Ο στρατιωτικός διοικητής του ανατολικού τμήματος της Λιβύης, Χαλίφα Χαφτάρ, ανακοίνωσε ότι παραιτείται από τη στρατιωτική του θέση για τρεις μήνες, με απώτερο σκοπό να θέσει υποψηφιότητα για Πρόεδρος της Λιβύης στις διπλές εκλογές που αναμένονται να διεξαχθούν στις 24 Δεκεμβρίου.
Οι εκλογές στη Λιβύη είναι μια από τις λύσεις που έχουν προωθηθεί ώστε η χώρα να ξεφύγει από την δεκαετή πολιτική, οικονομική και κοινωνική κρίση που τη μαστίζει, όμως μέχρι τώρα οι αντιπολιτευόμενες πλευρές και ο διεθνής παράγοντας δεν έβλεπαν ότι θα μπορούσαν να πραγματοποιηθούν. Η διάλυση της κυβέρνησης εθνικής ενότητας την Τετάρτη και η ανακοίνωση του Χαφτάρ, «αναζωογόνησε» τη σχετική συζήτηση.
Αιτία ήταν η ασθενική υποστήριξη του Χαφτάρ στην κυβέρνηση εθνικής ενότητας της Λιβύης και το γεγονός ότι τελική η ίδια η κυβέρνηση εθνικής ενότητας δεν κατάφερε να ανασύρει τη Λιβύη από τα αδιέξοδα. Αφορμή για την πρόταση μομφής ήταν ο νέος εκλογικός νόμος που πήγε να περάσει η κυβέρνηση.
"Η πρόταση μομφής είναι νόμιμη", λέει ο Πρόεδρος του Κοινοβουλίου
Την Τετάρτη, η κυβέρνηση εθνικής ενότητας υπό τον πρωθυπουργό Αμπντελχαμίντ Ντιμπέιμπα, αναγκάστηκε να αποδεχθεί ότι χάνει την εμπιστοσύνη του κοινοβουλίου, καθώς σε πρόταση μομφής που κατατέθηκε, υπερψηφίστηκε από 89 βουλευτές, από τους 113 που ήταν παρόντες.
Συγκεκριμένα, η ψηφοφορία επί της πρότασης μομφής πραγματοποιήθηκε στη διάρκεια μιας κεκλεισμένων των θυρών συνεδρίασης που διεξήχθη παρουσία του προέδρου του Κοινοβουλίου, Ανγκουίλα Σαλέχ. Ο Πρόεδρος του Κοινοβουλίου, εξήγησε σε τηλεοπτική συνέντευξη ότι το κοινοβούλιο έχει το δικαίωμα να αποσύρει την εμπιστοσύνη από την κυβέρνηση, η οποία δεν έχει την εξουσία να υπογράψει συμφωνίες με καμία χώρα. Δήλωσε επίσης ότι οι απαντήσεις της κυβέρνησης στην διαδικασία της πρότασης μομφής δεν έπεισαν τους βουλευτές, προκαλώντας το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας.
Παρά τις επισημάνσεις του Σαλέχ, 24 βουλευτές ανακοίνωσαν ότι η ψηφοφορία "δεν αντικατοπτρίζει τη βούληση της Βουλής των Αντιπροσώπων και οδηγεί σε συνταγματική κρίση τη χώρα".
Το Ανώτατο Κρατικό Συμβούλιο της Λιβύης, ένα όργανο που εκτελεί χρέη Γερουσίας και έχει την έδρα του στην Τρίπολη, αντέδρασε γρήγορα δηλώνοντας ότι "απορρίπτει τη διαδικασία" και θεωρεί "άκυρη" την πρόταση μομφής, για την οποία αναφέρει πως "παραβιάζει τη Συνταγματική Διακήρυξη και την πολιτική συμφωνία" του 2015. Ο πρόεδρος του κοινοβουλίου, Ανγκουίλα Σαλέχ, επιβεβαίωσε τη νομιμότητα της διαδικασίας.
"Όχι στον πόλεμο, όχι στον διχασμό, ναι στις εκλογές", είπε ο Ντιμπέιμπα σε συγκέντρωση οπαδών του το απόγευμα της Τετάρτης, δίνοντας τον τόνο, ωστόσο κάλεσε να γίνουν διαμαρτυρίες στην πρωτέουυσα Τρίπολη την Παρασκευή.
