Ροή
Το σύνολο σχεδόν των αναφορών περί υψηλών θερμοκρασιών του φετινού Ιουλίου, θίγουν δύο θέματα: τη ζωή στις πόλεις και τους κινδύνους για τον τουρισμό. Είναι όμως ο τουρισμός ο μόνος οικονομικός κλάδος που θίγεται από την κλιματική αλλαγή που φαίνεται να αναστατώνει τελευταία όλο και ποιό συχνά τη ζωή μας; Γιατί δεν δίνουμε την αντίστοιχη σημασία στις επιπτώσεις στη διατροφή μας από τους συνεχείς καύσωνες, ξηρασίες, πλημμύρες και παγετούς σε ασυνήθιστες χρονικές στιγμές;
Κάθε τέλος του μήνα, εδώ κι ένα περίπου χρόνο, όλοι μας ασχολούμαστε με το πόσο ανέβηκαν οι τιμές των τροφίμων τον μήνα που μας πέρασε. Ο καθένας από τη σκοπιά του τονίζει και άλλο σημείο ενδιαφέροντος. Η νοικοκυρά ή ο ιδιοκτήτης καταστήματος εστίασης όμως, πρέπει με συγκεκριμένο budget να τα βγάλει πέρα. Αυτό, είναι συνήθως σταθερό ή ελαφρώς αυξημένο, ενώ οι τιμές ανεβαίνουν ταχύτατα τα τελευταία δύο χρόνια.
Η ξηρασία στον Καναδά και τις ΗΠΑ το 2021, ήταν η αιτία για την πρώτη μεγάλη αύξηση της τιμής των σιτηρών παγκοσμίως. Ήρθε μετά από 6 περίπου μήνες ο πόλεμος στην Ουκρανία κι επιβάρυνε περαιτέρω τις εξελίξεις. Η σιτοδεία σε χώρες της Βόρειας Αφρικής, αύξησε τη ζήτηση στις παγκόσμιες αγορές σιτηρών, με συνέπεια να ασκηθούν ισχυρότερες ανοδικές πιέσεις στις τιμές. Έτσι τα ταπεινά μακαρόνια, εκτινάχθηκαν στα ράφια, μπροστά στα μάτια του έκπληκτου καταναλωτή.
Η προσφορά λαχανικών σε παγκόσμιο επίπεδο, διαταράχθηκε από ποικίλα καιρικά φαινόμενα, με αποτέλεσμα η λιανική τιμή του κρεμμυδιού να εκτοξευθεί από λίγα λεπτά του ευρώ σε σχεδόν 2 ευρώ. Κι εαν εμάς δεν μας πολυενδιαφέρει η εν λόγω αγορά, αφού δεν καταναλώνουμε μεγάλες ποσότητες κρεμμυδιού στη καθημερινή μας κουζίνα, σε πολλές χώρες της Ασίας, από την Γεωργία μέχρι τις Φιλιππίνες που χρησιμοποιούν πολύ κρεμμύδι, κλονίστηκε η θέση κυβερνήσεων! Επρεπε να έλθει μια πολύ καλή χρονιά στην Αίγυπτο για να ισορροπήσουν κάπως τα πράγματα.
Οι τιμές πάντως στα μανάβικα, έρχονται σε αντίθεση με το Ελληνικό παραδοσιακό τραπέζι, που επιτάσσει πολλά λαχανικά, άφθονα φρούτα, πολύ φέτα και όλα αυτά σε ικανή ποσότητα ελαιολάδου.
Η εκτεταμένη ξηρασία στην Ισπανία, την πρώτη παραγωγό ελαιολάδου στον κόσμο, πέρισυ και φέτος, αναστάτωσε τις παγκόσμιες αγορές και προκάλεσε τεράστια αύξηση της τιμής του ελαιολάδου, η οποία θα παραμείνει για τουλάχιστον 2 χρόνια. Ηδη η Τουρκία απαγόρευσε τις εξαγωγές.
Η Ινδία από την πλευρά της, απαγόρευσε τις εξαγωγές ρυζιού πλην της γνωστής ποικιλίας Μπαζμάτι, προκειμένου να καλύψει την εσωτερική της ζήτηση μετά από ατύχημα στην παραγωγή. Πρόπερσι, όταν ξεκίνησε η δύσκολη φάση της αγοράς σιτηρών, η Ινδία προθυμοποιήθηκε να καλύψει το κενό που άφηνε η απουσία των χωρών του Ευξείνου Πόντου. Σύντομα όμως, αποδείχθηκε οτι η επιθυμία ήταν χωρίς αντίκρισμα, αφού η τεράστια αυτή χώρα έχει πολλά προβλήματα να επιλύσει πριν αποκτήσει μια σταθερή θέση στο διεθνές εμπόριο αγροτικών προιόντων.
Από τη πλευρά της ζήτησης τώρα, η Αίγυπτος κλείνει τα σύνορά της στα μήλα, με μεγάλες επιπτώσεις στην ελληνική παραγωγή, λόγω οικονομικών προβλημάτων.
Στο δύσκολο αυτό περιβάλλον, φαίνεται οτι έχει αρχίσει μια ¨εθνικιστική” τάση, δηλαδή πολλές χώρες προσπαθούν να διασφαλίσουν τις διατροφικές ανάγκες του πληθυσμού τους πριν διαθέσουν βασικά προιόντα τους στις διεθνείς αγορές. Τα Ευρωπαικά ήθη κι έθιμα καθώς και το οικονομικό υπόβαθρο των χωρών μελών δεν επιτρέπει τη λήψη περιοριστικών μέτρων. Το ύψος όμως τιμών που έχει δημιουργηθεί από τις ανατροπές στην παγκόσμια προσφορά, έχει προκαλέσει ανησυχία μέχρι τώρα, πονοκέφαλο στο άμεσο μέλλον και ποιός ξέρει τι επιφυλάσσει η συνέχεια στις αρχές αλλά και τους εμπλεκόμενους στην αγορά.
