Αύξηση σχεδόν κατά 100% κατέγραψε η παραβατικότητα στα πρατήρια καυσίμων το 2025 σε σχέση με το 2016 σύμφωνα με εκτιμήσεις της αγοράς, ένα πρόβλημα τα οποίο, όπως έχουν επισημάνει πολλές φορές κατά την τελευταία δεκαετία εκπρόσωποι του κλάδου, πρέπει να χτυπηθεί στη «ρίζα» του, δηλαδή την ορθή λειτουργία ενός ολοκληρωμένου και τεχνικά άρτιου συστήματος εισροών-εκροών. Πρόκειται για μία συστηματική προσπάθεια που έχουν καταβάλει τα τελευταία χρόνια οι επιχειρήσεις του κλάδου έχοντας μάλιστα επενδύσει 200 εκατ. ευρώ αλλά ακόμη δεν έχει καταστεί πλήρως λειτουργικό. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα διάφοροι επιτήδειοι να εκμεταλλεύονται το λειτουργικό κενό που υπάρχει στην αγορά και να προβαίνουν σε παραβατικές πρακτικές (λαθρεμπόριο, νοθεία, ελλειμματικές παραδόσεις στα πρατήρια).
Σύμφωνα με τον ΣΕΕΠΕ, η ολοκληρωμένη και αποτελεσματική λειτουργία του συστήματος εισροών/εκροών στα πρατήρια και τις φορολογικές αποθήκες των εταιριών εμπορίας πετρελαιοειδών δηλαδή, η εφαρμογή και λειτουργία ενός ολιστικού ηλεκτρονικού συστήματος παρακολούθησης των διακινήσεων καυσίμων συνδυάζοντας και διασταυρώνοντας πληροφορίες και ηλεκτρονικά δεδομένα, που θα λαμβάνονται σε πραγματικό χρόνο από μετρήσεις σε διαφορετικά σημεία της εφοδιαστικής αλυσίδας δεν μπορεί να επιτευχθεί καθώς υπάρχουν σοβαρές εκκρεμότητες.
Συγκεκριμένα, εκκρεμεί η έκδοση της επικαιροποιημένης ΚΥΑ Φ2-1617/2010 για τις προδιαγραφές των συστημάτων εισροών/εκροών, η οποία τέθηκε σε Διαβούλευση τον Μάιο του 2022 και ακόμα δεν έχει ολοκληρωθεί. Με την τροποποίηση / επικαιροποίηση της Φ2-1617/2010, της βασικής δηλαδή ΚΥΑ που ορίζει τη λειτουργία των συστημάτων εισροών/εκροών για τα πρατήρια καυσίμων, με βάση τη γνώση και εμπειρία από τη δεκαπενταετή εφαρμογή και λειτουργία των συστημάτων, θα προβλέπεται η πιστοποίηση των συστημάτων εισροών/εκροών που προσφέρονται στην αγορά. Ακόμη, εκκρεμεί η αξιοποίηση / διασταύρωση των δεδομένων και στοιχείων από τα επιμέρους διαθέσιμα συστήματα και υποσυστήματα, δηλαδή, εισροές εκροές ΓΓΠΣ, mydata, e-send, κεντρικό σύστημα φορολογικών αποθηκών, με την υλοποίηση μηχανισμών διασταυρώσεων, για τον εντοπισμό περιπτώσεων που χρήζουν περαιτέρω διερεύνησης και ελέγχου. Στο ίδιο πλαίσιο, εκκρεμεί η τροποποίηση της σχετικής ΚΥΑ και η έκδοση οδηγιών, μετά την λήξη της εξάμηνης δοκιμαστικής λειτουργίας μετάδοσης δεδομένων του συστήματος εισροών/εκροών στις φορολογικές αποθήκες (σχετική απόφαση ΑΑΔΕ Ε.2015/21-2-2024 «Έναρξη ηλεκτρονικής αποστολής δεδομένων των συστημάτων παρακολούθησης εισροών/εκροών των φορολογικών αποθηκών και αποθηκών τελωνειακής αποταμίευσης στο Πληροφοριακό Σύστημα Παρακολούθησης Εισροών/Εκροών της ΑΑΔΕ», με έναρξη στις 21/3/2024 και λήξη στις 21/9/2024). Τέλος, εκκρεμούν οι αποφάσεις για επέκταση της εγκατάστασης των συστημάτων εισροών/εκροών σε όλη την εφοδιαστική αλυσίδα και στα πρατήρια σύμφωνα με τις προβλέψεις των ν. 3784/2009 και ν. 4608/2019.
