Μέχρι τις ευρωεκλογές της 9ης Ιουνίου, υποψήφιοι ευρωβουλευτές απαντούν σε 6 βασικές ερωτήσεις για την επόμενη μέρα της Ένωσης, τις οικονομικές της προοπτικές και τη θέση της Ελλάδας σε αυτή.
Ο Φίλιππος Σαχινίδης υποψήφιος με το ΠΑΣΟΚ - ΚΙΝΑΛ και πρώην υπουργός Οικονομικών δίνει τις δικές του απαντήσεις. Θέτει ως βασικές ελληνικές προτεραιότητες στους κόλπους της ΕΕ την ενίσχυση του κοινωνικού κράτους -συμπεριλαμβανομένης της ανάγκης για δημιουργία ενός μόνιμου ταμείου για τη στήριξη των χωρών σε συνθήκες κρίσης- τη δίκαιη πράσινη και ψηφιακή μετάβαση και την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της χώρας μέσα από τη μεγαλύτερη συμμετοχή στις ευρωπαϊκές αλυσίδες αξίας.
Η Ελλάδα την επομένη των ευρωεκλογών, καλείται να κάνει δύο άλματα ταυτόχρονα, αναφέρει ο κ. Σαχινίδης: ένα προς την Ε.Ε. και ένα ακόμη ως κράτος-μέλος της Ε.Ε. προς τον υπόλοιπο κόσμο που εξελίσσεται συνεχώς.
Επισημαίνει ότι η αναγκαία επέκταση των πόρων του νέου προϋπολογισμού της Ε.Ε. θα μπορούσε να προέλθει από τον απευθείας δανεισμό της Ε.Ε., όπως συνέβη και στην περίπτωση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ), καθώς και από την έκδοση ευρώ-ομολόγου. Τονίζει μάλιστα ότι το ΤΑΑ αποτελεί μια σημαντική παρακαταθήκη, κατά συνέπεια ένα τέτοιο χρηματοδοτικό εργαλείο θα πρέπει όχι μόνο να διατηρηθεί, αλλά και να ενισχυθεί.
Η Ελλάδα δεν αρκεί να διεκδικεί όσους περισσότερους πόρους μπορεί, προκειμένου να υλοποιεί τις απαραίτητες επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις που θα εξασφαλίζουν υψηλότερους και βιώσιμους πραγματικούς ρυθμούς ανάπτυξης. Θα πρέπει να τους αξιοποιεί σωστά ώστε να ενισχύσει την ανθεκτικότητα και τη δυναμικότητα της οικονομίας, αναφέρει.
Δίνει επίσης έμφαση σε ένα ζήτημα στο οποίο η Ελλάδα επισημαίνει πως είναι περισσότερο ευάλωτη σε σχέση με τα άλλα κράτη-μέλη, και αυτό είναι οι επιπτώσεις από την κλιματική αλλαγή. «Η χώρα, μέσω των ευρωβουλευτών της, θα πρέπει να εξασφαλίσει , πρόσθετα κονδύλια για την ενίσχυση των υποδομών της, έναντι των φυσικών καταστροφών που εντείνονται πλέον, όπως απέδειξε η καταστροφή που υπέστη ο Θεσσαλικός κάμπος και είχε αρνητική επίδραση στην οικονομική ανάπτυξη κατά το 4ο τρίμηνο του 2023» επισημαίνει.
Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη
Είναι η πρώτη φορά στην ιστορία της ΕΕ που τα κράτη-μέλη θα κληθούν μέσα στα επόμενα χρόνια να εξασφαλίσουν χρηματοδότηση για πρόσθετες πολλαπλές προκλήσεις. Τις ανάγκες για την ενίσχυση της αμυντικής βιομηχανίας, την αντιμετώπιση των συνεπειών της κλιματικής κρίσης και την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των προϊόντων που παράγονται εντός ΕΕ. Την ίδια ώρα, οι net contributors εμφανίζονται φειδωλοί σε ό,τι αφορά την ουσιαστική αύξηση του προϋπολογισμού της ΕΕ. Πώς θα προτείνατε να εξασφαλιστούν τα σημαντικά απαιτούμενα κονδύλια και ποιους συμμάχους θεωρείτε ότι θα βρουν οι προτάσεις σας εντός της Ένωσης;
Εδώ και πολλά χρόνια έχει τεθεί στο τραπέζι της συζήτησης η αύξηση των ιδίων πόρων της ΕΕ. Η αρχική πρόταση ήταν ένα ποσοστό επί του ΑΕΠ της ΕΕ. Δεν έγιναν ουσιαστικά βήματα προς αυτή την κατεύθυνση τα προηγούμενα χρόνια. Τώρα όμως οι προκλήσεις με τις οποίες βρίσκεται αντιμέτωπη η ΕΕ καθιστούν αναγκαία την αύξηση των ίδιων πόρων προϋπόθεση για να προχωρήσουν μεταξύ άλλων και οι προτάσεις της Έκθεσης Λέτα για μεταρρύθμιση της ενιαίας αγοράς και της αναμενόμενης Έκθεσης Ντράγκι.
Εάν η ομάδα των Ευρωπαίων-Σοσιαλιστών βγει ενισχυμένη, οι επιπλέον πόροι θα μπορούσαν να προέλθουν και από συγκεκριμένες πολιτικές προοδευτικής φορολόγησης τόσο των ιδιαίτερα ισχυρών ευρωπαϊκών επιχειρήσεων, όσων και επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στην Ε.Ε. Σε αυτή την κατεύθυνση κινήθηκε και η πρωτοβουλία του ΟΟΣΑ που υιοθετήθηκε από 132 χώρες και αφορά τη θέσπιση ενός ελάχιστου φορολογικού συντελεστή για τις πολυεθνικές επιχειρήσεις και τους ημεδαπούς ομίλους μεγάλης κλίμακας, ο οποίος μπορεί να οδηγήσει σε συμπληρωματικό φόρο έως 15%.
Κατ’ αντιστοιχία, η Ε.Ε. θα μπορούσε να θεσπίσει κοινή φορολογική πολιτική για τα μερίσματα ή για την φορολογία επί των ρύπων αλλά και να προωθήσει την φορολογία πλούτου των εκατομμυριούχων. Ωστόσο, επειδή τα επιπλέον φορολογικά έσοδα είναι πάντα δύσκολο να προσδιοριστούν με ακρίβεια, η επέκταση των πόρων του νέου προϋπολογισμού της Ε.Ε. θα μπορούσε να προέλθει από τον απευθείας δανεισμό της Ε.Ε., όπως συνέβη και στην περίπτωση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ), καθώς και από την έκδοση ευρώ-ομολόγου.
Περίπου το 80% των δημοσίων επενδύσεων της χώρας προέρχονται από την πολιτική συνοχής. Ήδη έχει ξεκινήσει ο διάλογος αναμόρφωσής της για την περίοδο 2028-2034. Ποιες βασικές αλλαγές θα επιδιώκατε και σε συνεργασία με ποιους; Θεωρείτε ότι η παρακαταθήκη της λειτουργίας Ταμείου Ανάκαμψης που ολοκληρώνεται το 2026 μπορεί να φανεί χρήσιμη στη συζήτηση αυτή; Και πώς θα βλέπετε την εξέλιξή του μετά το 2026;
Είναι σαφές ότι οι πόροι των Ταμείων Συνοχής είναι το μεγαλύτερο χρηματοδοτικό εργαλείο για τις εγχώριες δημόσιες επενδύσεις, αλλά και για ένα σημαντικό κομμάτι των ιδιωτικών. Τα περισσότερα έργα υποδομών έχουν υλοποιηθεί με αυτούς τους πόρους. Οι συγκεκριμένοι πόροι, ωστόσο, δεν κατευθύνονται μόνο σε επενδύσεις σε δημόσιες υποδομές, αλλά στοχεύον και σε δράσεις ενίσχυσης κρίσιμων κλάδων για την ελληνική οικονομία, όπως του αγροτικού τομέα, αλλά και ευρύτερα των ΜμΕ, στην ενίσχυση των δεξιοτήτων των εργαζομένων, κλπ.