Οι αρχές ενδιαφέρονται να υπάρχουν στην αγορά άφθονα τρόφιμα σε προσιτές τιμές. Αφθονα τρόφιμα υπάρχουν μεν σήμερα, αλλά σε σχεδόν απαγορευτικές τιμές. Από την άλλη οι επιχειρήσεις έχουν βάλει σε προτεραιότητα την διασφάλιση των υψηλών κερδών που πέτυχαν το προηγούμενο ανώμαλο διάστημα, καθώς και την διασφάλιση των μεριδίων αγοράς τους. Πολλοί ενδιαφέρονται οχι τόσο να μη χάσουν όγκο πωλήσεων, αλλά να μην τον κερδίσει ο ανταγωνιστής τους. Φαίνεται λοιπόν οτι υπάρχουν σημεία τομής του ενδιαφέροντος πολιτείας κι επιχειρήσεων, αλλά υπάρχουν και σοβαρές αποκλίσεις, εστιασμένες στο ύψος των τιμών.
Σε διάφορους κύκλους, έχει ξεκινήσει μια συζήτηση περί παραγωγής προιόντων που θα μας διασφάλιζαν αυτάρκεια σε δύσκολους καιρούς. Αυτό όμως θα μας απασχολήσει σε άλλη επικοινωνία.
Εμείς εδώ, επιμένουμε κατακαλόκαιρο να αναφερόμαστε στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής μόνο στον τουρισμό, τη στιγμή που οι τιμές των βασικών προιόντων με βάση τα σιτηρά ετοιμάζονται για νέα πτήση, τα κεράσια είχαν μέχρι και 6 ευρώ το κιλό όλο το προηγούμενο διάστημα, τα ροδάκινα σχεδόν 3 ευρώ, το ελαιόλαδο κανείς δεν ξέρει που θα σταματήσει, η τιμή της φέτας δεν φαίνεται οτι μπορεί να μειωθεί, έστω και συμβολικά το επόμενο διάστημα. Τέλος Αυγούστου ξεκινούν οι πρώτες συζητήσεις για συμφωνίες γάλακτος της επόμενης χρονιάς. Ας μη μιλήσουμε για τα σταφύλια, τα οποία “φροντίζει” ο περονόσπορος από την άνοιξη...
Ομως οι φωτιές κατέκαψαν εκτός από δάση και χιλιάδες παραγωγικά ζώα, κι εγκαταστάσεις τόσο σε νησιά, που η κτηνοτροφία αποτελεί συμπληρωματική πλην απολύτως αναγκαία δραστηριότητα, όσο και στην Μαγνησία, που αποτελεί μια μεγάλη πηγή πρώτης ύλης για την παραγωγή του εθνικού μας λευκού χρυσού της φέτας, μεγαλύτερο μέρος της οποίας πια εξάγεται. Η κυβέρνηση ακολούθησε γρήγορα την πάγια τακτικής της των συνήθων αποζημιώσεων.
Φαίνεται όμως οτι αυτό πια δεν είναι αρκετό. Ας επεξεργαστούν ένα καινοτόμο μέτρο και για τους πληγέντες αγρότες, όχι μόνο για τους τουρίστες που τους χαρίστηκαν δωρέαν διακοπές….
Οι τιμές των ειδών διατροφής, ροκανίζουν την ανταγωνιστικότητα όχι μόνο παραγωγικών κλάδων, όπως ο τουρισμός που οι πάντες διαμαρτύρονται για τα πολλά χρήματα που ξοδεύονται στην εστίαση, δηλαδή στα τρόφιμα, αλλά υπονομεύει την ίδια τη ζωή και τη συνοχή της κοινωνίας.
Οταν ξεκίνησε η ανοδική φάση των τροφίμων, όλοι μας αναφέραμε οτι θα είναι ο αναπτυσσόμενος κόσμος που θα πεινάσει, αφού ο ανεπτυγμένος θα βρίσκει οτι επιθυμεί απλώς σε ανώτερες τιμές. Αυτό μας έλεγε η θεωρία και η λογική. Κανείς μας δεν σκεπτόταν οτι τόσο το περιβάλλον λόγω κλίματος όσο και οι άνθρωποι λόγω πολέμου, συμπεριφέρονται “παράλογα και άπλιστα” και οτι τα τρόφιμα θα μπορούσαν να φτάσουν σε αυτό το απαγορευτικό επίπεδο τιμών.
Πρέπει λοιπόν να ξαναδούμε το θέμα από την αρχή. Και δυστυχώς, έχει τόσες πολλές παραμέτρους που είναι δύσκολο να αποφασίσει κάποιος από που θα ξεκινήσει.
Το εναρκτήριο λάκτισμα θα μπορούσε να δώσει ο ίδιος ο Πρωθυπουργός, συγκαλώντας μια σύσκεψη, αντίστοιχη αυτής που συνεκάλεσε για τον τουρισμό που επλήγει από τις φωτιές.
Το θέμα των τιμών των τροφίμων, με ότι το προκαλεί. είναι πολύ πολύ σημαντικό και σίγουρα αξίζει το κόπο να επιληφθεί ο επικεφαλής της Κυβέρνησης, αφού ξεπερνάει ένα Υπουργείο, δείχνοντας παράλληλα και τη σοβαρότητα της κατάστασης και την αποφασιστικότητα της Κυβέρνησης να δράσει σε πολλαπλά μέτωπα.
