Μπορεί να μαίνεται η αραβο-ισραηλινή σύγκρουση με επίκεντρο την Παλαιστίνη, αλλά σε διεθνείς διπλωματικούς κύκλους έχει ξεκινήσει η συζήτηση σε σχέση με την επόμενη μέρα αυτής της σύγκρουσης.
Μάλιστα «παίζουν» τέσσερα σενάρια για τη Γάζα:
- Κατοχή από το Ισραήλ.
- Ενισχυμένος αποκλεισμός.
- Γρήγορη παράδοση στους Παλαιστίνιους.
- Διεθνής ειρηνευτική αποστολή.
Παρόλα αυτά, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου δεν μιλάει ακόμη για την εποχή μετά τον πόλεμο. Οποιαδήποτε δήλωση σχετικά με αυτό θα μπορούσε να διαλύσει την κυβέρνησή του, σύμφωνα με την Handelsblatt. Και αυτό γιατί οι απόψεις στο εσωτερικό της κυβέρνησης αυτής για το πώς θα προχωρήσει με τη Γάζα απέχουν πάρα πολύ. Προς το παρόν, λοιπόν, το Ισραήλ επικεντρώνεται σε ό,τι μπορεί να συμφωνηθεί: Να διαλύσει τις δομές της Χαμάς για να αποτρέψει την άμεση απειλή, αλλά οι εταίροι του Ισραήλ αυξάνουν την πίεση.
«Αυτή τη στιγμή» πρέπει να σκεφτούμε μια βιώσιμη πορεία προς την ασφάλεια και την ειρήνη, δήλωσε το Σαββατοκύριακο στο Τελ Αβίβ ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν. «Όχι αύριο, όχι μετά τον πόλεμο, αλλά σήμερα».
Η υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας Αναλένα Μπέρμποκ τονίζει επανειλημμένα πόσο σημαντικό είναι «να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε το αύριο σήμερα». Αυτό περιλαμβάνει τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να εγγυηθεί η ασφάλεια στην περιοχή στο μέλλον και οι ειδικοί επισημαίνουν ότι δεν αρκεί η καταστροφή των δομών της Χαμάς.
«Η ήττα της Χαμάς πρέπει τελικά να σημαίνει όχι μόνο τη στρατιωτική καταστροφή της, αλλά και την ενίσχυση μιας μετριοπαθούς παλαιστινιακής εναλλακτικής λύσης», γράφουν οι πολιτικοί επιστήμονες, Τζόναθαν Ράινχολντ και Τόμπι Γκρίνι από το Πανεπιστήμιο Bar-Ilan. Ο Αμερικανός στρατηγός, Ντέηβιντ Πετρέους, προειδοποίησε στην Handelsblatt πως «οι ΗΠΑ έμαθαν με τον δύσκολο τρόπο στο Ιράκ από το 2003 και μετά ότι τα λεπτομερή, ρεαλιστικά και εμπεριστατωμένα σχέδια για την περίοδο μετά τη σύγκρουση είναι εξαιρετικά σημαντικά».
Όσο πιο γρήγορα η ισραηλινή ηγεσία ανακοινώσει έστω και μια αόριστη ιδέα και βελτιώσει την ποιότητα ζωής των Παλαιστινίων, τόσο το καλύτερο. Αλλά πώς θα μπορούσε να μοιάζει μια νέα τάξη πραγμάτων αν ο ισραηλινός στρατός καταφέρει πράγματι να καταστρέψει τη Χαμάς, η οποία ήταν στην εξουσία μέχρι τώρα; Τέσσερα σενάρια παρουσιάζει η Handelsblatt:
Σενάριο 1: Κατοχή από το Ισραήλ
Τα χερσαία στρατεύματα του Ισραήλ προωθούνται σήμερα όλο και περισσότερο στη Λωρίδα της Γάζας σε μια προσπάθεια να αποκτήσουν τον έλεγχο και στη συνέχεια να αναλάβουν δράση εναντίον των μαχητών της Χαμάς που έχουν οχυρωθεί σε σήραγγες.