Το Πλαίσιο για την επόμενη προγραμματική περίοδο θα πρέπει να εστιάζει στη ενίσχυση της ανθεκτικότητας, καθώς και στη θωράκιση των υποδομών και των επιχειρήσεων απέναντι στις βασικές προκλήσεις της επόμενης δεκαετίας, δηλαδή στην ενεργειακή μετάβαση, στην ενσωμάτωση των τεχνολογικών εξελίξεων και στην απαραίτητη αναβάθμιση των δεξιοτήτων του εργατικού δυναμικού, αλλά και στην κλιματική αλλαγή. Ιδίως στο κομμάτι της ενεργειακής μετάβασης, δεδομένων των φιλόδοξων στόχων που έχουν τεθεί, απαιτούνται πολύ μεγάλες επενδύσεις που χωρίς ευρωπαϊκή και κατ’ επέκταση κρατική στήριξη, δεν είναι εφικτό να υλοποιηθούν. Στην κατεύθυνση αυτή, θα μπορούσαμε να επιδιώξουμε την συνεργασία τόσο των νότιων χωρών, που κατά κανόνα μας συνδέουν κοινοί στόχοι, καθώς ως ένα βαθμό αντιμετωπίζουμε παρόμοια προβλήματα, αλλά και με τις ευρωομάδες που θα σχηματιστούν και αντιλαμβάνονται το διακύβευμα για το μέλλον της Ε.Ε.
Στο πλαίσιο αυτό, το ΤΑΑ αφήνει μια σημαντική παρακαταθήκη, καθώς αποτελεί την πρώτη προσπάθεια της ΕΕ για κοινό δανεισμό ώστε να χρηματοδοτήσει ένα ιδιαίτερο μεγάλο πρόγραμμα κρίσιμων επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων, αλλά και το γεγονός ότι μέσω αυτού πριμοδοτήθηκαν οι χώρες που είχαν περισσότερο ανάγκη αυτούς τους πόρους, με την Ελλάδα να είναι η μεγαλύτερη δικαιούχος. Μετά και από αυτή την εμπειρία είναι βέβαιο πως ένα εργαλείο όπως το ΤΑΑ θα πρέπει όχι μόνο να διατηρηθεί, αλλά και να ενισχυθεί. Η δημιουργία του ΤΑΑ κινήθηκε στη λογική της βασικής αξίας της Ε.Ε., της αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών-μελών. Και θα πρέπει να συνεχίσουμε να κινούμαστε στη βάση προκειμένου να επιτευχθεί η σύγκλιση.
Η Ελλάδα έχει θέσει ως στόχο τα επόμενα χρόνια τη σύγκλιση με τον μέσο όρο των ευρωπαϊκών δεικτών σε σημαντικούς τομείς της οικονομίας της. Το ίδιο και σε ό,τι αφορά τους δείκτες κοινωνικών ανισοτήτων. Με δεδομένα τα χαρακτηριστικά της οικονομίας αλλά και τη γεωγραφική της θέση της χώρας, υπάρχουν ρεαλιστικές πρωτοβουλίες που θα προτείνατε να αναληφθούν εντός των ευρωπαϊκών θεσμών οι οποίες θα ενίσχυαν τη θωράκιση της;
Η Ελλάδα δεν αρκεί να διεκδικεί όσους περισσότερους πόρους μπορεί, προκειμένου να υλοποιεί τις απαραίτητες επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις που θα εξασφαλίζουν υψηλότερους και βιώσιμους πραγματικούς ρυθμούς ανάπτυξης. Θα πρέπει να τους αξιοποιεί σωστά ώστε να ενισχύσει την ανθεκτικότητα και τη δυναμικότητα της οικονομίας. Η Ευρώπη με τη σειρά της να αξιολογεί αν οι στόχοι για ενίσχυση της ανθεκτικότητας και δυναμικότητας των χωρών που πήραν τους πόρους αυτούς επιτυγχάνονται.
