Από το 2013 και τις αποκαλύψεις του Edward Snowden για το αμερικάνικο δίκτυο ελέγχου και παρακολούθησης πληροφοριών έχει κυλήσει πολύ νερό στο αυλάκι. Αυτές τις ημέρες αναδύεται ένα νέο σκάνδαλο παρακολουθήσεων με πυρήνα την ισραηλινή εταιρεία NSO, το οποίο δεν έχει μεν την έκταση του σκανδάλου Snowden αλλά έχει εξίσου μεγάλη σημασία.
Για την ιστορία, η μη-κερδοσκοπική ερευνητική δημοσιογραφική ομάδα Forbidden Stories, η οποία έχει έδρα στο Παρίσι, συνεργάστηκε με την Διεθνή Αμνηστία και απέκτησαν πρόσβαση σε αρχεία της ισραηλινής οργάνωσης NSO. To Pegasus Project, όπως λέγεται η έρευνα και η δημοσιοποίηση των αρχείων αυτών, βγήκε «στον αέρα» από την Forbidden Stories και από 17 διεθνή ΜΜΕ, μεταξύ των οποίων ο Guardian και η ισραηλινή εφημερίδα Haaretz. H Διεθνής Αμνηστία παρείχε εγκληματολογικές αναλύσεις και τεχνική υποστήριξη στο The Pegasus Project από την αρχή.
Σύμφωνα με την έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας, το Pegasus (το spyware λογισμικό της NSO) έκανε απευθείας επιθέσεις σε μια σειρά από εκατοντάδες smartphones ήδη από το 2014, ενώ οι επιθέσεις εντάθηκαν το 2019. Το λογισμικό αυτό έδινε πλήρη πρόσβαση σε όλο το περιεχόμενο κάθε smartphone και κυρίως έδινε τη δυνατότητα ελέγχου από απόσταση της κάμερας και του μικροφώνου. Η συντριπτική πλειοψηφία όσων smartphones «μολύνθηκαν» από το spyware ήταν i-phones της εταιρείας Apple.
Μεταξύ των όσων ήταν θύματα του spyware ήταν ο Γάλλος Πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν, ο Πρωθυπουργός του Πακιστάν Ιμράν Καν και άλλοι 12 ηγέτες κρατών. Επίσης, στα δεδομένα που ανασύρθηκαν περιλαμβάνονται διπλωμάτες, στρατιωτικοί ηγέτες και ανώτεροι πολιτικοί από 34 χώρες.
Τα στοιχεία είναι πιο περίπλοκα από ότι φαίνονται
50.000 αρχεία τηλεφωνικών αριθμών είναι αυτά που έφτασαν στα χέρια της Forbidden Stories και της Διεθνούς Αμνηστίας. Σε αυτά, υπάρχουν περισσότεροι από 180 δημοσιογράφοι σε 21 χώρες. Το εύρος όσων κυβερνητικών ενδιαφερόμενων είχαν αγοράσει τις υπηρεσίες της NSO, ποικίλλει. Από αυταρχικά κράτη, όπως το Μπαχρέιν, το Μαρόκο και τη Σαουδική Αραβία, ως τυπικές δημοκρατίες όπως η Ινδία και η Ουγγαρία, ενώ η πραγματική κάλυψη της παρακολούθησης φτάνει να καλύψει τον πλανήτη: από την Ουγγαρία, ως τη Ρουάντα.
Η υπόθεση παρακολούθησης του Πακιστανού πρωθυπουργού, Ιμράν Καν, δείχνει την περιπλοκότητα των στοιχείων και τη δυσκολία να βρεθεί μία και μόνη αιτία παρακολούθησης. Συγκεκριμένα, από όσα έχουν μέχρι στιγμής διαρρεύσει στα μεγάλα ΜΜΕ, ο Ιμράν Καν είχε δηλωθεί ως στόχος παρακολούθησης στην NSO μέσω Ινδίας. Συγκεκριμένα, η υπόθεση που γίνεται είναι ότι ο Ναρέντρα Μόντι, ο Ινδός η πρωθυπουργός, έκανε «μια εξυπηρέτηση» στον πρώην πρωθυπουργό του Πακιστάν, Ναβάζ Σαρίφ και του έδωσε παράνομη πρόσβαση στα προσωπικά δεδομένα των πολιτικών αντιπάλων του.
H NSO αρνείται τα πάντα για την ώρα
Ο Όμιλος NSO έγραψε σε μια επιστολή προς την ομάδα Forbidden Stories και τους συνεργάτες της στα μέσα ενημέρωσης, αναφέροντας ότι «δεν μπορεί να επιβεβαιώσει ή να αρνηθεί την ταυτότητα των κυβερνητικών πελατών». Από την πλευρά τους, οι Forbidden Stories κκαι οι συνεργάτες τους στα ΜΜΕ, αν και προσέγγισαν όλα τα κυβερνητικά στελέχη που υπάρχουν στη λίστα της διαρροής, εντούτοις δεν κατάφεραν να έχουν κάποια δήλωση από κανέναν είτε ότι ήταν υποκείμενο παρακολούθησης, είτε ότι έδωσε εντολή να παρακολουθούν άλλους.
Είναι αδύνατον να γνωρίζουμε πόσα και ποια στοιχεία «έκλεβε» το λογισμικό από το κινητό τηλέφωνο και για ποια χρήση. Γνωρίζουμε μόνο ότι το επιχείρημα της NSO ότι όσοι αγόραζαν τις υπηρεσίες της το έκαναν αποκλειστικά για τη στόχευση σοβαρών εγκληματιών και τρομοκρατών, δεν το έκαναν. Στην πραγματικότητα, σύμφωνα με τη Διεθνή Αμνηστία έχουμε την πιο σημαντική σύγχρονη υπονόμευση της ελευθερίας του Τύπου σε παγκόσμια κλίμακα. «Πρόκειται για τον έλεγχο της δημόσιας αφήγησης, την αντίσταση στην εξουσία, την καταστολή κάθε φωνής που διαφωνεί», δήλωσε ο Agnes Callamard, γενικός γραμματέας της Διεθνούς Αμνηστίας.
Δεν είναι τυχαίο ότι πολλοί από τους δημοσιογράφους που εμφανίζονται σε αυτά τα αρχεία έχουν λάβει νομικές απειλές, άλλοι συνελήφθησαν και δυσφημίστηκαν, και ορισμένοι έπρεπε να εγκαταλείψουν τις χώρες τους λόγω διώξεων - μόνο και μόνο για να διαπιστώσουν αργότερα- ότι ήταν ακόμη υπό επιτήρηση.
Ο όμιλος NSO, σε γραπτή απάντηση στους Forbidden Stories και στους συνεργάτες του2 στα μέσα ενημέρωσης, έγραψε ότι η αναφορά της Διεθνούς Αμνηστίας βασίστηκε σε «λανθασμένες υποθέσεις» και «μη αποδεκτές θεωρίες» και επανέλαβε ότι η εταιρεία βρισκόταν σε «αποστολή σωτηρίας».
Τελικά, το νέο σκάνδαλο της NSO, όπως και τα πρόσφατα σκάνδαλα στη Δανία και τη Γερμανία με την παρακολούθηση πολιτικών και προσώπων - κλειδιά για την αμυντική βιομηχανία, δείχνει ότι οι ανησυχίες που εκφράζονταν στις αρχές της δεκαετίας του 2010 για ένα δίκτυο διανομής πληροφοριών και παρακολούθησης που σκοπό έχει να αναπαράγεται και να κυκλοφορεί στο εσωτερικό του την πληροφορία, είναι περισσότερο από βέβαιες.