Εάν επιτύχουν, θα μπορούσαν στη συνέχεια να παραμείνουν στη Γάζα και να λειτουργήσουν ως η νέα οργανωτική δύναμη, ένα σενάριο που φοβούνται πολλοί Παλαιστίνιοι. Στο Ισραήλ, επίσης, η ιδέα αυτή επιδιώκεται μόνο από εξτρεμιστές. Δεξιοί θρησκευτικοί πολιτικοί μιλούσαν ακόμη και για το ενδεχόμενο κατοχής πριν από τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου. Κάποιοι από αυτούς θα τάσσονταν ακόμη και υπέρ της εκδίωξης των Παλαιστινίων στην Αίγυπτο, ενώ η διατήρηση της περιοχής με τα δύο εκατομμύρια κατοίκους μόνιμα υπό κατοχή θα κόστιζε στο Ισραήλ πολλά χρήματα και θα δέσμευε υπερβολικά τον στρατό.
Γι' αυτόν και μόνο τον λόγο, τέτοιες ιδέες δεν είναι ιδιαίτερα ρεαλιστικές.
Το τελευταίο πράγμα που θέλει το Ισραήλ είναι να αναλάβει την ευθύνη για τη Λωρίδα της Γάζας και τον πληθυσμό της, δήλωσε ο πρώην επικεφαλής της Μοσάντ, Εφραίμ Χαλεβί, στη Handelsblatt. Ωστόσο, οι ειδικοί πιστεύουν ότι η ύπαρξη τέτοιων «παιχνιδιών μυαλού» καθιστά ακόμη πιο αναγκαίο να καταρτιστεί γρήγορα μια ρεαλιστική και υποφερτή προοπτική για τους Παλαιστίνιους.
Σενάριο 2: Ενισχυμένος αποκλεισμός
Αν ο ισραηλινός στρατός αφοπλίσει σε μεγάλο βαθμό τη Χαμάς, θα μπορούσε στη συνέχεια να αποσυρθεί και να επικεντρωθεί στην προστασία των συνοριακών οχυρώσεων. Αυτό θα αποτελούσε ένα είδος επιστροφής στο προπολεμικό καθεστώς: Πριν από τον πόλεμο, ήταν δυνατό να υπάρξει περιορισμένο εμπόριο μεταξύ της Λωρίδας της Γάζας και του Ισραήλ.
Το Ισραήλ θα μπορούσε να το αποτρέψει αυτό ανά πάσα στιγμή. Θα μπορούσε επίσης να διευρύνει τη ζώνη αποκλεισμού κατά μήκος της Λωρίδας της Γάζας, προκειμένου να κερδίσει απόσταση από τη Χαμάς, ένα σενάριο που οι σύμμαχοι του Ισραήλ συμβουλεύουν έντονα να μην ακολουθήσει. «Όχι στον συνεχιζόμενο αποκλεισμό της Λωρίδας της Γάζας», απαίτησε τη Δευτέρα η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. «Αυτή η πολιτική δεν έχει αποδώσει». Η οικονομία έχει καταρρεύσει, αλλά η Χαμάς μπόρεσε να αυξήσει το οπλοστάσιό της, σημειώνει η Handelsblatt.
Σενάριο 3: Γρήγορη παράδοση στους Παλαιστίνιους
Υπάρχουν ενδείξεις ότι η Παλαιστινιακή Αρχή θα μπορούσε να διαδραματίσει ρόλο στη Γάζα, γράφουν οι New York Times, επικαλούμενοι ανώτερο αξιωματούχο του Στέιτ Ντιπάρτμεντ των ΗΠΑ.
Ο Μπλίνκεν συναντήθηκε με τον Μαχμούντ Αμπάς, ο οποίος ηγείται της Παλαιστινιακής Αρχής, το Σαββατοκύριακο. Ο Αμπάς είναι το πρώτο σημείο επαφής της Δύσης με τους Παλαιστίνιους.