Πάντως, παρά τη συντήρηση των παραβατικών πρακτικών στον κλάδο, τα τελευταία χρόνια συντελούνται προσπάθειες θωράκισης του θεσμικού πλαισίου και εντείνονται οι έλεγχοι. Τα λουκέτα που βάζει η ΑΑΔΕ σε ορισμένα πρατήρια λειτουργούν αποτρεπτικά το ίδιο και ο νόμος της «δέουσας επιμέλειας».
ΣΕΕΠΕ: «Κλέβουν λιγότερο, αλλά κλέβουν περισσότεροι στα καύσιμα»
Αποκαλυπτικά ήταν τα στοιχεία που παρουσίασε ο Πρόεδρος του ΣΕΕΠΕ, Γιάννης Αληγιζάκης, στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών, σχετικά με την παραβατικότητα στα καύσιμα σε Αττική και Θεσσαλονίκη.
Ο κ. Αληγιζάκης αναλύοντας το ζήτημα της παραβατικότητας και του λαθρεμπορίου στον χώρο των καυσίμων τόνισε πως το φαινόμενο σήμερα έχει ως επίκεντρο τις πειραγμένες αντλίες και τις ελλειμματικές παραδόσεις (κλοπή στην αντλία). Αναφορικά με αυτή τη μορφή παραβατικότητας, ο κ. Αληγιζάκης υποστήριξε ότι ενώ μειώνονται οι ποσότητες των καυσίμων που κλέβουν τα παραβατικά πρατήρια, μέσω πειραγμένων αντλιών, ο αριθμός των παραβατικών πρατηρίων αυξάνεται.
Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα στοιχεία, το ποσοστό των παραβατικών πρατηρίων το 2025 (εκτιμήσεις αγοράς) αυξήθηκε σε 29% στην Αττική και σε 17% στη Θεσσαλονίκη, όταν το 2016 το αντίστοιχο ποσοστό έφτανε το 15% στην Αττική και το 11% στη Θεσσαλονίκη. Μείωση παρουσιάζεται, ωστόσο στο ποσοστό των ελλειμματικών παραδόσεων. Είναι χαρακτηριστικό πως το 2025 (εκτιμήσεις αγοράς) το ποσοστό των ελλειμματικών παραδόσεων (δηλαδή της ποσότητας που κλάπηκε από τις πειραγμένες αντλίες) έφτασε το 18%, από το 24% το 2023. Όσον αφορά στο νόμο της «δέουσας επιμέλειας», ο κ. Αληγιζάκης τόνισε πως η Πολιτεία έχει κάνει θαρραλέα και καινοτόμα βήματα για την αντιμετώπιση του λαθρεμπορίου και της παραβατικότητας, όπως η ψήφιση του νόμου «δέουσας επιμέλειας», το 2024, η οποία αυστηροποιεί σημαντικά τις ποινές για όσους παρανομούν. Σημείωσε, ωστόσο, πως δυστυχώς ο νόμος ακυρώνεται στην πράξη από τις αποφάσεις ορισμένων δικαστηρίων, οι οποίες αναστέλλουν την επιβολή ποινών, επιτρέποντας σε παραβατικά πρατήρια να συνεχίζουν τη λειτουργία τους.
Το πλαφόν δίνει οξυγόνο στην παραβατικότητα
Το πλαφόν στις τιμές λειτουργεί, σύμφωνα με τον Αληγιζάκη, αρνητικά στη θωράκιση του κλάδου έναντι της παραβατικότητας. Όπως είπε, το πλαφόν, πέρα από αδικαιολόγητο, γιατί δεν υπάρχουν πλέον οι προϋποθέσεις που είχε επιβληθεί πριν 4 χρόνια, είναι και απολύτως αναποτελεσματικό (αφορά μόλις το 6% της τελικής τιμής των καυσίμων). Αντίθετα, η διατήρησή του ενισχύει τον αθέμιτο ανταγωνισμό, αποτελώντας το οξυγόνο της παραβατικότητας στα καύσιμα. «Πρόκειται για ένα μέτρο που καθιστά πολλά νόμιμα πρατήρια μη βιώσιμα, ωθώντας τους ιδιοκτήτες τους να τα παραχωρήσουν στους παραβατικούς», είπε χαρακτηριστικά ο κ. Αληγιζάκης. Αξίζει να σημειωθεί ότι τυπικά η εφαρμογή του πλαφόν λήγει στις 30 Απριλίου και οι εκπρόσωποι του κλάδου των καυσίμων έχουν ζητήσει να μην ανανεωθεί.
