Ο υπουργός Άμυνας της Γαλλίας ακύρωσε τις συνομιλίες με τον Βρετανό ομόλογό του εν μέσω της διαμάχης που προκλήθηκε από της νέα συμφωνία ασφαλείας μεταξύ Βρετανίας, ΗΠΑ και Αυστραλίας, την AUKUS. Σε συνδυασμό με τις σκληρές -αλλά προσεκτικές- δηλώσεις που έκαναν από κοινού η Γαλλίδα Υπουργός Άμυνας, Φλορένς Παρλύ και ο Γάλλος Υπουργός Εξωτερικών, Ζαν-Υβ Λε Ντριάν στις 16 Σεπτεμβρίου, συμπεραίνουμε ότι η Γαλλία θα επιδιώξει να διαπραγματευτεί με τις ΗΠΑ την απώλεια της συμφωνίας με την Αυστραλία.
Συγκεκριμένα, οι Γάλλοι υπουργοί στην ανακοίνωσή τους, θυμίζουν ότι «(Η Γαλλία είναι) το μόνο ευρωπαϊκό έθνος που υπάρχει στον Ινδο-Ειρηνικό με σχεδόν δύο εκατομμύρια υπηκόους και περισσότερους από 7.000 στρατιώτες» και συμπληρώνουν ότι «η Γαλλία είναι ένας αξιόπιστος εταίρος που θα συνεχίσει να τηρεί τις δεσμεύσεις της εκεί, όπως έκανε πάντα».
Οι ΗΠΑ μέσω Αυστραλίας θυμίζουν στη Γαλλία τα όριά της
Η Γαλλία μπορεί για λόγους πρακτικούς και γεωπολιτικούς να έχει εντάξει όλη την περιοχή του Ινδο-Ειρηνικού στο δικό της σύστημα εθνικής ασφάλειας, λόγω των υπερπόντιων συμφερόντων της, στις πρώην αποικίες, όμως οι ΗΠΑ έχουν έρθει να υπενθυμίσουν στη Γαλλία ότι δεν μπορεί μόνη της να ανταποκριθεί στις προκλήσεις για την περιοχή που θέτει η ραγδαία ανάπτυξη της Κίνας. Αυτό δεν έγινε απευθείας μέσω του εκπροσώπου του Λευκού Οίκου, αλλά μέσω των δηλώσεων του Αυστραλού πρωθυπουργού, Σκοτ Μόρρισον.
Ο Μόρισσον, συγκεκριμένα, δήλωσε την Κυριακή: «Τελικά, αυτή (σ.σ. η AUKUS) ήταν μια απόφαση σχετικά με το αν τα υποβρύχια που κατασκευάζονταν (ενν. της συμφωνίας με τη Γαλλία), με μεγάλο κόστος για τον Αυστραλό φορολογούμενο, θα μπορούσαν να κάνουν τη δουλειά που χρειαζόμαστε να κάνουμε όταν τεθούν σε λειτουργία. Αξιολογώντας στρατηγικά, με βάση την καλύτερη δυνατή συλλογή πληροφοριών και με αμυντικούς συμβούλους, είδαμε ότι δεν μπορούν».
Η Αυστραλία, υποβαθμίζει τη δυνατότητα της Γαλλίας να ανταπεξέλθει σε μια κούρσα εξοπλισμών στην περιοχή, την οποία έχουν ήδη δηλώσει ότι θα κάνουν η Κίνα (υπαινικτικά, μιλώντας για «ψυχροπολεμικό κλίμα») και πιο ανοιχτά η Βόρεια Κορέα.
