Η σημερινή Σύνοδος Κορυφής του ΝΑΤΟ είναι η πρώτη στην οποία συμμετέχει προσωπικά ο Τζο Μπάιντεν και αποτελεί αρχικά το πιο σημαντικό βήμα των ΗΠΑ ώστε να ορίσουν εκ νέου τις σχέσεις και τη δέσμευσή τους στη συμμαχία.
Ο στόχος για τον Μπάιντεν είναι ένας: Να ξαναγραφτεί επίσημα ότι υπάρχει αμερικάνικη ηγεμονία σε παγκόσμιο επίπεδο και ότι οι σχέσεις που είχαν διαρρηχθεί επί ημερών διακυβέρνησης Τραμπ ανήκουν στο παρελθόν. Εξ ου και προηγήθηκε μια παρουσίαση του αμερικάνικου σχεδίου για τις διεθνείς σχέσεις στη σύνοδο κορυφής των G7 στην Κορνουάλη και μετά την σύνοδο του ΝΑΤΟ, οι διμερείς επαφές θα συνεχιστούν σε ευρωπαϊκό έδαφος.
Μέλημα πρώτο - συλλογικά βάρη
Ο Τραμπ κατά την περίοδο της διακυβέρνησής του είχε πιέσει να μειωθεί το ποσοστό επί του ΑΕΠ που συνεισέφεραν οι ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ. Μάλιστα είχε καταδικάσει τους συμμάχους του ΝΑΤΟ, ιδιαίτερα τη Γερμανία, επειδή δεν έπιαναν τον στόχο του αμυντικού κόστους 2% προς το ΝΑΤΟ, τον οποίο μόνο οκτώ από τα 29 μέλη πληρούν επί του παρόντος. Όλα τα μέλη είχαν δεσμευτεί το 2019 να φτάσουν στο επιθυμητό 2% έως το 2024 και έχουν γίνει κινήσεις αύξησης των αμυντικών δαπανών από πολλούς προς το παρόν. Η Εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου, Τζεν Πσάκι, επιβεβαίωσε ότι η πρώτη σημαντική συζήτηση στη Σύνοδο θα είναι πώς τα μέλη θα διαχειριστούν τις μελλοντικές απειλές και πώς θα «διασφαλίσουν την αποτελεσματική κατανομή των βαρών». Η αποτελεσματική κατανομή των βαρών είναι η πρακτική που υπήρχε και επί εποχής Ομπάμα, όπου τα μέλη του ΝΑΤΟ δεσμεύονταν όχι μόνο ως προς την αύξηση των αμυντικών δαπανών αλλά και για συνεισφορά συγκεκριμένων δυνατότητων από πλευράς εξοπλισμού και υποδομών και συγκεκριμένων στρατιωτικών δυνάμεων.
Μέλημα δεύτερο – Κίνα και Ρωσία
Στο πλαίσιο των εργασιών της Συνόδου Κορυφής, αναμένεται να επικαιροποιηθεί η δέσμευση των συμμάχων ως προς το άρθρο 5 του κανονισμού του ΝΑΤΟ (επίθεση σε μέλος της Συμμαχίας, σημαίνει ότι το σύνολο της Συμμαχίας συνδράμει για βοήθεια). Ο Μπάιντεν διαπίστωσε στην περίπτωση της Ουκρανίας πρόσφατα, ότι υπήρξε απροθυμία από το ΝΑΤΟ να συνδράμει αποφασιστικά στον περιορισμό της Ρωσίας, οπότε και θέλει να επιβεβαιώσει ότι σε αντίστοιχο μελλοντικό ενδεχόμενο, η Συμμαχία θα ανταποκριθεί. Δεν είναι τυχαία η δήλωσή του ότι το άρθρο 5 είναι «ιερή υποχρέωση», καθώς και η επισήμανση ότι «δεν βλέπουμε το ΝΑΤΟ ως ένα είδος ομπρέλας προστασίας».