Ωστόσο, είναι αμφίβολο αν θα μπορούσε να φέρει τάξη στη Γάζα. Ο 87χρονος θεωρείται αδύναμος από τους Παλαιστίνιους και δεν έχει τολμήσει να διεξάγει εκλογές εδώ και πολύ καιρό. Ο Αμπάς είναι επίσης αμφιλεγόμενος στη Δύση. Προκάλεσε αναστάτωση στη Γερμανία πέρυσι όταν κατηγόρησε το Ισραήλ για «ολοκαύτωμα» κατά των Παλαιστινίων. Δεν έχει ακόμη καταδικάσει δημοσίως τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου και ο Μοχάμεντ Νταχλάν, ο οποίος κατάγεται από τη Γάζα και ήταν επικεφαλής της ασφάλειας της Παλαιστινιακής Αρχής πριν από χρόνια, θα μπορούσε ενδεχομένως να είναι ο διάδοχός του. Σήμερα ζει στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Στο Ισραήλ και στις ΗΠΑ θεωρείται «συνεργάσιμος» και χωρίς τη βοήθειά του η Παλαιστινιακή Αρχή δύσκολα θα μπορούσε να εγγυηθεί την ασφάλεια στη Γάζα.
Σενάριο 4: Διεθνής ειρηνευτική αποστολή
Η μετάβαση στην παλαιστινιακή αυτοδιοίκηση ή ακόμη και σε ένα ανεξάρτητο παλαιστινιακό κράτος, όπως προβλέπεται από τη λύση των δύο κρατών, θα απαιτούσε υποστήριξη. Η ασφάλεια θα έπρεπε να εγγυηθεί από διεθνή στρατεύματα μέχρι να διεξαχθούν εκλογές και να έχει αρκετό χρόνο μια κυβέρνηση να αναλάβει τον έλεγχο.
Ταυτόχρονα, θα έπρεπε να υπάρξει ένα μαζικό πρόγραμμα ανοικοδόμησης με την υποστήριξη των ΗΠΑ και άλλων διεθνών και περιφερειακών παραγόντων, γράφουν οι αναλυτές Ράινχολντ και Γκρίνι, ενώ υπάρχουν πολλές διεθνείς ειρηνευτικές αποστολές σε όλο τον κόσμο. Ωστόσο, θα ήταν μάλλον δύσκολο να ληφθεί εντολή από τα Ηνωμένα Έθνη σε αυτή την περίπτωση, καθώς η Ρωσία τουλάχιστον θα καταψήφιζε.
Οι κίνδυνοι θα ήταν επίσης μεγάλοι: οι εναπομείναντες μαχητές της Χαμάς θα μπορούσαν να επιτεθούν στα ξένα στρατεύματα, και το Ιράν θα μπορούσε να τους υποστηρίξει σε αυτό. Ο πρώην πρωθυπουργός του Ισραήλ, Έχουντ Όλμερτ τάσσεται υπέρ της ανάπτυξης των δυνάμεων επέμβασης του ΝΑΤΟ. Αυτό θα ήταν πιθανώς εφικτό για το Ισραήλ. Ο Άμι Αγιαλόν, ο πρώην επικεφαλής της υπηρεσίας εσωτερικών πληροφοριών του Ισραήλ, Σιν Μπετ, τάσσεται υπέρ μιας αραβικής λύσης στην οποία Αιγύπτιοι, Ιορδανοί και Σαουδάραβες στρατιώτες θα ελέγχουν την κατάσταση σε μια μεταβατική φάση με την υποστήριξη της διεθνούς κοινότητας. Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Σαουδική Αραβία θα πρέπει να διαθέσουν χρήματα για την ανοικοδόμηση, αλλά μέχρι στιγμής καμία από τις εν λόγω χώρες δεν έχει δείξει προθυμία για μια στρατιωτική ειρηνευτική επιχείρηση. Τέτοιες λύσεις όμως θα εξεταστούν από τον Μπλίνκεν και άλλους διπλωμάτες όταν ταξιδεύουν στην περιοχή.