Ένα ακόμη ζήτημα, δεν είναι μόνο η μείωση των κοινωνικών ανισοτήτων στην Ε.Ε., αλλά και η μείωση των περιφερειακών ανισοτήτων. Κοινώς, σε επίπεδο περιφερειών εντός των κρατών μελών, οι «φτωχές» περιφέρειες γίνονται φτωχότερες, και οι «πλούσιες» πλουσιότερες. Η Ε.Ε. θα πρέπει να αντιληφθεί το πρόβλημα και να σχεδιάσει περισσότερες και πιο αποτελεσματικές πολιτικές για την αντιμετώπιση του. Μια ρεαλιστική πρωτοβουλία θα μπορούσε να είναι η νέα αλλαγή του καθεστώτος των κρατικών ενισχύσεων, ώστε η χρηματοδότηση προγραμμάτων ενίσχυσης μέσω των Ταμείων Συνοχής να είναι ακόμη ισχυρότερη για τις περιφέρειες με χαμηλότερο κατά κεφαλήν ΑΕΠ. Παράλληλα, μιας και οι λιγότερο ανεπτυγμένες περιφέρειες συνήθως παρουσιάζουν σημαντική εξάρτηση από τον πρωτογενή τομέα, θα πρέπει να γίνουν αλλαγές και στο παρόν πλαίσιο της ΚΑΠ που έχει δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα στην αγροτική παραγωγή στην πλειοψηφία των χωρών της Ε.Ε.
Ένα ακόμη ζήτημα που η Ελλάδα είναι ευάλωτη – και μάλιστα περισσότερο σε σχέση με τα άλλα κράτη-μέλη – είναι οι επιπτώσεις από την κλιματική αλλαγή. Η χώρα, μέσω των ευρωβουλευτών της, θα πρέπει να εξασφαλίσει , πρόσθετα κονδύλια για την ενίσχυση των υποδομών της, έναντι των φυσικών καταστροφών που εντείνονται πλέον, όπως απέδειξε η καταστροφή που υπέστη ο Θεσσαλικός κάμπος και είχε αρνητική επίδραση στην οικονομική ανάπτυξη κατά το 4ο τρίμηνο του 2023.
Μία από τις σημαντικότερες συζητήσεις που έχει ξεκινήσει εντός ΕΕ είναι η ανάγκη εμβάθυνσής της. Αυτό ενέχει και την παράμετρο παραχώρησης δικαιωμάτων από τα κράτη-μέλη στον τρόπο που λαμβάνονται οι αποφάσεις. Πώς αντιλαμβάνεστε τη συζήτηση αυτή; Θα μπορούσε η Ελλάδα να στηρίξει σε συγκεκριμένες περιπτώσεις την άρση την αναγκαιότητας ομοφωνίας και υπό ποιες προϋποθέσεις;
Η συζήτηση για την εμβάθυνση είναι ίσως από τις κρισιμότερες αν θέλουμε η Ε.Ε. να διαδραματίσει έναν πιο ουσιαστικό ρόλο στις πολιτικές για μια ενιαία βιομηχανική πολιτική, ενιαία αμυντική πολιτική, την Έρευνα-Καινοτομία-Εκπαίδευση, τη μείωση των περιφερειακών και κοινωνικών ανισοτήτων την καταπολέμηση της φτώχειας και την αποτελεσματική μετάβαση στα νέα δεδομένα που διαμορφώνει η ψηφιακή επανάσταση και η τεχνητή νοημοσύνη. Η συζήτησή για την παραχώρηση των δικαιωμάτων από τα κράτη μέλη προϋποθέτει ότι η Ε.Ε. θα κάνει ουσιαστικά βήματα για να διασφαλιστεί ότι τα πιο αδύναμα κράτη μέλη δεν θα χάσουν από την παραίτηση του δικαιώματος ομοφωνίας. Δηλαδή, πριν ληφθεί οποιαδήποτε τέτοια απόφαση πρέπει να υπάρχουν εγγυήσεις που θα διασφαλίζουν τα ζωτικά συμφέροντα των κρατών μελών όπως η πατρίδα μας.