Οι ΗΠΑ προσβλέπουν σε αύξηση του γεωπολιτικού και οικονομικού ανταγωνισμού στον Αρκτικό Κύκλο καθώς και σε μια σειρά από περιοχές στρατηγικής σημασίας από τις οποίες διέρχεται η κινέζικη «Ζώνη» (η πρωτοβουλία «Μια Ζώνη, Ένας Δρόμος»). Το σταμάτημα της κινέζικης επεκτατικότητας θα είναι ο πυρήνας της νέας στρατηγικής ιδέας για το ΝΑΤΟ που θα παρουσιάσει ο Μπάιντεν σήμερα και αναμένεται να υιοθετήσει η Συμμαχία, καθώς υπάρχει κοινή πεποίθηση στην πλειοψηφία των μελών ότι το διεθνές στρατηγικό περιβάλλον αλλάζει, συμπεριλαμβανομένων αναδυόμενων απειλών από την Κίνα και τη Ρωσία.
Τι λέει το ΝΑΤΟ για όλα αυτά;
Φτάνοντας σήμερα για την έναρξη της Συνόδου Κορυφής, ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Γιενς Στόλτενμπεργκ δήλωσε ότι η συνάντηση θα αποτελέσει σημείο στροφής (pivotal point) για τη Συμμαχία και το «άνοιγμα ενός νέου κεφαλαίου στις διατλαντικές μας σχέσεις». Από ότι φαίνεται από τις δηλώσεις Στόλτενμπεργκ όσον αφορά τη στρατηγική των ΗΠΑ για τον ρόλο της Ρωσίας και της Κίνας θα υπάρχει συμφωνία, η οποία θα αποτυπωθεί στο κείμενο της ατζέντας ΝΑΤΟ 2030.
Στο σημείο αυτό ο ΓΓ του ΝΑΤΟ δήλωσε ότι οι σχέσεις του ΝΑΤΟ με τη Ρωσία είναι «στο χειρότερο σημείο από τον Ψυχρό Πόλεμο λόγω του τρόπου επιθετικής συμπεριφοράς της Ρωσίας», καθώς και για την Κίνα είπε ότι προσφέρει ευκαιρίες αλλά «επίσης θέτει κάποιες προκλήσεις για την ασφάλειά μας». Ειδικά για τη Ρωσία δήλωσε ότι το ΝΑΤΟ θα επιδιώξει «σκληρή άμυνα συνδυασμένη με διάλογο».
Δείτε εδώ την εναρκτήρια ομιλία του Γιενς Στόλτενμπέργκ
⚠️LIVE SOON⚠️
Opening speech at #NATO2030 #BrusselsForum | @gmfus https://t.co/1xaUxBzFpz
— Jens Stoltenberg (@jensstoltenberg) June 14, 2021
Ο ρόλος της Τουρκίας
Στο περιθώριο της Συνόδου θα γίνει και η συνάντηση Μπάιντεν – Ερντογάν, η οποία παρόλο που (θεωρητικά) θα επισκιαστεί από το συμβάν της αναγνώρισης της Γενοκτονίας των Αρμενίων από τον Μπάιντεν, εντούτοις η συζήτηση το πιο πιθανό είναι να εστιάσει στο πώς θα μπορέσει να προχωρήσει η διμερής συμφωνία για το εξοπλιστικό πρόγραμμα των F-35 προς την Άγκυρα, μετά τη μονομερή αποπομπή της λόγω των S-400, και έπειτα οποιαδήποτε άλλο «αγκάθι» στις σχέσεις των δύο μερών. Έχει γίνει σαφές από την αρχή που ανέλαβε την Προεδρία ο Μπάιντεν, ότι επιδιώκει να χρησιμοποιήσει απέναντι στον Ερντογάν την τακτική «μαστίγιο και καρότο», οπότε και η συνάντηση σήμερα θα έχει διάφορα «καρότα» στο καλάθι.
