Ροή
Η ιστορία θα δείξει εάν όλο αυτό το κύκλωμα αρμόδιο για την παραγωγή πολιτικής δεν εντόπισε σωστά και έγκαιρα το πρόβλημα που προέκυψε με τις τιμές των τροφίμων από το 2021 και μετά, ή εάν το υποτίμησε, ή εάν ολιγώρησε. Εκ του αποτελέσματος όλα αυτά είναι ισοδύναμα μπρος το ράφι που αναγράφονται οι πρωτοφανείς τιμές. Δυστυχώς, δεν θα μπορούσε να διαφωνήσει κανείς, αλλά βλέπετε η ιστορία μας δίνει μια αίσθηση ότι μεγαλώνει ο βίος μας, έτσι για να παρηγοριόμαστε...
Μας προξενεί όμως εντύπωση, ότι οι κρατούντες επιμένουν να αντιμετωπίσουν το θέμα των τιμών των τροφίμων μόνο μέσω μείωσης της ποσότητας του χρήματος και αύξησης των επιτοκίων. Μέχρι να φτάσει η μείωση της αγοραστικής δύναμης στο ράφι με τα τρόφιμα, θα πρέπει να δημιουργηθούν συνθήκες... Ουκρανίας στην υπόλοιπη αγορά. Να καταστραφεί δηλαδή πρώτα η υπόλοιπη αγορά, να σταματήσει να αγοράζει ο καταναλωτής έπιπλα να κάθεται, ρούχα να ντυθεί, υπολογιστές να δουλεύει και τότε θα φτάσει να περικόψει ουσιαστικά τις ποσότητες, άρα και τη δαπάνη για τρόφιμα. Μήπως εδώ η θεωρία χρειάζεται κάποιο συμπλήρωμα ή έστω εξειδίκευση;
- Διαβάστε ακόμα - Μπορεί να γίνει μείωση τιμών στα τρόφιμα; Σαφώς ναι, αλλά σε... 4 συνέχειες - Μέρος πρώτο αλήθειες και ψέματα
Και μη ξεχνάτε, ότι πολλοί από τους συντελεστές της πρωτογενούς παραγωγής, είτε δεν σταματούν ποτέ να εργάζονται, όπως οι κτηνοτρόφοι ή εργάζονται όταν ο μέσος εργαζόμενος ακόμη διασκεδάζει, όπως οι παραγωγοί λαχανικών που δουλεύουν τη δεύτερη ημέρα των Χριστουγέννων, του Πάσχα και άλλων αργιών, ώστε να φτάσουν τα φρέσκα στα μανάβικα των πόλεων στην ώρα τους. Μέρος αυτού του κυκλώματος, όχι μόνο εδώ αλλά σε ολόκληρο το κόσμο, ήταν επί χρόνια υποαμοιβόμενο και κυρίως χωρίς καμία πολιτική και κοινωνική σημασία και αναγνώριση: οι κοινωνικοί πόροι κατευθύνονταν κατ’ απόλυτη προτεραιότητα στα ανερχόμενα αστικά κέντρα, ενώ η προσοχή στο Lifestyle.
Γιατί λοιπόν να κρατήσει κάποιος αγρότης ή κτηνοτρόφος τα παιδιά του στο χωριό, αφού το έβλεπε να μαραζώνει: ο προπάππους μου, γεννηθείς το 1870, άφησε την δεκαετία του 1960 στην αδελφή μου δύο κομμάτια γης σχετικά προβληματικά, με την υποσημείωση «να ανοίξει τα μάτια της να πάρει κανένα δικηγόρο να φύγει από το χωριό». Για εμένα, που ήμουν αγόρι, κράτησε και μια «πισινή» και μου έδωσε δύο μονοκόμματα χωράφια, άρα εύκολα στην καλλιέργεια, με την υποσημείωση: «Αυτός, εάν δεν τα καταφέρει να φύγει, να μπορεί να ζήσει οικογένεια καλλιεργώντας τα». Σοφία, φόβοι, προτεραιότητες, όνειρα κι ελπίδες μιας εποχής δοσμένες μέσα από δυο κουβέντες κι ενέργειες. Εμείς σήμερα, καταναλώνουμε σελίδες χαρτί, άφθονες ώρες συσκέψεων και απίστευτο κουβεντολόι για να αποδείξουμε το αυτονόητο: ό,τι δεν συμφέρει, εγκαταλείπεται!!!
Έτσι εγκαταλείφθηκαν χωριά ολόκληρα, κλάδοι όπως η αιγοτροφία, σπόροι γεμάτοι γεύση και προσωπικότητα αλλά με μειωμένη παραγωγή, μέθοδοι παραγωγής με σεβασμό στο περιβάλλον και τη χρήση νερού. Τώρα που αναζητάμε τις κατσίκες να φάνε τα αγριόχορτα μήπως και σωθούμε από τις φωτιές ή γιατί το τυρί τους με λιγότερα λιπαρά που είναι ποιο σύγχρονο από την παραδοσιακή φέτα, που να βρούμε τσοπάνηδες? Στη γειτονική Βουλγαρία τόλμησαν: Σχολή βοσκών διαβάσατε πρόσφατα!
