθείας αναθέσεις αλλά ακόμη και στην αντιμετώπιση των κρατικών ενισχύσεων.
Θα ακολουθήσει μέσα στο καλοκαίρι η αλλαγή του κανονισμού που θα δίνει τη δυνατότητα στα κράτη-μέλη εφόσον το επιθυμούν να ανακατευθύνουν στην άμυνα μέρος από τα κονδύλια συνοχής που τους αναλογούν.
Οι τρεις πυλώνες της «Λευκής Βίβλου»
Οι αποφάσεις βέβαια θα ληφθούν από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, με πηγές τις Βρυξελλών να σημειώνουν χαρακτηριστικά πως πλέον η «μπάλα βρίσκεται στα κράτη-μέλη». Σε αυτή τη φάση η «Λευκή Βίβλος για την Ευρωπαϊκή Άμυνα» της Κομισιόν βασίζεται σε τρεις πυλώνες:
Πρώτος πυλώνας είναι η ενεργοποίησης της εθνικής ρήτρας διαφυγής για τις αμυντικές δαπάνες από τα κράτη-μέλη, που θα δημιουργήσει δημοσιονομικό χώρο με την απαλοιφή των αμυντικών δαπανών από τα όρια ετήσιας αύξησης δαπανών που έχουν τεθεί βάσει των δημοσιονομικών κανόνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Κομισιόν προτείνει η αύξηση των δαπανών που θα υπολογίζεται να έχει «ταβάνι» έως +1,5% του ΑΕΠ κάθε χρόνο για τα επόμενα τέσσερα χρόνια, ξεκινώντας με βάση τις αμυντικές δαπάνες του 2021. Με αυτό τον τρόπο εκτιμά πως θα έρθουν πρόσθετες αμυντικές δαπάνες ύψους 650 δισ. ευρώ.
Βέβαια, τίποτα δεν έχει κλειδώσει και όλα πρόκειται να συζητηθούν στη σημερινή Σύνοδο Κορυφής αλλά πιθανότατα και τις επόμενες εβδομάδες. Σύμφωνα με πληροφορίες, Ελλάδα και Ιταλία έχουν αντιρρήσεις στη βάση του 2021 γιατί αυτή ήταν μια χρονιά που ήδη είχαν αυξήσει σημαντικά τις αμυντικές τους δαπάνες. Η χώρας μας έχει και άλλες διεκδικήσεις όπως το να υπολογίζεται η βάση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο αμυντικών δαπανών ως το ΑΕΠ για να υπάρχει μια κοινή αφετηρία για όλες τις χώρες και να μην «τιμωρούνται» οι χώρες που ήδη έχουν αυξημένες αμυντικές δαπάνες.
Δεύτερος πυλώνας, είναι η συγκέντρωση κεφαλαίων έως 150 δισ. ευρώ από την ΕΕ, τα οποία θα διατεθούν μετά ως δάνεια στα κράτη-μέλη για να προχωρήσουν σε κοινές αγορές εξοπλισμού. Τα κεφάλαια θα αντληθούν από τις αγορές, χωρίς την έκδοση ειδικών «αμυντικών» ευρωομολόγων.
Τρίτος πυλώνας, είναι η επέκταση του «mandate» της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων για την παροχή δανείων για αμυντικούς σκοπούς και την κινητοποίηση ιδιωτικών κεφαλαίων.