Η Βόρεια Κορέα θεωρεί ότι ανοίγει «κούρσα εξοπλισμών»
Καθώς οι χώρες της Ασίας εξετάζουν η μία μετά την άλλη τί θα σημαίνει για την περιφερειακή ασφάλεια η AUKUS, η Βόρεια Κορέα διά μέσου του Υπουργείου Εξωτερικών της, εξέδωσε σήμερα φλογερή ανακοίνωση με την οποία χαρακτήρισε την AUKUS «εξαιρετικά επικίνδυνη και ανεπιθύμητη πράξη» σύμφωνα με το κρατικό κεντρικό πρακτορείο ειδήσεων της Κορέας (KCNA). Η Πιονγιάνγκ δήλωσε ότι η AUKUS θα διαταράξει τις υπάρχουσες ισορροπίες στην Ασία και εξετάζει προσεκτικά «το υπόβαθρο της πρόσφατης απόφασης των ΗΠΑ» με σκοπό να αντιδράσει ανάλογα.
Η σημασία του Ινδο-Ειρηνικού για τη Γαλλία και την παγκόσμια γεωπολιτική
Τις δύο τελευταίες δεκαετίες, η περιοχή του Ινδο-Ειρηνικού έγινε ο νέος κινητήριος μοχλός της παγκόσμιας οικονομικής ανάπτυξης. Ο Ινδο-Ειρηνικός περιλαμβάνει έξι μέλη των G20 και η περιοχή παράγει σχεδόν το 40% του παγκόσμιου πλούτου, σύμφωνα με επίσημη γαλλική έκθεση. Σύμφωνα με το ΔΝΤ, ο Ινδο-Ειρηνικός θα φτάσει να αντιπροσωπεύει περισσότερο από το 50% του παγκόσμιου ΑΕΠ ως το 2040 και οι αγορές του εκτιμάται ότι θα αντιπροσωπεύουν το 40% της παγκόσμιας κατανάλωσης.
Ας μην ξεχνάμε ότι η ο όρος «Ινδο-Ειρηνικός» είναι περισσότερο στρατηγικός, οικονομικός, παρά γεωγραφικός – περιγραφικός. Η γεωγραφική του έκταση είναι απροσδιόριστη, ωστόσο, συνηθίζεται στις αναλύσεις να κυμαίνεται από τις ακτές της Ανατολικής Αφρικής, πέρα από τον Ινδικό Ωκεανό, έως τον Δυτικό Ειρηνικό, συμπεριλαμβανομένων χωρών όπως η Ιαπωνία και η Αυστραλία.
Η έννοια του Ινδο-Ειρηνικού συνδέεται με τη θαλάσσια ασφάλεια και συνεργασία και μέσα σε αυτόν προϋπήρχε η άτυπη ομάδα QUAD (Τετράδα διαλόγου για την ασφάλεια) που περιλαμβάνει την Αυστραλία, την Ινδία, την Ιαπωνία και τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Η Γαλλία, σε όλη αυτή την περιοχή έχει σημαντικά οικονομικά συμφέροντα. Για την ακρίβεια, ο Ινδο-Ειρηνικός είναι μια «ΑΟΖ» για τη Γαλλία, που περιλαμβάνει Γάλλους πολίτες, οικονομικές οντότητες και πάνω από 8.000 στρατιώτες και βάσεις όλων των ένοπλων σωμάτων. Στο οικονομικό πεδίο, ο Ινδο-Ειρηνικός είναι η δεύτερη περιοχή σε εξαγωγές για τη Γαλλία μετά την Ε.Ε.
Εκτός από την επίσημη κυβερνητική παρουσία της Γαλλίας, το δίκτυο των γαλλικών κυβερνητικών οργανισμών αποτελείται από 24 γραφεία της Business France, τα οποία έχουν την ευθύνη να υποστηρίζουν γαλλικές επιχειρήσεις στο εξωτερικό και ξένες επιχειρήσεις για τις επενδύσεις τους στη Γαλλία και 10 γραφεία της Atout France, που διασφαλίζουν την προώθηση του γαλλικού τουρισμού στο εξωτερικό.