Τώρα που χρειαζόμαστε τα νόστιμα προϊόντα με ιδιαίτερο χαρακτήρα για να τα σερβίρουμε τόσο στα ακριβά εστιατόρια, όσο και να τα χειριστούν οι λάτρεις της μαγειρικής, πως να πείσουμε τους σύγχρονους γεωργούς να παράξουν κάτι που δεν βγάζει ποσότητα αλλά ποιότητα; Όταν αυτός μεγάλωσε με το πολύ και όχι με το καλό.
Τώρα που τα τρόφιμά μας θα πρέπει να είναι βιώσιμα, εάν θέλουμε να φτάσουμε τους στόχους που έχουμε θέσει για την αποτροπή της κλιματικής κρίσης. Πως θα πείσουμε τους εμπλεκόμενους ότι οι μέθοδοι παραγωγής πρέπει να αλλάξουν και να περάσουμε σε άλλη εποχή; Πως θα εγκαταλείψουμε τον ψεκασμό με την γλυσοφάτη και θα κατέβουμε από το τρακτέρ να ξεριζώσουμε τα αγριόχορτα στην άκρη της αποθήκης; Δεν ήταν τυχαίος ο τίτλος σε προηγούμενο άρθρο μας ότι τα αγριόχορτα θα αλλάξουν τον αγροτικό μας πολιτισμό.
Η σύγχρονη γεωργία και κτηνοτροφία, δεν βασίζεται στην παράδοση αλλά στη γνώση. Είναι το αγροτικό επάγγελμα που βασίζεται στην οικογενειακή παράδοση, γιατί φαίνεται ότι Αγρότης δεν γίνεσαι γεννιέσαι!
Με δεδομένο το επίπεδο γενικής εκπαίδευσης και πλήρους απουσίας εξειδικευμένης επαγγελματικής εκπαίδευσης, καθίσταται επιτακτική ανάγκη αλλά και αναγκαία και ικανή συνθήκη η συνεχής επαγγελματική κατάρτιση των ασχολούμενων με την πρωτογενή παραγωγή. Οι περισσότεροι αγρότες δεν είναι εξοικειωμένοι με σύγχρονες έννοιες όπως βιοδιεγέρτες, κλιματική αλλαγή, βιώσιμη γεωργία, έχουν σχεδόν πλήρη άγνοια για έννοιες που θα τις βρούμε μπροστά μας ήδη από τον ερχόμενο Οκτώβρη που θα αλλάξει η μορφή του περίφημου τσεκ, όπως γεωργία του άνθρακα και αναγεννητική γεωργία, ενώ η τεράστια πλειοψηφία δεν μπορεί να διαβάσει το εγχειρίδιο του όποιου πανάκριβου εργαλείου αγοράζει, αφού δεν ξέρει καθόλου αγγλικά.
Δυστυχώς οι ελλείψεις δεν σταματούν εκεί: υπάρχει παντελής άγνοια της έννοιας διαχείρισης της εκμετάλλευσης που κατέχουν. Όλοι στοχεύουν, όχι πως θα τους μείνουν στο τέλος περισσότερα χρήματα για να ζήσουν, αλλά πως θα επαναλάβουν μια ρουτίνα χρόνων και κυρίως πως θα βγάλουν περισσότερα κιλά. Αλλά για να βγουν περισσότερα κιλά σε καιρούς κλιματικής αλλαγής, σημαίνει περισσότερη και διαφοροποιημένη φροντίδα η οποία σήμερα κοστίζει πανάκριβα. Έτσι, λιγότερα έξοδα μπορεί να σημάνουν ελαφρώς λιγότερα κιλά αλλά να φέρουν τελικά μεγαλύτερο καθαρό κέρδος στο τέλος της χρονιάς. Από την άλλη, όταν η κλιματική αλλαγή ανέτρεψε τις εποχές, με ποια λογική εσύ επιμένεις να ρίχνεις λίπασμα στα σιτάρια σου στις 15 Φεβρουαρίου όπως έκανες τα τελευταία 20 χρόνια;
Η απόκτηση γνώσεων διαχείρισης, τόσο σε γενικό επίπεδο επιχειρηματικότητας όσο και σε ειδικό επίπεδο αγροτικής εκμετάλλευσης, είναι τόσο αναγκαία που οποιαδήποτε ενέργεια θα φέρει αποτελέσματα στο κόστος παραγωγής σε λίγους μήνες. Τόσο τραγική είναι η δυστυχώς η κατάσταση, ειδικά τώρα που οι τιμές των αγροτικών εφοδίων είναι στα ύψη και χρειάζεται ειδικός χειρισμός.