Η Ελλάδα σε απόλυτους αριθμούς διαθέτει περιορισμένη κοινοβουλευτική εκπροσώπηση, εκλέγει 21 από τους 720 ευρωβουλευτές. Η χώρα δεν έχει συνεπώς την πολυτέλεια να εκλεγούν και βρεθούν στις Βρυξέλλες ευρωβουλευτές με περιορισμένη γνώση των λειτουργιών των ευρωπαϊκών θεσμών. Κατά την άποψή σας, οι 21 αποτελούν περισσότερο «Εθνική Ομάδα» ή μέλη των ευρωομάδων τους; Αν εκλεγείτε πώς βλέπετε το ρόλο σας στο πλαίσιο αυτό;
Η αλήθεια είναι ότι η επόμενη ομάδα ευρωβουλευτών θα έχει ένα ιδιαίτερο κρίσιμο ρόλο. Θα πρέπει να εκπροσωπήσει την χώρα με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, προασπίζοντας τα συμφέροντα της σε ένα πολύ διαφορετικό πλέον περιβάλλον. Η Ελλάδα έχει να αντιμετωπίσει διεθνείς προκλήσεις που αφορούν κυρίως την ψηφιακή και την πράσινη μετάβαση με σημαντικό αντίκτυπο και στην κοινωνία, πέρα από την οικονομία. Το είδαμε άλλωστε από τις αντιδράσεις στο χώρο των αγροτών για τη νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική.
Ο ευρωβουλευτής έχει μια συναντίληψη με τους συναδέλφους του της πολιτικής ομάδας στην οποία ανήκει για τις προτεραιότητες των πολιτικών της Ε.Ε. Δεν μπορεί για παράδειγμα να αδιαφορεί όταν βλέπει να παραβιάζεται στη χώρα του το Κράτος Δικαίου. Οι ευρωβουλευτές που θα εκλεγούν, δεν απαιτείται να έχουν μόνο πολύ καλή γνώση του τρόπου λειτουργίας των ευρωπαϊκών οργάνων, αλλά και εξαιρετική κατανόηση των εθνικών ζητημάτων, ώστε να μπορέσουν να αποκομίσουν τα μέγιστα οφέλη για την χώρα. Φυσικά, αυτό απαιτεί συμμαχίες. Το ΠΑΣΟΚ, όμως, έχει μια μακρά ιστορία συμμαχιών στον ευρωπαϊκό χώρο, τόσο με τις χώρες του Νότου, που άλλωστε μας ενώνει και η κοινή εμπειρία της κρίσης του 2009, όσο και με τους υπόλοιπους ευρωβουλευτές που ανήκουν στην ευρωομάδα των ευρωπαίων-σοσιαλιστών (S&D).
Τέλος, μπορείτε να μου ιεραρχήσετε τις τρεις βασικές ελληνικές προτεραιότητες για την επόμενη θητεία των ευρωπαϊκών θεσμών; Σε ποια από αυτές θεωρείτε ότι μπορείτε να προσφέρετε περισσότερο και πώς;
Η Ελλάδα την επομένη των ευρωεκλογών, καλείται να κάνει δύο άλματα ταυτόχρονα. Ένα προς την Ε.Ε. και ένα ακόμη ως κράτος-μέλος της Ε.Ε. προς τον υπόλοιπο κόσμο που εξελίσσεται συνεχώς. Τα ζητήματα είναι πολλαπλά και αλληλένδετα με σοβαρές προεκτάσεις, όμως οι προτεραιότητες είναι:
1. Η ενίσχυση του κοινωνικού κράτους, που αποτελεί και θεμέλιο λίθο της Ε.Ε., μέσω της αναβάθμισης των παρεχόμενων υπηρεσιών και της προάσπισης των δικαιωμάτων των εργαζομένων. Αυτό σημαίνει μεταξύ άλλων έναρξη συζητήσεων για τη δημιουργία ενός μόνιμου ταμείου για τη στήριξη των χωρών σε συνθήκες κρίσης
2. Η δίκαιη πράσινη μετάβαση με εξασφάλιση της ενεργειακής αυτονομίας με χαμηλό κόστος και η δίκαιη ψηφιακή μετάβαση. Επομένως πρωτοβουλίες για αναθεώρηση της ΚΑΠ και πρωτοβουλίες για την αντιμετώπιση της ακρίβειας και τη δημιουργία καλά αμειβόμενων θέσεων εργασίας.
3. Η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της χώρας μέσα από την ενσωμάτωση των τεχνολογικών εξελίξεων και την χάραξη βιομηχανικής πολιτικής, με στόχο και τη μεγαλύτερη συμμετοχή στις ευρωπαϊκές αλυσίδες αξίας.