Ο Οργανισμός Γαλλικής Εκπαίδευσης στο Εξωτερικό (Agence pour l’Enseignement Français É l’Étranger - AEFE) διαχειρίζεται 96 ιδρύματα στην περιοχή. Το Γαλλικό Ινστιτούτο προωθεί τη γαλλική πολιτιστική προσέγγιση στο εξωτερικό και είναι εγκατεστημένο σε 35 χώρες. Η Γαλλική Υπηρεσία Ανάπτυξης (Γαλλική Υπηρεσία Ανάπτυξης - AFD) δραστηριοποιείται σε 24 χώρες του Ινδο -Ειρηνικού. Στα παραπάνω ας προσθέσουμε ερευνητικούς φορείς τεχνολογίας, έργα και οντότητες διεθνούς συνεργασίας, ως και διεθνή προγράμματα εθελοντισμού.
Θα τραβήξει το σχοινί η Γαλλία;
Όπως έχει ήδη επισημανθεί, Μακρόν και Μπάιντεν θα έχουν το επόμενο άμεσο διάστημα μια σειρά από συνομιλίες με θέμα την AUKUS. Ο Μακρόν -και για λόγους εσωτερικής κατανάλωσης, εφόσον βρίσκεται σε προεκλογική περίοδο- θα προσπαθήσει να φανεί ως εκπρόσωπος ενός μετα-γκωλικού πολιτικού σχεδίου, που θέλει τη Γαλλία να λειτουργεί ως κέντρο αναφοράς όχι μόνο των δικών της συμφερόντων, αλλά και των ευρύτερων ευρωπαϊκών.
Στον αντίποδα, ο Μπάιντεν θα επιδιώξει την πραγματιστική προσέγγιση που έχει κάνει σε όλες τις μέχρι τώρα επαφές του, όσον αφορά την εξωτερική πολιτική. Με λίγα λόγια θα εξηγήσει στον Μακρόν αυτό που είναι προφανές: ο κοινός αντίπαλος είναι η Κίνα και η Γαλλία δεν μπορεί να συνεχίσει να είναι σημείο αναφοράς μόνη της σε μια τόσο σημαντική περιοχή όπως ο Ινδο-Ειρηνικός. Παρόλα αυτά, δεν αίρεται για τις ΗΠΑ ο ρόλος της Γαλλίας ως συμμάχου, όπως δεν αίρεται για τον Καναδά και τη Ν. Ζηλανδία, που ανήκουν στα "Πέντε Μάτια", παρόλο που ούτε αυτοί ενημερώθηκαν για την AUKUS.
Πρέπει να περιμένουμε και μια σειρά ανταλλαγμάτων, σε βάθος χρόνου, για την απώλεια της συμφωνίας των υποβρυχίων. Όπως ακριβώς έγινε με τη συμφωνία για τα ελικοπτεροφόρα Μιστράλ που ήταν να πωληθούν στη Ρωσία (συμφωνία του 2011 του Νικολά Σαρκοζί) η οποία ακυρώθηκε το 2014 με παρέμβαση των ΗΠΑ, λόγω των γεγονότων στην Κριμαία και μετά από νέες παρεμβάσεις των ΗΠΑ, η Ρωσία αποζημιώθηκε μεν από τη Γαλλία για τη μη παράδοση των πλοίων, αλλά κι η Γαλλία πούλησε τα πλοία στην Αίγυπτο.
Συνεπώς, η Γαλλία στο άμεσο μέλλον δύσκολα θα αμφισβητήσει το πλαίσιο που θέτουν οι ΗΠΑ για την ασφάλεια στον Ινδο-Ειρηνικό και για τον τρόπο που αντιλαμβάνονται το πώς πρέπει να γίνει η αντιπαράθεση με την Κίνα. Η Γαλλία θα πιέσει να γίνει πιο γρήγορα η αλλαγή που επιθυμεί και η Ε.Ε. για στρατιωτική αυτονομία και επιχειρησιακή αμεσότητα σε όλες τις περιοχές ενδιαφέροντος της, αλλά μέχρι την εδραίωση μιας τέτοιας εναλλακτικής, η Γαλλία είναι και παραμένει σύμμαχος των ΗΠΑ.