Αντί να επιχειρηματολογήσουμε επί του θέματος, θα αναφέρουμε ότι κάποτε στην Αμερικάνικη Γεωργική Σχολή, το κορυφαίο ίδρυμα πρακτικής αγροτικής εκπαίδευσης στη χώρα, οι μαθητές ρωτήθηκαν ποιο είναι το σημαντικότερο εργαλείο του αγρότη. Έκπληκτοι πήραν την απάντηση: το μολύβι!!!
Όποιος θεωρεί ότι η εκπαίδευση είναι επένδυση αργής απόδοσης, δεν λέμε, προς θεού, ότι είναι άσχετος, απλά δεν γνωρίζει τον αγροτικό χώρο και αναφέρεται σε γενικότητες. Όταν οι τιμές των εφοδίων τριπλασιάζονται σε μήνες, όταν τα καύσιμα ανεβαίνουν και κατεβαίνουν με ασανσέρ, το ίδιο και οι τιμές πώλησης, οι ασκήσεις προϋπολογισμού είναι απολύτως αναγκαίες. Αναρωτηθείτε, από τους αγρότες που γνωρίζετε, πόσοι μπορούν να τις κάνουν;
Παραλαμβάνοντας τώρα την πρώτη ύλη από τους αγρότες/κτηνοτρόφους, οι έμποροι όταν πρόκειται για νωπά ή οι μεταποιητές όταν πρόκειται να φτιάξουν τρόφιμα, έχουν να κάνουν τις εξής ενέργειες: να συγκεντρώσουν την παραγωγή, να την ετοιμάσουν πριν μπει στη γραμμή παραγωγής του καθενός, να την επεξεργαστούν όπως αυτοί ξέρουν, να τη συσκευάσουν και να την προωθήσουν στην κατανάλωση. Από εκεί οι λιανέμποροι την χειρίζονται μέχρι τα ράφια.
Οι εργασίες αυτές δεν είναι καθόλου εύκολες, είναι μάλιστα και πολύ κοστοβόρες. Απαιτούν προσωπικό ανειδίκευτο και ειδικευμένο, μηχανήματα, ποιοτικούς και άλλους ελέγχους, πρωτόκολλα, συνεννοήσεις, επαφές και κυρίως χρηματοδότηση. Με την αυστηροποίηση των πάσης φύσεων ελέγχων και προτύπων, η κατάσταση στον τομέα αυτό, τείνει να ξεφύγει.
Ο επιχειρηματικός αυτός χώρος μετά το χωράφι, έχει τύχει ευρωπαϊκών χρηματοδοτήσεων από την αρχή της ένταξης της χώρας στην τότε ΕΟΚ. Στο διάστημα αυτό ο κλάδος έχει πολλά προσφέρει στην οικονομική αλλά και κοινωνική ανάπτυξη της χώρας. Έχει όμως κι αυτός τις αδυναμίες του, αφού παρασύρθηκε, όπως και οι γεωργοί, με αποτέλεσμα πολλές οικονομικές μονάδες είναι στημένες σε προβλέψεις πολύ υψηλότερες αυτών που μπορούσαν οι φορείς τους να διαχειριστούν. Έτσι, κάποιες δεν συνέχισαν τη λειτουργία τους, άλλες χρησιμοποιούν μέρος της δυναμικότητάς τους ενώ ο κλάδος χαρακτηρίζεται από σχετικά υψηλό λειτουργικό κόστος.
Το τελευταίο αυτό στοιχείο, είναι κρίσιμο για το επίπεδο τιμών που μας ενδιαφέρει. Οι τιμές είναι προφανές οτι δεν μπορούν να υποχωρήσουν κάτω από το κόστος παραγωγής για κάθε κρίκο της αλυσίδας. Έτσι, όταν η συσσώρευση επιπλέον κόστους σε επιμέρους φάσεις της παραγωγής διογκώνεται, θα διογκωθεί στο τέλος και η τιμή πώλησης και κατά συνέπεια η τιμή στο ράφι. Μέρος της ευθύνης του υψηλού κόστους ανήκει στις παθογένειες της ελληνικής πραγματικότητας: πολυτεμαχισμός, χαμηλή παραγωγικότητα, μικρό μέγεθος επιχειρήσεων. Επιπλέον, οι πολλές και συνεχείς χρηματοδοτήσεις με Ευρωπαϊκά κονδύλια, δημιούργησαν πλήθος επιχειρήσεων, που σε άλλες συνθήκες δεν θα επιβίωναν, με αποτέλεσμα τελικά να νοθεύεται ο ανταγωνισμός. Υπήρξαν επιχειρήσεις που ζούσαν χάρη στα επενδυτικά κονδύλια. Μια ματιά στα βιομηχανικά κουφάρια σε ολόκληρη την ύπαιθρο είναι η καλύτερη απόδειξη.
Συνεχίζεται...
