Η τουρκική οικονομία έχει επιδείξει ανθεκτικότητα έναντι διαφόρων κραδασμών και έτσι συνεχίζει να αναπτύσσεται. Η δήλωση αυτή, που έγινε στις 5 Νοεμβρίου, ανήκει στον γενικό διευθυντή της Fitch Ratings και αναλυτή βασικών αξιολογήσεων, τον Έρικ Αρίσπε Μοράλες. Επίσης, ο Μοράλες προβλέπει εκτιμά ότι η τουρκική οικονομία θα συνεχίσει να αναπτύσσεται κατά 3,5% το επόμενο έτος και 4,5% το 2023.
Εκτός από την Fitch και η Moodys κάνει νέα (αυξημένη) πρόβλεψη για την τουρκική ανάπτυξη, κατά 9,2% για το 2021 και 4,8% για το 2022, αντίστοιχα. «Η νομισματική και πιστωτική επέκταση και η άφθονη στήριξη ρευστότητας συνεχίζουν να ενισχύουν την ανάκαμψη της Τουρκίας που τροφοδοτείται από πιστώσεις. Τώρα αναμένουμε αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ περίπου 9 τοις εκατό το 2021, από την προηγούμενη εκτίμησή μας για 6 τοις εκατό», σημείωσε η Moodys στην έκθεσή Global Macro Outlook 2022-23.
Σύμφωνα με την Fitch, ο χρηματοπιστωτικός τομέας της Τουρκίας λειτουργεί ως «άγκυρα» για την οικονομία. Ο διεθνής οίκος αξιολόγησης, σύμφωνα με έκθεσή του που δημοσίευσε το πρακτορείο ειδήσεων Anadolu, αναμένει ότι το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (ΑΕΠ) της Τουρκίας θα αυξηθεί κατά 9,2% φέτος με τη στήριξη της «ισχυρής εγχώριας ζήτησης, της ισχυρής ανάκαμψης της παραγωγής και της καθαρής εξωτερικής ζήτησης».
Ποιος ξέρει την πραγματική εικόνα της τουρκικής οικονομίας;
Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν από την πλευρά του πιστεύει ότι η ανάπτυξη της οικονομίας της Τουρκίας αναμένεται να ξεπεράσει το 9%. Σε μήνυμα που μεταδίδει το Reuters, ο Τούρκος Πρόεδρος αναφέρει: «Αν και οι διεθνείς θεσμοί λένε 9 τοις εκατό, πιστεύουμε ότι θα φτάσουμε σε διψήφιους αριθμούς ανάπτυξης στο τέλος του έτους».
Τα πραγματικά προβλήματα της Τουρκίας, είναι η αύξηση των τιμών της ενέργειας και η υποτίμηση της τουρκικής λίρας, τα οποία οδηγούν τον πληθωρισμό σε αλλεπάλληλες αυξήσεις.
Η τωρινή επίσημη εκτίμηση από την Τουρκία αναφέρει ότι ο πληθωρισμός διαμορφωθεί στο 17% φέτος, πριν πέσει στο 13% το 2022. Αντίστοιχα, η Moody's ανέφερε ότι προβλέπει ρυθμό πληθωρισμού 19% για το τέλος του 2021 στην Τουρκία και πάνω από 16% στο τέλος του 2022. Αυτές οι προβλέψεις είναι αρκετά αντιφατικές και δείχνουν ότι η τουρκική οικονομία δεν έχει ανοίξει τα χαρτιά της ώστε να μπορούν να γίνουν ασφαλείς εκτιμήσεις.
Σίγουρα θα παίξει ρόλο ο τουρισμός, ο οποίος προσφέρει σημαντικά στο τουρκικό ΑΕΠ, κάτι που μπορεί να μειώσει τον δείκτη του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών του ΑΕΠ στο 3% το 2021 και στο 2,3% το επόμενο έτος, σύμφωνα με εκτιμήσεις που κάνει η Fitch.
Η ανάπτυξη μπορεί να διώξει τα προβλήματα;
Όμως η πραγματικότητα είναι πιο σκληρή. Οι ρυθμοί ανάπτυξης αν δεν συνοδευτούν από έκτακτες πολιτικές δημοσιονομικής τόνωσης -και ενόψει των εκλογών του 2023- δεν θα μπορέσουν από μόνοι τους να κάνουν τη διαφορά για τον πληθυσμό στην Τουρκία. Στην πραγματικότητα, είναι οι πολιτικές που τροφοδοτούν την οικονομική ανάπτυξη οι οποίες έρχονται σε βάρος των χαμηλών κοινωνικών στρωμάτων, τα οποία ήταν σε κακή θέση και πριν από την πανδημία.
Πάνω σε αυτό, ο Ερντογάν δίνει διάφορες διαρροές στον Τύπο. Για παράδειγμα, πρόσφατα άφησε να διαρρεύσουν σχέδια ότι θα υπάρξει αύξηση 20% στον εκ του νόμου υποχρεωτικό κατώτατο μισθό, συμπληρώσεις σε μισθολογικές κλίμακες για μεγάλο τμήμα δημόσιων υπαλλήλων, καθώς και προσαρμογές στη νομοθεσία περί κοινωνικής ασφάλισης για να διευκολυνθεί η κατάσταση περίπου 6 εκατομμυρίων εργαζομένων που δεν μπορούν να εισπράξουν σύνταξη, παρόλο που έχουν επίσημα συνταξιοδοτηθεί, λόγω του ότι δεν πληρούν τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης.
Συνεπώς, το αν η τουρκική οικονομία θα κάνει ένα «αναπτυξιακό θαύμα» δεν είναι αφενός τόσο σίγουρο και αφετέρου, δεν είναι βέβαιο ότι θα σημάνει και αυτό που επιθυμεί ο Ερντογάν, μια αλλαγή της αφήγησης περί οικονομικής κρίσης και αστάθειας της τουρκικής οικονομίας. Ειδικά αν δεν «βγουν» οι προβλέψεις, τα πράγματα θα πάρουν τη δύσκολη οδό.