Η διαμάχη για τον εκλογικό νόμο
Παρόλο που η κυβέρνηση εθνικής ενότητας, την οποία ο Χαφτάρ αναγνώρισε τον Μάρτιο, δεν είχε την ισχυρή αποδοχή που θα επιθυμούσε, εντούτοις κατάφερε να περάσει έναν αμφιλεγόμενο εκλογικό νόμο με τον οποίο ο Χαφτάρ και άλλοι στρατιωτικοί (όπως ο Σαλέχ) θα μπορούσαν να παραιτηθούν τρεις μήνες πριν από τις εκλογές και να επιστρέψουν στις θέσεις τους εάν δεν κερδίσουν. Τη χρήση αυτού του νόμου έκανε σήμερα ο Χαφτάρ.
Οι αντιδράσεις ήταν εξαιρετικά έντονες μετά την ψήφιση του νέου εκλογικού νόμου. Πολλοί αντίπαλοι του Χαφτάρ τον κατηγόρησαν ότι δεν θέλει να διακινδυνεύσει την υπάρχουσα θέση του, ενώ ένα συμβουλευτικό όργανο με έδρα την Τρίπολη, το Ύπατο Συμβούλιο της Επικρατείας, απέρριψε τον εκλογικό νόμο αυξάνοντας την πιθανότητα οποιαδήποτε ψηφοφορία να αμφισβητηθεί ως παράνομη.
Βέβαια, το βασικό σκάνδαλο του συγκεκριμένου εκλογικού νόμου δεν είναι ότι ευνοεί στρατιωτικούς όπως ο Χαφτάρ, αλλά ότι δεν προβλέπει ξεχωριστές βουλευτικές εκλογές, όπως απαιτήθηκε από το φόρουμ διαλόγου των Ηνωμένων Εθνών, μια συνέλευση επιλεγμένη από τον ΟΗΕ η οποία δημιούργησε έναν «οδικό χάρτη» για την ειρήνη στη Λιβύη. Οι Λίβυοι θα ψηφίσουν στην ίδια κάλπη βουλευτικό σώμα και πρόεδρο.
Οι Άραβες σύμμαχοι στηρίζουν την κυβέρνηση
Εν τω μεταξύ, ο επικεφαλής Προεδρικού Συμβουλίου της Λιβύης, Μοχάμεντ Αλ-Μνίφι,επαίνεσε τις θέσεις της Σαουδικής Αραβίας απέναντι στη λιβυκή κρίση. Ο Αλ-Μνίφι συναντήθηκε με τον υπουργό Εξωτερικών της Σαουδικής Αραβίας πρίγκιπα Φαϊζάλ μπιν Φαρχάν μπιν Αμπντουλάχ στη Νέα Υόρκη στο περιθώριο της 76ης Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ. Ο Σαουδάραβας υπουργός Εξωτερικών επιβεβαίωσε την επιθυμία του οίκου των Σαούντ να αποκαταστήσουν τη σταθερότητα στη Λιβύη, εκφράζοντας την ελπίδα του για την επιτυχία όλων των σταδίων της πολιτικής συμφωνίας μεταξύ όλων των μερών.
Ο Αλ-Μνίφι συνάντησε επίσης τον Γενικό Γραμματέα του Αραβικού Συνδέσμου, Αχμέντ Αμπούλ Γκείτ στη Νέα Υόρκη. Ο Αμπούλ Γκείτ επιβεβαίωσε την υποστήριξη του Αραβικού Συνδέσμου στις προσπάθειες του Προεδρικού Συμβουλίου και των ενοποιημένων εθνικών θεσμών της Λιβύης, επαναλαμβάνοντας τη δέσμευσή του Συνδέσμουη να υποστηρίξει τη χώρα για την επίτευξη ειρηνικής και συναινετικής διακυβέρνησης.
Οι υπόλοιπες διεθνείς αντιδράσεις
Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Άντονι Μπλίνκεν επανέλαβε την υποστήριξη της Ουάσινγκτον στην διαδικασία ειρήνης που ακολουθείται στη Λιβύη, σύμφωνα με τα αποτελέσματα του Λιβυκού Φόρουμ Πολιτικού Διαλόγου (LPDF). Ειδικά όσον αφορά την απομάκρυνση μισθοφόρων και ξένων δυνάμεων από τη χώρα, την οποία απεύθυνε με ιδιαίτερη έμφαση προς την Τουρκία.
