Ροή
Το ποσοστό του δημόσιου χρέους μίας χώρας ως προς το ΑΕΠ το οποίο δημιουργεί, χρησιμοποιείται ως ένας δείκτης χρηματοοικονομικής υγείας της χώρας αυτής.
Σε γενικές γραμμές ο δείκτης αυτός αποτυπώνει το πρόβλημα της υπερχρέωσης μιας χώρας σε σχέση με την ικανότητά της να παράγει, παρά τα προφανή μειονεκτήματα του. Προφανώς όσο μεγαλύτερος είναι ο δείκτης αυτός τόσο μεγαλύτερη πιθανότητα υπάρχει το κράτος να μην μπορεί να αποπληρώσει το χρέος του.
Ας δούμε όμως πιο αναλυτικά τα μειονεκτήματα του δείκτη αυτού.
Ο δείκτης αυτός συγκρίνει το συνολικό δημόσιο χρέος μαζί με τους αναλογούντες τόκους που θα πληρωθούν όλοι ή ένα μέρος τους στο μέλλον και διαιρεί το άθροισμα αυτό με το ΑΕΠ σε σημερινές τιμές.
Ένα πρώτο μειονέκτημα του δείκτη είναι λοιπόν ότι συγκρίνει μελλοντικές υποχρεώσεις με το τρέχον ΑΕΠ. Οι μελλοντικές υποχρεώσεις θα έπρεπε να υπολογισθούν σε όρους παρούσας αξίας ιδιαίτερα αν η αποπληρωμή τους πρόκειται να γίνει σε μεγάλο χρονικό διάστημα από σήμερα - μετά από 20 ή 30 χρόνια από σήμερα για παράδειγμα -, ώστε η σύγκριση με το τρέχον ΑΕΠ να είναι επιστημονικά ορθή. Δεύτερον ο λόγος αυτός δεν λαμβάνει υπόψη την δυναμική του ΑΕΠ της χώρας.
Τέλος να σημειώσουμε ότι η χρηματοοικονομική υγεία μιας χώρας εξαρτάται και από άλλους παράγοντες, όπως οι πιθανές μελλοντικές υποχρεώσεις του κράτους (liabilities), αλλά και από τα υπάρχοντα πιθανά περιουσιακά στοιχεία που πιθανόν να κατέχει (assets).
Στον Πίνακα που παρατίθεται παρουσιάζονται οι 10 χώρες με τον μεγαλύτερο (χειρότερο) δείκτη δημόσιου χρέους προς ΑΕΠ. Στην πρώτη θέση βρίσκεται η Ιαπωνία με ένα εξωπραγματικό δείκτη της τάξης του 257%. Η Ιαπωνία ξεπέρασε το 100% τη δεκαετία του 1990 μετά το σκάσιμο της φούσκας του Nikkei το 1989 και το 2010 κατεγράφη σαν η πρώτη ανεπτυγμένη χώρα που ξεπέρασε το όριο του 200%.
Το γεγονός ότι η Ιαπωνία δεν δέχεται πιέσεις από τις διεθνείς αγορές χρήματος και κεφαλαίου, έγκειται στο ότι το σύνολο του εθνικού χρέους της κατέχεται από εγχώριους επενδυτές. Πιο συγκεκριμένα, το 70% του χρέους κατέχεται από την Κεντρική Τράπεζα της Ιαπωνίας και το υπόλοιπο από εγχώριους επενδυτές και επενδυτικά κεφάλαια.
Η χώρα μας βρίσκεται στην τρίτη χειρότερη θέση παγκοσμίως, αλλά το παρήγορο είναι ότι η πλειοψηφία του εθνικού μας χρέους κατέχεται από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ΕΣΜ), με ιδιαίτερα ευνοϊκούς όρους αποπληρωμής και ληκτότητας.
Από 6 χρόνια περίπου που ήταν η μέση ληκτότητα των ομολόγων της χώρας μας το 2011, σήμερα έχει επιμηκυνθεί στα 20 χρόνια.
Όμως το πρόβλημα του χρέους στη χώρα μας παραμένει σοβαρό και θα αναδειχθεί πάλι μετά το πέρας της πανδημίας.
Απαιτούνται ριζικές μεταρρυθμίσεις, μεγάλα επενδυτικά σχέδια και υψηλοί ρυθμοί οικονομικής ανάπτυξης, ένα ιδιαίτερα δύσκολο εγχείρημα λόγω των χρόνιων διαρθρωτικών αδυναμιών της Ελληνικής Οικονομίας.