Οι παρατηρήσεις του Μπλίνκεν έγιναν κατά τη συνάντησή του με τον επικεφαλής του Προεδρικού Συμβουλίου της Λιβύης, Μοχάμεντ Αλ-Μνίφι, η οποία έγινε στο περιθώριο της πρωτοβουλίας "Libya Peace Initiative" που φιλοξενήθηκε από τη γερμανική μόνιμη αποστολή στα Ηνωμένα Έθνη στη Νέα Υόρκη. Στην ίδια πρωτοβουλία, ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και ο επικεφαλής του Προεδρικού Συμβουλίου της Λιβύης είχαν συνάντηση κεκλεισμένων των θυρών.
Στην πρωτοβουλία παραβρέθηκαν επίσης ο υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας, Χάικο Μάας, και οι Ιταλοί και Γάλλοι ομόλογοι του, Λουίτζι Ντι Μάιο και Ζαν-Ιβ Λε Ντριάν.
Η Γερμανία, η οποία έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στη διπλωματία για τον τερματισμό του εμφυλίου πολέμου στη Λιβύη, κάλεσε την Τετάρτη να συνεχιστούν οι εκλογές κανονικά, σύμφωνα με ρεπορτάζ τουAFP. Ο Γερμανός Υπουργός Εξωτερικών, Τίμο Μάας, ανέφερε ότι «η διεθνής κοινότητα αναμένει από τους Λίβυους αξιωματούχους στην Τρίπολη και την υπόλοιπη χώρα να εργαστούν για τις προεδρικές και νομοθετικές εκλογές που θα διεξαχθούν, όπως έχει προγραμματιστεί, στις 24 Δεκεμβρίου».
Ο Μάας ζήτησε επίσης να γίνουν νέες προσπάθειες για την απομάκρυνση των θα δσιαπό τη Λιβύη. Τα Ηνωμένα Έθνη εκτιμούν ότι υπάρχουν περισσότεροι από 20.000 μισθοφόροι, μεταξύ των οποίων άνθρωποι από, Ρωσία, Συρία, Τσαντ και Σουδάν, καθώς και ξένα στρατεύματα, τα περισσότερα από αυτά τουρκικά, που έχουν αναπτυχθεί στη Λιβύη.
H Τουρκία, που υποστηρίζει την κυβέρνηση εθνικής ενότητας, διά μέσου του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών δήλωσε ότι η απόφαση της Βουλής των Αντιπροσώπων της Λιβύης να αποσύρει την ψήφο εμπιστοσύνης που δόθηκε στην κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας δεν θα συμβάλει στη σταθερότητα και τη διαδικασία ειρηνικής μετάβασης στη Λιβύη.
Σε δήλωσή του την Τετάρτη, το τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών επανέλαβε ότι είναι σημαντικό η Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας να παραμείνει εν ενεργεία με πλήρη εξουσία μέχρι τις εκλογές, όπως προβλέπεται στον οδικό χάρτη του Λιβυκού Φόρουμ Πολιτικού Διαλόγου.
"Η παραμονή στην εξουσία θα επιτρέψει στην κυβέρνηση να οργανώσει εκλογές την καθορισμένη ημερομηνία, ώστε να διαχειριστεί καλά τη διαδικασία μετάβασης και να διατηρήσει το ήρεμο περιβάλλον στη χώρα." ηταν η ακριβής δήλωση του τουρκικού ΥΠΕΞ.
Από την πλευρά της, η αποστολή υποστήριξης των Ηνωμένων Εθνών στη Λιβύη (UNSMIL) επιβεβαίωσε ότι η σημερινή κυβέρνηση παραμένει η νόμιμη κυβέρνηση μέχρι να αντικατασταθεί από άλλη μέσω μιας τακτικής διαδικασίας, μετά τις εκλογές.
Ο ειδικός απεσταλμένος και επικεφαλής της αποστολής υποστήριξης των Ηνωμένων Εθνών στη Λιβύη, Γιαν Κούμπις, δήλωσε συγκεκριμένα: "Η διεξαγωγή προεδρικών και κοινοβουλευτικών εκλογών στις 24 Δεκεμβρίου 2021 πρέπει να παραμείνει ο πρωταρχικός στόχος και οι όποιες προσπάθειες για να στραφεί η προσοχή σε άλλους στόχους λειτουργούν ενάντια στη διεξαγωγή των εκλογών στις 24 Δεκεμβρίου 2021".
Η αποστολή της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη Λιβύη συντάχθηκε με τη δήλωση της UNSMIL, τονίζοντας ότι η εστίαση πρέπει να παραμείνει στη διεξαγωγή εκλογών όπως έχει προγραμματιστεί.
